فرارو- کارشناسان بر این باورند که با پایین آمدن قیمت سهام در بورس شرایط خوبی برای سرمایه گذاران به وجود آمده است. این در حالیست که افت شاخص همچنان ادامه دارد و حتی استراتژی مشخصی از سوی مسئولان برای کنترل وضعیت بورس بیان نشده است.
به گفته فعالان بازار در ابهام و عدم قطعیت قرار گرفته است؛ مجموعه ای از عوامل اقتصادی و سیاسی موثر بر احوالات بورس. علاوه بر ادامه دار شدن روند مذاکرات، کاهش قیمت نفت جهانی نیز بر بازار اثرگذاشت و آن را با افت رو به رو کرد. حال وضعیت نرخ تورم و رشد اقتصادی کشور نیز به نگرانی فعالان بازار تبدیل شده است.
حسین خزلی خرازی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با فرارو گفت: «دو دسته مانع و یا ابهام برای رشد شاخص ها و سطح عمومی قیمت ها در بورس وجود دارد. عواملی درون بورسی و اقتصادی و عوامل خارج از محیط اقتصادی.»
وی افزود: «مهم ترین عامل از میان عوامل خارج از محیط اقتصادی، نتیجه پرونده هسته ای کشور، بحث خروج از تحریم ها و بحث آزاد شدن مبادلات تجاری و بانکی کشور است. که هنوز مشخص نیست که قرار است چه اتفاقی در این زمینه بیافتد.»
وی ادامه داد: «اما مهم ترین بحث در عوامل درون اقتصادی و بورسی، بودجه مطرح در مجلس و تاثیر آن در صنایع بورسی در سال آینده است. نرخ خوراک پتروشیمی ها، تعرفه بهره برداری از معادن و خصوصا سنگ آهن و مهم تر از آن نرخ سود سپرده های بانکی هستند.»
رقیب جدی بورس
خزلی خرازی با بیان آنکه نرخ سود سپرده بانکی از رقبای جدی بورس است، گفت: «با توجه به آنکه یک سرمایه گذاری بدون ریسک است هر چه نرخ سود سپرده ها بالاتر باشد، برخی از سرمایه گذاران ترجیح می دهند که به جای پذیرش ریسک های موجود در بورس، بخشی از دارایی هایشان را به سپرده بانکی ببرند. بنابراین حدود نرخ سودهای رسمی 22 درصد در سال و نرخ سودهای غیر رسمی بعضا تا 27 درصد در سال مانعی جدی است برای تصمیم گیرانی که سرمایه های بزرگ دارند و به علت وجود ابهامات در بورس حاضر نیستند ریسک های موجود را به جان بخرند.»
وی افزود: «علاوه بر آن، تجربه به من می گوید که بانک ها تا به امروز هر کاری که بخواهند را انجام می دهند و همواره توان دور زدن مصوبه های بانک مرکزی و شورای پول اعتبار را داشته اند و دارند.»
وی تصریح کرد: «هنوز نرخ های غیر رسمی بسیاری بالاتر از 22 درصد در بانک ها و موسسه های اعتباری وجود دارد. حتی در بانک های دولتی هم این نرخ های بالا دیده می شود.»
به گفته این کارشناس بازار، سرمایه گذار هوشمندی که اطلاعات بازار را در دست دارد برای آغاز کار به مصوبه ها توجه نمی کند بلکه بر مبنای اطلاعات کف بازار تصمیم می گیرد.
وی ادامه داد: «هنگامی که بانک های دولتی به افراد وعده های تضمین شده سودهای 25 درصد در سال را می دهد، بسیاری از افراد ریسک گریز ترجیح می دهند که حجم زیادی از سرمایه شان را سپرده داشته باشند.»
وی با اشاره به این که این افراد تنها شامل افراد حقیقی نیستند گفت: «گاهی اشخاص حقوقی بزرگ هم همین کار را انجام می دهند. البته واقعیتی که وجود دارد آن است که سرمایه گذاران هوشمند این روزها آرام آرام در حال خرید سهام هستند.»
وی با بیان آنکه حال با افت شاخص ها قیمت سهام حدود 30 تا 60 درصد کاهش یافته است افزود: «در حال حاضر منطق سرمایه گذاری حکم می کند که سهام خریداری و نگهداری شود.»
بورس رونق می‌گیرد
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «با وجود تمام ابهاماتی که در بازار وجود دارد، کسانی که در روزهای اخیر با مشاوره، سهام بنیادی خوب و رو به رشدی را خریداری کنند، در 18 ماه آینده، یعنی برای 2 مجمع آینده، بر خلاف جو روانی موجود در بازار، بازده های خیلی خوبی نصیبشان می شود.»
وی چند دلیل برای این پیش بینی بیان کرد و گفت: «به احتمال زیاد پرونده هسته ای ما در آینده به نتیجه خوبی می رسد و حلقه های اقتصادی موجود، اندکی کاهش می یابد.»
وی افزود: «علاوه بر آن در حال حاضر شاهد نزول نرخ تورم و پیش بینی های مثبت برای رشد اقتصادی هستیم که اثرش با یک فاصله زمانی در بورس دیده می شود.»
وی با بیان آنکه در سال های آینده انسجام دولت بیشتر می شود گفت: «در یک سال گذشته دولت جدیدی بر روی کار آمد که مشکلات فراوانی هم داشت. در سال های آینده هماهنگی میان تصمیمات داخلی دولت بیشتر خواهد شد.»
خزلی خرازی تصریح کرد: «تجربه تاریخی 24 سال گذشته نشان می دهد که معمولا یکی دو سال بعد از آمدن دولت های جدید بورس ها منفی بودند. این اتفاق از اواخر سال 75 شروع شد تا سال 78 ادامه یافت. همین اتفاق در اواخر سال 83 هم آغاز شد و تا سال 85 ادامه پیدا کرد. در پایان دوره 8 ساله دولت ها، بالاترین و شگفت انگیز نرخ های بازده را داشتیم.»
وی با اشاره به کاهش قیمت نفت گفت: «ما در بورس صنایعی متفاوت و متنوعی داریم که از نرخ جهانی نفت و یا از نرخ کالاهای اساسی تبعیت نمی کنند. صنایعی مانند مخابرات، آی تی، بانک ها و یا شرکت های حمل نقل.»
وی افزود: « مثلا شرکت های حمل و نقل ما به گونه ای عمل می کنند که با پایین آمدن قیمت نفت رشد هم خواهند کرد. زیرا عمده هزینه هایشان هزینه های سوخت آن هاست. رشد این گونه شرکت ها می تواند باعث رشد بازار باشد.»
این کارشناس بازار سرمایه با بیان آنکه رشد بورس به رشد شاخص مربوط نیست گفت: «در بدترین زمانی که رشد شاخص منفی است می شود شرکت هایی را پیدا کرد که بازده خوب و بالایی داشته باشند و برعکس زمانی که شاخص به شدت رشد می کند شرکت هایی هستند که ضرر می کنند. مدیریت سبد سهام نیم نگاهی به شاخص می اندازد و با شاخص عمل نمی کند.»
وی افزود: «مخصوصا آن که مدل محاسبه شاخص ما بر مبنای شاخص وزنی است. یعنی اگر تنها دو یا سه شرکت بزرگ بورسی مثبت باشد و باقی سهام منفی، شاخص می تواند مثبت باشد و یا برعکس. پس در بدترین زمان ها هم می شود شرکت های خوب و موفقی را پیدا کرد.»
وی در پاسخ به این که آیا استراتژی مشخصی برای وضعیت کنونی بورس وجود دارد یا نه گفت: «استراتژی رسمی و مشخصی که از طرف مسئولان اعلام شده همان بسته خروج غیر تورمی از رکود است. این بسته بندها و بخش های مشخصی در مورد بازار سرمایه دارد و عمده آن مسائل هم به زیر ساخت های بازار سرمایه بازمی گردد.»
وی تصریح کرد: «در این بسته به این نکته توجه شده که تامین مالی در اقتصاد ایران کم کم از بانک ها به سمت بازار سرمایه حرکت کند.»
بهترین زمان برای خرید سهام
خزلی خرازی با اشاره به جذاب بودن قیمت هایی کنونی سهام گفت: «هنگامی که کالایی ظرف یک سال تا 60 درصد قیمت کاهش می باید، جذابیت زیادی برای متقاضیان ایجاد می کند. کسانی که این ریسک های کنونی که شامل ریسک روانی نیز هست را می پذیرند و خورد خورد سهم می خرند و یا پرتفو خود را نگه می دارند، می توانند سود خوبی کنند.»
وی ادامه داد: «اما متاسفانه خیلی از افراد و حتی شرکت های سرمایه گذاری ای هم وجود دارند که دیگر پولی برای خرید سهام ندارند و دارایی شان سهامی است که ارزش آن آب شده و پایین آمده است. تنها راه آن ها آن است که از اعتبارات استفاده کنند.»
وی به مسئولان اقتصادی اینچنین توصیه کرد: «دولت، بانک مرکزی و مسئولان اقتصادی الان باید برای شرکت های سرمایه گذاری و فعالین بزرگ بورسی اعتبار و خطوط های اعتباری درنظر بگیرد تا در این قیمت های پایین اقدام به خرید سهام کنند. این بزرگ ترین کمکی است که می توان به بورس و فعالان بورس کرد.»
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه هیچ تضمینی در بورس وجود ندارد ادامه داد: «جذابیت بورس هم به همین است. اگر همین الان خبری مبنی بر روند مثبت مذاکرات هسته ای به بورس برسد و یا اخباری مبنی افزایش نرخ سود سپرده، باز هم شاخص ها تغییر خواهند کرد.»
وی افزود: «در بورس نمی توان چیزی را تضمین کرد. البته ابزارهایی وجود دارد که فعالان از آن طریق به خریداران تضمین می دهند. مثلا شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها و یا موسسه های تامین سرمایه، یک حداقلی از بازده را تضمین می کنند و اگر رقم به بالاتر از آن رسید با مشتری شریک می شوند.»
وی تصریح کرد: «با این حال به طور معمول بورس باید نشان دهنده وضعیت سیاسی،اقتصادی و اجتماعی اطراف خودش باشد؛ چه داخلی و چه بین المللی.»