اگر می‌خواهید ذائقه کودک شما به غذاهای چرب و شور که زمینه ساز انواع بیماری‌هاست عادت نکند باید از زمانی که غذای کمکی را آغار می‌کنید تا ۵ سالگی ذائقه کودک را شکل دهید.
شکل گیری عادات و رفتار تغذیه‌ای صحیح در دوران کودکی یکی از عوامل موثر در پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های غیرواگیر در بزرگسالی مانند اضافه وزن، چاقی، بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و اختلال در چربی‌های خون به شمار می‌رود.
رفتارهای غذایی نامناسب مانند عادت به مصرف غذاهای آماده و رستورانی، تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک، فست‌فودها از جمله سوسیس، کالباس، پیتزا، همبرگر و سایر انواع ساندویچ‌ها، غذاهای پرچرب و غذاهای شور از عوامل موثر در ایجاد اضافه وزن و چاقی در کودکی و در نهایت برخی از بیماری‌های غیر واگیر از جمله فشار خون بالا،چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی در بزرگسالی می‌باشد.
ذائقه غذایی تا پنجسالگی شکل می‌گیرد
ذائقه افراد در دوران کودکی و به ویژه در سنین زیر پنج سالگی شکل می‌گیرد. به همین دلیل باید ذائقه سازی کودکان را از زمان شروع غذای کمکی آغاز کرد، به عنوان مثال اگر به کودک غذای بی‌نمک داده شود، او به تدریج به خوردن غذاهای بی‌نمک یا کم‌نمک عادت می کند یا اگر از ابتدا به جای غذاهای چرب و سرخ شده از انواع غذاهای آب‌پز، تنوری و بخارپز استفاده شود، او به مصرف غذاهای کم چرب عادت خواهد کرد.
نقش میان وعده‌ها در عادات غذایی کودک
میان وعده غذای مختصری است که بین دو وعده اصلی غذایی به کودک داده می‌شود.
میان وعده‌های مناسب مانند ذرت و حبوبات بوداده خانگی کم‌نمک مانند عدس برشته شده کم‌نمک یا بدون نمک، مغزها مانند گردو، فندق، بادام، پسته از نوع خام و بو نداده، میوه‌های تازه و خشک، ساندویچ‌های پنیر و گردو، گوجه، خیار، پنیر، تخم‌مرغ و مرغ، دوغ بدون گاز و کم‌نمک، شیر و انواع ماست، انواع آبمیوه‌های طبیعی، بستنی، انواع برگه‌های میوه‌ها، خشکبار، بیسکوئیت ساده و سبوس‌دار حتی‌الامکان بدون کرم، کیک و کلوچه‌های خانگی، شیر همراه با کیک، آبمیوه‌های طبیعی، ماست، سالاد انواع سبزیجات.
ذائقه سازی در کودکان زیر یک‌سال
برای اینکه ذائقه کودک به شوری عادت نکند در سال اول زندگی کودک به غذای کمکی نباید نمک اضافه شود، از چاشنی‌هایی مانند آب لیمو‌ترش تازه یا آب نارنج تازه به مقدار خیلی کم در آخرین لحظات پخت غذای کمکی می‌توان استفاده کرد، تا یک‌الگی به غذای کودک نمک اضافه نشود و پس از یک سالگی مقدار کمی نمک (نمک ید‌دار تصفیه شده) به غذای شیرخوار اضافه گردد.
تغذیه کودکان یک تا پنج سال
در این دوره سلیقه‌ها و عادات غذایی کودک شکل می‌گیرد و ایجاد عادات خوب غذایی مانندمصرف غذاهای کم‌نمک و کم‌چرب و تنوع غذایی به حفظ سلامت کودک و پیشگیری از بیماری‌های غیر‌واگیردار از جمله بیماری های قلبی- عروقی و فشار خون بالا در سال‌های آتی عمر کمک می‌کند.
برنامه غذایی مناسب کودکان، باید متنوع و حاوی 5 گروه غذایی اصلی شامل نان و غلات، میوه‌ها، سبزی‌ها، شیر و لبنیات، گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ و مغزها باشد.
به منظور کاهش مصرف نمک،از گذاشتن نمکدان در سفره خودداری شود. کودکان از والدین خود الگو می‌گیرند، بنابراین والدین هنگام غذا خوردن نباید از نمکدان استفاده کنند. همچنین به هنگام تهیه و طبخ غذا از نمک به میزان کم استفاده شود.
از دادن سس‌های پرچرب به کودک خودداری شود و از سس قرمز به جای سس سفید استفاده شود.
به جای نمک،از چاشنی‌هایی نظیر سبزی‌های معطر تازه یا خشک مانند (نعناع، مرزه، ترخون، ریحان و ..) یا سیر، لیمو‌ترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.
از مصرف سوپ‌های آماده، سس‌ها و محصولات فرآیند شده مثل فست‌فودها (پیتزا، همبرگر، سوسیس و کالباس) در برنامه‌های غذایی کودکان خودداری شود.
از دادن مواد غذایی چرب، شور، مثل: شیرینی‌های خامه‌ای، پفک،چیپس،چوب‌شور، و سایر تنقلات کم ارزش غذایی خودداری شود.
در تهیه غذای کودک از روغن‌های مایع مانند ذرت و آفتابگردان به جای روغن جامد استفاده شود.
در برنامه غذایی کودک از گوشت‌های کم‌چرب استفاده شود و پوست مرغ قبل از پخت حذف شود.
از گوشت‌های سفید(ماهی، ماکیان و ...) به جای سوسیس و کالباس استفاده شود.
در برنامه غذایی کودک،مصرف غذاهای آماده به ویژه غذاهای سرخ کرده (سیب‌زمینی سرخ کرده،چیپس و ...) کاهش یابد.
در تهیه کیک‌ها، شیرینی‌ها و نان‌های خانگی کشمش، آلو و خرما بجای گردو،بادام و پسته جایگزین شود.
غذاها به صورت بخارپز،تنوری، آب‌پز و یا کبابی تهیه شوند که کودک به خوردن غذاهای سرخ شده و چرب عادت نکند. در صورت تمایل به سرخ کردن غذا به تفت دادن مختصر آن با روغن کم اکتفا شود.
به جای مصرف چیپس و انواع پفک از مغزهای بدون نمک،ماست کم‌چرب، ذرت بدون نمک و سبزی‌های خام استفاده شود.
غذاهای رستورانی برای کودکان مناسب نیستند؛ چون حاوی مقادیر زیادی نمک و روغن هستند.