فرارو- تصویب کلیات طرح اصلاح قانون انتخابات در مجلس موجب شد برای اولین بار از صادق زیبا کلام و عباس عبدی تا محمود احمدی نژاد و مهدی کوچک زاده در یک طیف قرار گیرند و گروهی کوچک اما قدرتمند در پارلمان با نام رهروان ولایت که از حامیان علی لاریجانی هستند، به عنوان مدافعان این طرح در مقابل طیف اول بایستند.
به گزارش فرارو، در حالی که بررسی جزییات اصلاح قانون انتخابات در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در جریان است اما طیف وسیعی از تحلیلگران و فعالان سیاسی به مخالفت شدید با این طرح پرداخته اند. این طرح موجب شد برای اولین بار در مجلس نهم تجمع های دانشجویی در مقابل مجلس برگزار شود. پیشین از این در مجلس هشتم و در مارجرای تائید وقف دانشگاه آزاد در مجلس این اتفاق رخ داده بود.
در کنار این مخالفت ها طیف کوچکی از فعالان سیاسی که اکثریت پارلمان را دارا هستند مدافعان پرو پاقرص این طرح اند. حامیان علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی با نام فراکسیونی "رهروان ولایت" از اصلاح قانون انتخابات دفاع می کنند، علی لاریجانی نیز آشکارا از مدافعان این طرح است. وی معتقد است: «طرح اصلاح قانون انتخابات برای صیانت از آزادی‌ها تدبیر شده است؛ نه برای محدود کردن آزادی‌ها.»
گذاشتن شرط سنی، گرفتن تاییدیه از شخصیت‌های سیاسی برای اعلام کاندیداتوری و نیز در دست گرفتن اجرای انتخابات مهم‌ترین تغییراتی هستند که اکثریت نمایندگانی که اکنون در صف اول منتقدان محمود احمدی‌نژاد جای گرفته‌اند، امیدوارند بتوانند آن ها را قانونی کنند.
براساس یکی از بندهای طرح اصلاحی مجلس کاندیداهای انتخابات باید کمتر از 45سال و بیش از 75 سال سن نداشته باشند و از سوی دیگر نامزدهای انتخاباتی باید رجال "مذهبی و سیاسی" باشند که برای اثبات این موضوع باید از بزرگان سیاسی و مذهبی کشور تائیدیه بگیرند. در طرح مجلس یک هیئت اجرایی به عنوان هیات مرکزی مسئولیت برگزاری انتخابات را بر عهده دارد.
منتقدان طرح این سه مورد را به شدت مورد نقد قرار می دهند و از این نقدها دست به انگیزه خوانی درباره دلایل اصرار مجلس بر تصویب طرح می زنند. مخالفان اصولگرا می گویند طرح مجلس به شدت جایگاه مردم را در فرآیند انتخابات تحت تاثیر قرار می دهد ودر جهت کاهش نقش آفرینی و قدت تصمیم گیری ان ها است.
محمود احمدی نژاد رییس جمهور دو روز پیش در این باره گفت: «برخی خیال می‌کنند که زمان قاجار است و استبداد حاکم است و همه حقوق مردم در مجلس متبلور است. بعد از انقلاب اسلامی و با دستاوردهای حاصل از آن، حقوق و اراده مردم تنها در مجلس نیست. رئیس‌جمهور هم با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و حتی رهبری با واسطه توسط مردم انتخاب می‌شود. 33 سال است که مردم حاکم بر سرنوشتشان هستند و دیگر آن دوره گذشته است.»
این سخنان رییس جمهور دیروز با واکنش رییس مجلس روبه رو شد، لاریجانی در پاسخ به قیاس احمدی نژاد عنوان کرد: «شهید مدرس فرموده بودند که قدرت اصلی باید در دست پارلمان باشد که این حرفی است که امام راحل نیز فرموده بودند که مجلس در راس امور است و اختصاص به آن زمان ندارد.»
پاسخ لاریجانی به سخنان احمدی نژاد در جهت اثبات در "راس امور بودن" مجلس است. تحلیلگران و کارشناسان اصلاح قانون انتخابات را مرتبط با مسئله قدرت می دانند، اما آنها موضوع را در سطح این پرسش که آیا "مجلس در راس است یا دولت؟" بررسی نمی کنند. آنها مسئله را مستقیما در راستای قدرت طلبی طیف حاکم بر مجلس ارزیابی می نمایند.
عباس عبدی تحلیلگر اصلاح طلب امروز با نگارش یادداشتی در روزنامه اعتماد تصویب کلیات طرح اصلاح قانون مطبوعات را حمله به "ریشه قانون" به وسیله "تیشه قانون" توصیف کرد و نوشت: «اگر كسانی در قوای دیگر با نادیده گرفتن قانون مشغول پیشبرد اهداف خود هستند، مجلس نمی‌تواند با استفاده از ابزار قانون‌نویسی مقابله به‌مثل كند.»
عباس عبدی طرح مجلس را در راستای "ابزاری شدن" قانون گذار دانست و نوشت: «این كاری است كه پیش از این هم در مجلس قبلی انجام شده بود و نمایندگان برای حذف رقبای انتخاباتی خود، ضوابطی از جمله داشتن مدارك تحصیلی بالاتر را برای نامزدهای جدید به عنوان شرط تعیین كردند.»
بنا به نوشته این تحلیلگر مسائل سیاسی طرح اصلاح قانون انتخابات غیر منطقی و اشتباه است چرا که "برای نخستین‌بار وضعی را ایجاد كرده‌اند كه اكثر قریب به اتفاق اظهارات رییس دولت علیه قوای دیگر، از جمله این اقدام نمایندگان، منطقی و پذیرفتنی است و این پرهزینه‌ترین اقدامی بود كه از سوی نمایندگان انجام شد تا در فضای سیاسی و رقابت میان خودشان و دولت، قوه مجریه را به لحاظ سیاسی در موقعیت برتر منطقی و استدلال قرار دادند."
به این ترتیب برخی تحلیلگران قائل به وجود یک رقابت سیاسی وسیع در ماجرای طرح اصلاح قانون انتخابات هستند. رقابتی که علی لاریجانی و حامیان پارلمانی اش را در مقابل دیگر طیف های قدرتمند اصولگرا قرار داده است. جدای از دولت، جبهه پایداری، ایثارگران و رهپویان انقلاب اسلامی، برخی چهره های مستقل همچون غلامعلی حداد عادل و احمد توکلی از مخالفان این طرح هستند. اما به دلیل اینکه در مجلس نهم در اقلیت قرار دارند تاکنون نتوانسته اند روند تصویب کلیات و بسیاری از جزییات بحث برانگیز ان را متوقف کنند. غلامعلی حداد عادل یکی از مخالفان اصلی طرح آن را به صلاح کشور نمی داند.
صادق زیبا کلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت و گو با فرارو اقدام "فراکسیون رهروان ولایت" در اصلاح قانون مطبوعات را در راستای هراس نمایندگان از وضعیت انتخابات سال آینده ریاست جمهوری ارزیابی کرد و گفت: «اصولگرایان سنتی و حامیان آقای لاریجانی در مجلس به دلیل نگرانی از نحوه برگزاری انتخابات و عدم اعتماد به متحد دیروزشان یعنی آقای احمدی نژاد، از اصلاح قانون انتخابات حمایت می کنند.» زیبا کلام گفت که مخالفان احمدی نژاد می خواهند نقش دولت در اجرای انتخابات به حداقل ممکن برسد.
صولت مرتضوی معاون وزیر کشور و نماینده دولت در بررسی طرح این نکته را به شکل غیر مستقیم بیان کرد و گفت که این به نوعی تشکیل "شرکت سهامی" برای انتخاب رئیس‌جمهوری است.
برخی گمانه زنی ها هم از ارتباط اصرار "فراکسیون رهروان ولایت" برای به نتیجه رساندن این طرح با احتمال کاندیداتوری علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری آینده حکایت می کند. این گمانه زنی ها بر پایه سفرهای متعدد اخیر رییس مجلس و تلاش های گسترده وی برای حضور پر رنگ تر در رسانه ها و همچنین اثبات در "راس امور بودن" مجلس استوار است.
رییس مجلس تا کنون اعلام نکرده است که نامزد انتخابات سال آینده خواهد شد اما برخی از نزدیکان وی تائید کرده اند که در خواست هایی از او برای حضور در انتخابات شده است. برخی سفرها و نامه نگاری های متعدد وی را در همین راستا تحلیل می‌کنند.
به نظر ناظران سیاسی طرح اصلاح قانون انتخابات یکی از راه های ایجاد فضای مورد نیاز رییس مجلس است. همانگونه که لاریجانی در پاسخ به اظهارات احمدی نژاد باز هم تاکید کرده است "مجلس در راس امور است"، اصرار به تصویب این قانون چالش برانگیز هم در راستای تاکید بر قدرت بالای اوست.
اتفاق جالب توجه دیگری که به نظر می رسد در همین راستا باشد روز گذشته رخ داد لغو پخش مستقیم تلویزیونی کنفرانس خبری رییس مجلس با واکنش تند روابط عمومی مجلس روبه رو شد. این روابط عمومی با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: «به نظر می‌رسد صدا و سیما مدتی است در انعکاس برخی اخبار با مصلحت سنجی غیر صحیح و به دور از انصاف و در جهت حمایت از یک جریان خاص از وظیفه اصلی خود که انعکاس اخبار و رویدادهای داخلی و خارجی می باشد، به نوعی از مدار اعتدال و واقعیت دور شده است.»
این واکنش عجیب در حالی صورت می پذیرد که صداو سیما چند روز پیش مستندی پخش کرد که در آن غلامعلی حداد عادل حضور پر رنگی داشت. این مستند با انتقاد برخی سایت ها روبه رو شد و پخش آن از رسانه ملی حمایت انتخاباتی از حداد عادل ارزیابی شد. غلامعلی حداد عادل رییس فراکسیون اقلیت مجلس یکی از نامزدهای احتمالی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است.
به این ترتیب با این نگاه به نظر می رسد طرح اصلاح قانون انتخابات با آن محتوای عجیب، در ارتباط مستقیم با انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است.
مصطفی میریان عضو ارشد جامعه اسلامی مهندسین و از حامیان طیف لاریجانی در دفاع از اصلاح قانون انتخابات به فرارو گفت: «در ادوار گذشته انتخابات ریاست جمهوری هم شاهد بودیم که به دلیل نبود ساز و کار مشخص هر کسی به خود این اجازه را می‌داد تا در انتخابات شرکت کند و خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری کند.»
بنا به گفته وی؛ در صورتی که مجلس شورای اسلامی بتواند این ساز و کار را تعیین کند از این پس هر کسی به خود اجازه نمی‌دهد بدون اینکه از پشتوانه سیاسی و مردمی برخوردار باشد اقدام به ثبت نام در انتخابات کند که به این ترتیب آمار رد صلاحیت شدگان از سوی شورای نگهبان هم کاهش پیدا خواهد کرد و فشار از شورای نگهبان به دلیل اعمال نظارت استصوابی کم خواهد شد.
این عضو جامعه اسلامی مهندسین دلایل مخالفت محمود احمدی‌نژاد با در دستور کار قرار گرفتن طرح اصلاح قانون انتخابات، را ناشی از این دانست که "قانون مجلس محدودیت‌های را برای نامزد مورد حمایتش در انتخابات آینده که برای او ۵۰ خط نامه می‌نویسد ایجاد می‌کند." اظهارات این چهره شاخص جامعه مهندسین در تائید اصلاح قانون انتخابات بیش از هر چیز به "جلوگیری از کاندیداتوری اشخاص بدون صلاحیت" اشاره دارد.