
مرور صحبتهای رسول بخشی دستجردی نماینده اصفهان در ادوار و سالهای مختلف، نشان میدهد که نظرات او حول چند محور اصلی میچرخد: ایران میتواند آمریکا را تحریم کند، چون ۸ درصد انرژی دنیا را در اختیار دارد، ریال ایران در برابر دلار آمریکا ایستادگی میکند، ایران به همین دلیل میتواند ابرقدرت اقتصادی دنیا باشد، باید خرید و فروش طلا، دلار و مانند آن ممنوع شود. بخشی استدلالهای خود را نیز در این زمینه مطرح میکند.
فرارو - «تنها پولی که امروز در برابر دلار آمریکا ایستاده، ریال ایران است. مسئله این است که کدام یک از اینها زمین میخورد. دلار زمین میخورد یا ریال.» این جملات رسول بخشی دستجردی، نماینده اصفهان در مجلس اگر چه در این روزها دست به دست میچرخد و بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است، اما مربوط به این روزها نیست. رسولی این جملات را تابستان سال گذشته مطرح کرد در حالی که هنوز نماینده اصفهان در مجلس نبود. بخشی، استادیار اقتصاد در دانشگاه اصفهان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس است.
به گزارش فرارو، البته این صحبتهای بخشی دستجردی در همان زمان طرحش نیز واکنشبرانگیز شده بود. اما این بار به علت صحبتهای اخیر او در میزگردی با موضوع استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد صحبتهای پیشین بخشی مورد توجه قرار گرفته است. هر چند در هر دو اظهارنظر، او یک صحبت را مطرح میکند. این که باید جلوی خرید دلار، طلا و زمین توسط مردم گرفته شود. او میگوید انتظار داشتند عبدالناصر همتی در این ۶ ماه لایحهای به مجلس بیاورد تا جلوی این خریدها را بگیرد. بخشی از تعبیر کیلو کیلو طلا خریدن استفاده میکند. تعبیری که نمیتواند ارتباطی با عموم جامعه داشته باشد. سفتهبازی نیز به عموم جامعه بیارتباط است.
مرور صحبتهای رسول بخشی دستجردی نماینده اصفهان در ادوار و سالهای مختلف، نشان میدهد که نظرات او حول چند محور اصلی میچرخد: ایران میتواند آمریکا را تحریم کند، چون ۸ درصد انرژی دنیا را در اختیار دارد،
بخشی استدلالهای خود را نیز در این زمینه مطرح میکند. در این گزارش دو اظهارنظر مشهور او را مرور میکنیم.
ایستادگی ریال در برابر دلار آمریکا مشهورترین صحبت بخشی دستجردی است، اگر چه تنها اظهارنظر عجیب او نیست. به غیر از آنچه در خصوص موضوع نرخ ارز داخل کشور وجود دارد، مشخص نیست استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان درباره آقایی دلار و ریال در داخل ایران صحبت میکند یا حرف او ناظر بر چیرگی این ارز بر مبادلات جهانی است. چرا که سالهاست واحد پولی ایران در زمره بیارزشترین پولهای جهان قرار دارد. در حال حاضر برخی فهرستها پول ایران را بیارزشترین واحد جهان و برخی آن را یک پله بالاتر از پوند (لیره) لبنان قرار میدهند. پول ملی ایران در این رتبهبندیها پایینتر از واحدهای پولی ویتنام، سیرالئون، لائوس، گینه قرار دارد.
بر اساس گزارش صندوق بینالمللی پول، به رغم این که سهم دلار در ذخایر جهانی از ۷۰ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۵۹.۲ درصد در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ رسیده، اما این ارز همچنان ارز ذخیره پیشرو در جهان محسوب میشود. یورو – واحد پولی اتحادیه اروپا – در رتبه دوم قرار داده است. در حال حاضر رقابت میان ارز چین و آمریکاست و آن طور که اقتصاددانان میگویند، این رقابت پس از جنگ اوکراین و تحریمهای آمریکا بر روسیه جدیتر شده است. بنابراین، رقابت میان ارز کشورهای قدرتمند اقتصادی است.
در صورتی که صحبت نماینده اصفهان ناظر بر حوزه اقتصاد داخلی باشد، باید مشخص کرد مردمی که برای حفظ ارزش پول خود – نه در جایگاه سوداگری و سفتهبازی که مورد توجه او قرار گرفته است – چه نقشی در این میزان مشکل اقتصادی و رشد نقدینگی دارند. چرا که با توجه به بحران مزمن اقتصادی و کاهش روزافزون ارزش پول ملی طی حداقل یک دهه گذشته، تبدیل نقدینگی به طلا، ارز و هر محصولی که بتواند ارزش پول آنها را حفظ کند، به یک رویه تبدیل شده است.
او در یک فایل ویدیویی، منظور خود از ایستادگی ریال در برابر دلار را بیان کرده است.
رسول بخشی دستجردی معتقد است که ایران به دلیل در اختیار داشتن ۸ درصد از منابع انرژی جهان، توانایی تبدیل شدن به یک ابرقدرت اقتصادی را دارد. او چندی پیش در یکی از سخنرانیها خود گفت: «ما میتوانیم به ابرقدرت اقتصادی جهان تبدیل شویم. سوال این است که چرا تحریمها اثر میگذارد. چرا ما نمیتوانیم آمریکاییها را تحریم کنیم با این که حداقل ۸ درصد از منابع جهان اینجاست. سوال اینجاست که وقتی روسیه وارد جنگ اوکراین شد، گفته میشود تحریمهای روسیه بسیار شدیدتر از ایران است، اما ارزش پول ملی روسیه پایین نیامد به خاطر این تحریمهایی که آمریکا انجام داد. سوال این است که چرا زمانی دلار ۷ تومان بود، اما امروز ۸۰ هزار تومان است و باز هم انتظار میرود که بالاتر برود.»
بخش ابتدایی صحبتهای نماینده اصفهان بسیار مورد توجه قرار گرفت. چرا که معمولاً همزمان با این صحبتها که از سوی این جریان، آمار و ارقام بینالمللی نیز منتشر میشود. برای مثال ایران در سال ۲۰۲۴ طبق آمار صندوق بینالمللی پول، حتی در میان ۱۰ اقتصاد برتر آسیا نیز نبوده است. gdp آسیا در این سال ۴۰ تریلیون دلار بوده است که بیشترین سهم را چین با ۱۸.۳ تریلیون دلار در اختیار دارد. پس از آن نیز ژاپن و هند هستند. در جایگاه بعدی، اندونزی و کره جنوبی قرار دارند. سپس ترکیه، عربستان سعودی، تایوان، امارات و سنگاپور هستند. اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۴ بالاتر از پاکستان و عراق و پایینتر از از فیلیپین، اسرائیل و تایلند قرار داشته است.
موضوع بعدی، مقایسه ایران و روسیه در شرایط تحریم است. ابتدا باید به این نکته توجه کرد که روسیه از سه سال قبل با تحریمهای غرب روبهرو شد، اما نقطه آغاز اعمال تحریم بر اقتصاد ایران سال ۱۳۵۸ است. ایران به طور مشخص از ۱۲ سال قبل با تحریمهای فلجکننده روبهرو شد. اما بر خلاف آنچه نماینده اصفهان میگوید، هیچ نظام تحریمی پیچیدهتر از نظام تحریمی تو در توی ایران وجود ندارد. اما نکته جالب توجه این است که بر اساس گزارش اندیشکده «مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک» (CREA)، در سومین سالگرد آغاز جنگ در اوکراین، اعلام کرد واردات سوختهای فسیلی روسیه به اتحادیه اروپا شامل نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ، با وجود تحریمهای متعدد غرب علیه مسکو، تغییر چندانی نداشت.
آن طور که ایسنا به نقل از این اندیشکده فنلاندی نوشت، گاز طبیعی روسیه تحریم نشده است و جریان نفت روسیه از طریق خط لوله به کشورهای محصور در خشکی در اروپای مرکزی نیز تحت تحریم نیست. بنابر تحلیل این اندیشکده فنلاندی، مجموع درآمد جهانی روسیه از صادرات سوختهای فسیلی در سومین سال جنگ، به ۲۵۴ میلیارد دلار (۲۴۲ میلیارد یورو) رسید. از زمان آغاز جنگ در ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲، درآمدهای جهانی روسیه از صادرات سوختهای فسیلی، به ۸۹۰ میلیارد دلار (۸۴۷ میلیارد یورو) بالغ شده است. این یافتهها نشان میدهد که روسیه با موفقیت به بازارهای نفت بزرگ جدید خود شامل چین و هند، تکیه کرده است. این دو خریدار بزرگ به علاوه ترکیه، ۷۴ درصد از کل درآمد روسیه از فروش سوختهای فسیلی در سومین سال جنگ را به خود اختصاص دادند. بر اساس گزارش رویترز، روسیه ۲.۳ میلیون بشکه نفت در روز میفروشد. اقتصاد این کشور نیز فقط متکی بر نفت و گاز نیست.