«شاید بزرگترین خطای تیم اقتصادی که بهتر بود انجام نمی‌دادند این بود که نرخ ارز را اضافه کردند. درست است که این تصمیم با تصور اشتباه تک نرخی کردن ارز بود. اگر تحلیل درستی از اقتصاد می‌شد، درک می‌شد که تک نرخی شدن ارز عملا غیرقابل انجام است. کارشناسان مستقل گفتند امکان تک نرخی شدن نیست و این برداشت درباره تک نرخی شدن ارز اشتباه است و نباید انجام می‌شد.»
فرارو- عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی، روز سه‌شنبه ۳۰ بهمن در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی حاضر شده و به سوالات نمایندگان پاسخ خواهد داد. عمده دلایلی که نمایندگان مجلس معتقدند همتی باید پاسخگوی آن‌ها باشد شامل وضعیت قیمت دلار و افزایش تورم است.
به گزارش فرارو، در صورتی که نمایندگان متقاضی استیضاح از پاسخ‌های وزیر قانع نشوند، گزارش این طرح به صحن مجلس شورای اسلامی ارجاع می‌شود و از زمان اعلام وصول توسط هیات رئیسه، وزیر مربوطه ۱۰ روز فرصت دارد برای دفاع از خود در صحن مجلس حاضر شود.
همزمان با این خبر، برخی رسانه‌ها به مطالبی تایید نشده در خصوص احتمال کنار رفتن محمدرضا فرزین از جایگاه ریاست کل بانک مرکزی پرداخته‌اند. با توجه به این شرایط، پرسش‌هایی در خصوص نقاط ضعف و قوت تیم اقتصادی دولت مطرح است و البته این سوال نیز وجود دارد که اشتباهات موجود در کارنامه همتی تا چه حد پررنگ است؟ دکتر مرتضی عزتی اقتصاددان و استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
مرتضی عزتی به فرارو گفت: «حقیقت این است که خود دولت، تصمیم گرفت و اعلام کرد که باید نرخ ارز را افزایش دهیم. بانک مرکزی به ریاست آقای فرزین، دوسال تلاش کرد نرخ ارز را تثبیت کند، اما تیم اقتصادی دولت جدید، تلاش کرد تصور اشتباهی را که می‌توان ارز را تک نرخی کرد، جا بیندازد. با همین طرز تفکر، جریان افزایش نرخ ارز به راه افتاد. وقتی یک جریان به راه بیفتد، با هر تلنگری به اقتصاد کشور، افزایش قیمت تشدید می‌شود. شاید تیم اقتصادی دولت به این نکته مهم توجه نداشتند که در آستانه انتخابات آمریکا قرار داشتیم و پیش بینی می‌شد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شود. هدف تیم اقتصادی این نبود که تثبیت ایجاد کنند، بنابراین روند رشد را ایجاد کردند، اما مشکل ثانویه‌ای که شکل گرفت این بود که در شرایط تلاطم با هر اندک ضربه‌ای به اقتصاد کشور، نرخ ارز، افزایش پیدا می‌کند. اگر ان جریان تثبیت حفظ می‌شد، نرخ ارز امروز، تحت تاثیر صحبت‌های ترامپ یا صحبت‌های مقام‌های ایران افزایش زیادی پیدا نمی‌کرد. این جریانی بود که دولت نااگاهانه ایجاد کرد و اشتباهی را رقم زد که اکنون نیز تحت تاثیر همین اشتباه قرار داریم و به دنبال افزایش نرخ ارز نیز با افزایش تورم مواجه خواهیم بود؛ بنابراین مشکلات اقتصادی به شکل زنجیره‌ای تشدید شده است.»
وی افزود: «شاید بزرگترین خطای تیم اقتصادی که بهتر بود انجام نمی‌دادند این بود که نرخ ارز را اضافه کردند. درست است که این تصمیم با تصور اشتباه تک نرخی کردن ارز بود. اگر تحلیل درستی از اقتصاد می‌شد، درک می‌شد که تک نرخی شدن ارز عملا غیرقابل انجام است. کارشناسان مستقل گفتند امکان تک نرخی شدن نیست و این برداشت درباره تک نرخی شدن ارز اشتباه است و نباید انجام می‌شد. متاسفانه استدلال، آگاهی و تفکر غلطی نسبت به اقتصاد بود که این شرایط را رقم زد. به صراحت می‌گویم اگر در شرایط کنونی ارز ۱۰۰ و حتی ۲۰۰ هزارتومان هم شود، تک نرخی نمی‌شود. همه اینها ناشی از عدم دقت در سیاستگذاری‌ها است. ما نباید «اهداف نشدنی» را انتخاب کنیم. اینها مبنا‌های غلط در سیاست گذاری است. اکنون در شرایطی هستیم که باید با تمام توان از ارزش پول ملی حفاظت و به رشد اقتصادی کمک کنیم. شرایط جدید در حوزه سیاست خارجی به رکود و تورم هم دامن میزند و باید پیش از بحرانی شدن وضعیت، اقداماتی انجام شود.»
این استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در ادامه گفت: «علت این که من معتقدم بهتر بود روی ثبات اقتصادی متمرکز می‌شدیم، همین است که اگر تا پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ، سیاست‌های ثبات را اجرا می‌کردیم، در برابر تشدید تنش‌های احتمالی ایالات متحده و ایران، تا حد زیادی بیمه می‌شدیم. یکی از مهمترین روش‌های کاهش تنش دربازار، تثبیت نسبی نرخ ارز و رشد آهسته نرخ ارز است. بهتر بود به جای این که به شکل ناگهانی ۵۰ درصد ارز مرکز مبادله را افزایش داده و از ۴۴ تومان به ۶۶ تومان ببرند، ماهی هزار تومان می‌افزودند تا یک نرخ تثبیتی با شیب ملایم ایجاد می‌کردند و در نهایت به نرخ تورم می‌رسیدند. اقدامات اخیر، در اقتصاد کشور، شوک ایجاد کرد که منتهی به جهش شد و جهش، روند حرکت افزایشی را سرعت بخشید. اما اگر آرام آرام حرکت می‌کردیم، قطعا شرایط برنامه ریزی حساب شده تری را برای فعالان اقتصادی فراهم می‌کردیم و افزایش نرخ در کنترل سیاستگذار باقی می‌ماند و از دست او خارج نمی‌شد. در نهایت، اقتصاد کشور سود بیشتری می‌برد.»
وی درباره شرایط تحریمی کشور و این استدلال که برخی معتقدند در این شرایط فرقی نداشت چه کسی وزیر باشد گفت: «ما با تحریم مشکل شدید داریم و طبیعی است که وقتی تحریم و فشار شدید باشد، نمی‌توانیم رشد اقتصادی خوبی داشته باشیم، همچنین این وضعیت منتهی به افزایش تورم می‌شود. اینها بسیار روشن است و کسی هم که منکر فشار‌های تحریمی باشد سخن غیر کارشناسی زده است. اما مسئله این است که اگر سیاست‌های بهتری اعمال کنیم، کمی بهبود رشد اقتصادی و کاهش تورم را تجریه می‌کنیم. بنابراین. اشاره به تحریم ها، درست است، ولی منوط کردن نتیجه هر سیاستی به آن عالمانه نیست. درست است که تحریم ها، اقتصاد کشور را تحت فشار قرار داده و تا زمانی که زیر بار تحریم قرار داریم نمی‌توانیم جهش اقتصادی داشته باشیم، اما اگر سیاست‌های درستی اعمال کنیم، فشار‌ها کاهش پیدا می‌کند. این جا است که اهمیت سیاست تثبیت و پیشگیری از هر نوع شوک احتمالی به اقتصاد کشور پررنگ می‌شود. از این پس لازم است هر چه زودتر در سیاست‌های اقتصادی بازنگری کرده و تدبیر‌ها را متناسب با سیاست گذاری علمی پیش ببریم. در سیاست گذاری علمی، از امکان پذیری تا آثار هر تصمیم به دقت ارزیابی می‌شود. درست است که ممکن است یک هدف خوب به نظر می‌رسد، اما اگر این هدف خوب، امکان تحقق نداشته باشد و سیاست‌های اجرایی انتخابی ما را به آن هدف نرساند، آثار منفی سنگینی خواهد داشت.»
