قالیباف در مارپیچ سکوت؛ جلیلی در پی موج زیرین

رحمن قهرمان‌پور تحليلگر انتخابات و سياست خارجي در دنیای اقتصاد نوشت: جمعه و شنبه را می‌توان مرحله پیشا مناظره دانست. در دو روز بعد از تایید صلاحیت‌ها جهش اولیه نامزدهایی مثل پزشکیان شروع شد. در مرحله دوم یعنی پیشا مناظره چند اتفاق افتاد. پورمحمدی توانست با چند اقدام رسانه‌ای و مخالفت با فیلترینگ دیده شود و آماده دیده شدن و‌ای بسا شگفتی در مناظره‌ها شود. اصلاح‌طلبان تشکیلاتی حمایت خود را از پزشکیان اعلام کردند تا تکانه او را تقویت کنند. پزشکیان در مرحله دست‌انداز و افت‌وخیز انتخاباتی است. او در مناظره‌ها می‌تواند قوی‌تر از حد انتظار ظاهر شود.

دو اتفاق مهم در مرحله پیشا مناظره افتاد. قالیباف با وجود پیشتازی نتوانست حمایت نخبگان اصولگرا را جذب کرده و موقعیت خود را مستحکم‌تر کند. شروع تخریب‌ها علیه او از سوی دو رقیب اصلاح‌طلب و اصولگرا هم موقعیت او را شکننده‌تر کرد. جلیلی در بدنه اصولگرایی فعال شد. سفری به قم داشت که قلعه رای اصولگرایان است و تلویحا از هواداران خود خواست که فشار بیاورند سران اصولگرا او را نامزد اصلی کنند.

زاکانی هم اعلام کرد این‌بار انصراف نمی‌دهد. باید دید که آیا مناظره‌های تلویزیونی این وضعیت را تغییر می‌دهد یا نه؟ با توجه به درصد بالای آرای مردد، مناظره‌های تلویزیونی نقش کلیدی در روند انتخابات در دو هفته پیش‌رو خواهد داشت. اگر قالیباف قوی ظاهر شود و مارپیچ سکوت اصولگرایان درباره او بشکند، می‌تواند رقابت نزدیکی با پزشکیان داشته باشد. اگر جلیلی شگفتی‌ساز شود فشارها بر قالیباف برای انصراف به نفع جلیلی بیشتر می‌شود. اصولگرایان در وضعیت دشواری قرار گرفته‌اند.

نامزد رای‌آور آن‌ها محبوب بدنه حزب‌اللهی نیست و نامزد محبوب هم، می‌تواند طبقه متوسط را بترساند و مشارکت را افزایش دهد و سناریوی سال ۹۲ تکرار شود. اصلاح‌طلبان هم کم دردسر ندارند. در حال دست‌وپنجه نرم کردن با نیروی سنگین و قدرتمندعدم مشارکت طبقه متوسط شهری‌اند.

از یک طرف با نامزدهای اصولگرا رقابت می‌کنند و از طرف دیگر با اپوزیسیون خارج‌نشین طرفدار تحریم. سیاست چیزی جز مواجهه دائمی با چالش‌ها و یافتن راه‌حل برای آن‌ها نیست. آغاز مناظره‌های تلویزیونی از روز دوشنبه کمپین‌های انتخاباتی را وارد یک مرحله جدید خواهد کرد. پزشکیان، زاکانی و پورمحمدی جزو نامزدهایی هستند که قدرت سخنوری بیشتری دارند. باید دید که آیا آن‌ها می‌توانند این مزیت نسبی خود را در مناظره‌ها به‌کار گیرند یا نه؟

نامزدی در انتخابات برنده می‌شود که هم کمتر خطا کند و هم از فرصت‌ها استفاده کند. به دلیل فرصت کم نامزدها برای آماده شدن، امسال کیفیت کمپین‌های انتخاباتی و پیام و شعارها در حد مطلوب نیست. از طرف دیگر هنوز میان اعتراضات ۱۴۰۱ و کمپین‌ها ارتباطی برقرار نشده است. در حالی که هر کنش جمعی بزرگ تاثیرات خاصی بر رای‌دهنده دارد. موضوع حجاب و فیلترینگ می‌تواند موضوع داغ و سرنوشت‌ساز این انتخابات شود؛ منوط به آنکه نامزدها در این مورد حرف بزنند.

در غیر این صورت موضوعاتی چون تحریم‌ها یا فساد می‌تواند موضوع سرنوشت‌ساز انتخابات شود. هر چه دغدغه‌های رای‌دهندگان بازتاب بیشتری در کارزار انتخاباتی نامزدها داشته باشد، میل به مشارکت و رای دادن بیشتر می‌شود. صحبت درباره موضوعات بی‌ربط با زندگی رای‌دهندگان هم امید به اثربخش بودن انتخابات را کمتر کرده و میل به مشارکت را کاهش می‌دهد. علائم و شواهد نشان می‌دهد هنوز در متن جامعه تنور انتخابات داغ نشده است. این مساله عجیب نیست.

انتخابات مجلس دوماه قبل برگزار شده و هنوز فضای‌عدم مشارکت انتخابات مجلس بی‌اثر نشده است. رای‌دهنده‌ای را که‌دو ماه قبل به او گفته‌ای رای دادن فایده ندارد، به سختی می‌توان قانع کرد شرایط عوض شده و انتخابات اثرگذار شده است. انتخابات باید عرصه تجلی و بازنمایی مسائل مرتبط با سرنوشت جمعی باشد تا مشارکت طبقه متوسط دارای آگاهی سیاسی در آن بیشتر شود. اما مشکل اینجاست که اصلاح‌طلبان با رای‌دهندگان چندان گفت‌وگو نمی‌کنند و برخی‌از اصولگرایان هم نگاه مساعدی به گفت‌وگو ندارند.