حیات وحش در حال بازگشت به جنگل‌های هیرکانی است

دولت در اواخر سال ۱۳۹۵ طرح تنفس جنگل‌های شمال را به اجرا درآورد. طرحی ۱۰ ساله که بر اساس آن هرگونه بهره برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل ممنوع و مقرر شد قرارداد شرکت‌های مجاز به بهره برداری، دیگر تمدید نشود. به دلیل اثرات مثبت این طرح در اکوسیستم جنگل‌های شمال تاکنون، تمدید اجرای آن در برنامه هفتم توسعه نیز دیده شده است تا جنگل‌های هیرکانی همچنان فرصت نفس کشیدن داشته باشند.

به گزارش همشهری، پیش از اجرایی شدن طرح تنفس، طرح‌های مدیریت جنگل نیز در مناطقی که اجرا می‌شد سازگاری لازم را با اکولوژی منطقه نداشتند و فشار‌های ناشی از بهره برداری نیز موجب شده بود ۵ تا ۶ برابر ظرفیت جنگل‌ها از آن‌ها بهره کشی شود و این مساله تهدید گونه‌های حیات وحش و از بین رفتن درختان را رقم زده بود.

بیرون بردن درختان قطور و با کیفیت، خسارت‌های جبران ناپذیری بر دل جنگل‌ها بر جای گذاشت و گونه‌های غیر چوب ده، اما مهم برای اکوسیستم هم در این میان حذف می‌شدند و به همین دلیل جنگل‌ها تنک شده و مرگ‌های دسته جمعی درختان که همچنان نیز شاهدش هستیم به وقوع پیوستند. اما با گذشت بیش از ۵ سال از اجرای طرح تنفس اتفاقات و تاثیرات مثبتی در جنگل‌های هیرکانی رخ داده است.

بازگشت حیات وحش و کشف سریع‌تر قاچاق چوب

هادی کیادلیری، استاد برجسته جنگل بانی و رییس دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد می‌گوید: «حیات وحش به جنگل‌های هیرکانی بازگشته و در حال تکمیل شدن است و می‌توان با ادامه این طرح به بهتر شدن این چرخه امیدوار بود.» ورود ماشین آلات و اره‌های قطع درختان، حیات وحش را از این جنگل‌ها فراری داده بود، زیستگاه آن‌ها تهدید و تخریب می‌شد، درختان تاثیرگذار دراکوسیستم جنگل قربانی می‌شدند، اما اجرای طرح تنفس، این تهدید‌ها را متوقف کرده است. برخی منتقدان طرح تنفس، آن را موجب افزایش قاچاق چوب از جنگل‌ها می‌دانند، اما نه تنها پیش از اجرای طرح، قاچاق چوب انجام می‌شد بلکه بسیار راحت‌تر از زمان اجرای طرح تنفس، قاچاقچیان مشغول کار بودند.

کیادلیری می‌گوید : «پیش ازاین به راحتی مشخص نبود چوبی که از جنگل خارج می‌شود قانونی است یا قاچاق، اما حالا همه و حتی مردم محلی هم می‌دانند اگر چوب از جنگل بیرون رود قطعا قاچاق و غیرقانونی است و آن را گزارش می‌کنند، کشفیات قاچاق نیز بهتر انجام می‌شود.»

هرچند که به گفته رییس سابق انجمن جنگل بانی عوامل دیگری همچون تغییر کاربری، ویلاسازی، زباله، آتش سوزی، گردشگری بی قاعده و ... همچنان جنگل‌ها را تهدید می‌کند و نیازمند تدوین و اجرای دقیق طرح‌های مدیریتی است تا این منابع از خطر نابودی محفوظ بماند.

۱۳ تا ۱۶ میلیون متر مکعب سالانه:نیازصنایع کشوربه چوب

۱۰ درصد: تامین چوب مورد نیاز از جنگل‌ها

۹۰ درصد: تامین چوب مورد نیاز از واردات و زراعت چوب

۱۰هزار متر مکعب سالانه: برآورد میزان قاچاق چوب از جنگل

۵ تا ۶ برابر بیشتر از ظرفیت: بهره کشی از جنگل‌ها تا پیش از طرح تنفس

تاثیرات مثبت اجرای طرح تنفس جنگل‌های شمال

توقف بهره برداری ۲ میلیون متر مکعبی قانونی از جنگل‌ها
بازگشت حیات وحش
عدم تهدید درختان غیر تجاری، اما مهم برای اکوسیستم
رصد و کشف دقیق‌تر قاچاق چوب
عوامل تخریب جنگل‌ها
بهره برداری چوب
تغییر کاربری
ویلا سازی
زباله
آتش سوزی
گردشگری بی قاعده