چرا عربستان از افزایش ظرفیت تولید نفت منصرف شد؟

از زمان اعلام تصمیم عربستان سعودی برای لغو برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت به میزان یک میلیون بشکه در روز، گمانه‌زنی‌ها درباره دلایل این تصمیم بالا گرفته است.

به گزارش ایسنا، نخست آن که، تحلیلگران گمان می‌کنند چشم انداز تقاضای بلندمدت نفت زیر سوال رفته است. در وهله بعدی، بانک‌های سرمایه گذاری می‌گویند رشد عرضه از سوی تولیدکنندگان خارج از توافق اوپک پلاس، بازار را در دو سال گذشته شگفت زده کرده و عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت جهان است، ممکن است متوجه شده باشد با مشکل مواجه شده و باید سهم بازار خود، سخت‌تر مبارزه کند.

سپس این باور وجود دارد که اعلام این خبر غافلگیرکننده از سوی شرکت آرامکو سعودی، می‌تواند از قیمت نفت برای مدت طولانی‌تری حمایت کند.

در نهایت، انتظار می‌رود آرامکو با توقف توسعه ظرفیت تولید، میلیارد‌ها دلار آمریکا در مخارج سرمایه‌ای در پروژه‌های عظیم جدید، صرفه‌جویی کند و فشار بر ترازنامه را کاهش دهد و پول نقد بیشتری را برای خزانه کشور باقی بگذارد که سرگرم برنامه‌ریزی برای هزینه‌های عظیم مانند هزینه‌های پروژه‌های آینده‌نگر مانند پروژه نئوم است که یکی از ستون‌های کلیدی برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی برای تقویت اقتصاد و تنوع بخشیدن به آن دور از نفت است.

آرامکو هفته گذشته اعلام کرد دولت عربستان سعودی از این شرکت نفتی خواست افزایش ظرفیت تولید نفت خود به ۱۳ میلیون بشکه در روز را متوقف کرده و به جای آن، ظرفیت تولید ۱۲ میلیون بشکه در روز را حفظ کند.

آرامکو در بیانیه‌ای اعلام کرد دستورالعمل هزینه سرمایه خود را در زمان انتشار نتایج مالی سالانه‌اش در مارس، به‌روزرسانی خواهد کرد. رویترز چهارشنبه گذشته به نقل از یک منبع صنعتی گزارش کرد ممکن است عربستان سعودی با این اعلام، بازار‌ها را غافلگیر کرده باشد، اما این تصمیم به دلیل این نگرانی‌ها که بزرگترین صادرکننده نفت جهان به طور کامل از ظرفیت مازاد خود درآمدزایی نمی‌کند، حداقل به مدت شش ماه تحت بررسی بود.

نگرانی از تقاضا برای نفت؟

نه آرامکو و نه عربستان سعودی، دلایلی برای تصمیم خود مبنی بر کنار گذاشتن برنامه‌های توسعه ظرفیت ارائه نکردند. واکنش اولیه تحلیلگران و فعالان بازار این بود که بزرگترین صادرکننده نفت جهان ممکن است انتظارات خود را از تقاضا برای نفت در بلندمدت، پایین آورده باشد.

به صورت علنی، عربستان سعودی و اوپک همچنان می‌گویند که تقاضا برای نفت، به رشد خود ادامه خواهد داد و جهان به نفت و گاز بیشتری برای جبران کاهش تولید از میادین فرسوده، نیاز خواهد داشت.

اوپک حتی چشم انداز بلندمدت تقاضا برای نفت را به میزان قابل توجهی افزایش داده است و اکنون انتظار دارد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۴۵، حدود ۱۱۶ میلیون بشکه در روز باشد که در مقایسه با ارزیابی قبلی این گروه در سال میلادی گذشته، ۶ میلیون بشکه در روز بالاتر است، زیرا مصرف انرژی همچنان در مسیر رشد است و به همه اشکال انرژی، نیاز خواهد داشت. با این حال، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) می‌گوید اوج تقاضا برای نفت تا پایان دهه جاری، دیده می‌شود.

از آنجا که عربستان سعودی تلاش‌ها برای مدیریت عرضه نفت از اوپک پلاس را رهبری می‌کند، با توجه به این که هم اکنون، سه میلیون بشکه در روز ظرفیت تولید مازاد دارد، ممکن است تصمیم گرفته باشد که حداکثر ظرفیت پایدار کنونی ۱۲ میلیون بشکه در روز کافی است.

این کشور به ندرت بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز به بازار عرضه کرده است و نمونه آن در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۰ در بحبوحه جنگ قیمت با روسیه که قیمت در ابتدای شیوع همه گیری کرونا و ریزش تقاضا‌ها کاهش می‌یافت، مشاهده شد.

در حال حاضر، عربستان سعودی در راستای مدیریت تلاش‌های اوپک پلاس برای تثبیت بازار، ۹ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند.

رقابت غیراوپک در عرضه نفت

به گفته بسیاری از تحلیلگران، علاوه بر نگرانی نسبت به تقاضا در بلندمدت، دلیل دیگری که برای چرخش ۱۸۰ درجه‌ای عربستان سعودی از توسعه ظرفیت تولید، بیشتر مورد بحث است، رشد قوی‌تر عرضه از سوی تولیدکنندگان غیراوپک پلاس در سال‌های اخیر و بیش از همه، آمریکا است.

باب مک نالی، رئیس شرکت مشاوره راپیدان انرژی و یکی از مقامات سابق کاخ سفید، به بلومبرگ گفت: ریاض در چند سال آینده، توازن‌های ملایم‌تری را می‌بیند که عمدتا به دلیل عرضه خارج از اوپک پلاس است.

به گفته مارتین راتس، استراتژیست جهانی نفت در بانک مورگان استنلی، با عرضه قوی‌تر از حد انتظار از سوی آمریکا و سایر تولیدکنندگان غیراوپک پلاس، فضا در بازار نفت برای نفت اوپک، تحت فشار قرار گرفته است.

بانک بارکلیز، به نوبه خود، بر این باور است که توقف توسعه ظرفیت تولید عربستان سعودی بیشتر ناشی از واکنش شگفت‌انگیز قوی عرضه در خارج از گروه اوپک پلاس است، نه پیش‌بینی کاهش تقاضا.

بر اساس گزارش اویل پرایس، بانک سیتی می‌گوید تصمیم عربستان می‌تواند به این معنا باشد که اوپک پلاس اذعان کرده است که مشکلی دارد.