اما و اگر‌های تحویل سفارت افغانستان در تهران به طالبان

سفارت افغانستان در تهران در حالی تحویل طالبان شد که وزارت خارجه کشورمان تاکید دارد در این مساله ورود نداشته و امری داخلی است. اخبار کابل نیز حکایت از این دارد که دوره مسئولیت سرپرست پیشین به اتمام رسیده بود؛ لذا با توجه به عدم رسمیت امارت اسلامی (طالبان) از سوی نهاد‌های بین‌المللی مشخص نیست طالبان در نظر دارد با این تغییرات چه برنامه‌ها و رویکرد‌هایی را پیش ببرد.

به گزارش ایسنا، یک سال و نیم از قدرت‌گیری طالبان در افغانستان می‌گذرد، در همان زمان، عبدالغفور لیوال که سفیر افغانستان در تهران بود استعفا داد و معاون او عبدالقیوم سلیمانی که خواهر زاده اسماعیل خان والی هرات است از سوی امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه طالبان، به عنوان سرپرست عهده دار مسئولیت‌های سفارت شد.

پس از مدت کوتاهی تعدادی از دیپلمات‌های طالبان به ایران آمدند و با عنوان دبیر اول و یا دوم مشغول به کار شدند، این به اقدام واکنش‌های متفاوتی نشان داده شد، اما در همان ایام فروکش کرد.

طی هفته‌های اخیر مساله تحویل سفارت افغانستان به طالبان در سطح گسترده‌ای مطرح شد، در این میان برخی خبرنگاران افغان با انتشار تصاویری در فضای مجازی مدعی شدند که در پی تعیین یک کارمند عضو امارت اسلامی (طالبان) به‌عنوان سرپرست سفارت افغانستان در تهران، دیپلمات‌های حکومت سابق، سفارت را رسما به وزارت خارجه ایران تحویل دادند.

در پی این گمانه‌زنی‌ها، وزارت امور خارجه کشورمان در اطلاعیه‌ای تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران در موضوع تحویل و تحول سفارت افغانستان در تهران، ورودی نداشته است.

در اطلاعیه‌ای که وزارت خارجه منتشر کرد، تاکید شد که موضوع تحویل سفارت افغانستان در تهران، امری داخلی (مربوط به افغانستان) بوده و به هیچ عنوان وزارت امور خارجه ایران به موضوع مزبور، ورود نکرده است. ضمن این که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، هیچ سند یا تجهیزات یا هر شئ دیگری که متعلق به سفارت افغانستان در تهران بوده را تحویل نگرفته است.

هفته گذشته نیز خبرگزاری صدای افغان (آوا) خبری را به نقل از سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در ارتباط با آن چه گفته می‌شد تصمیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مورد تغییر سرپرستی سفارت افغانستان در تهران از عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست کنونی این سفارت به فضل محمد حقانی، دیپلمات امارت اسلامی و دبیر اول این سفارت که پیش از این از سوی وزارت امورخارجه در کابل به عنوان سرپرست جدید سفارت افغانستان در تهران معرفی شده بود، منتشر و تاکید کرد تغییر سرپرستی سفارت افغانستان در تهران از یک دیپلمات به دیپلماتی دیگر، به معنی تغییر در وضعیت حقوقی آن نیست.

یک منبع آگاه از سفارت افغانستان در تهران به خبرگزاری آوا گفته بود که بحث تعیین سرپرست جدید این سفارت، موضوعی است که در کابل مطرح شده و نامه‌ای در این زمینه به سفارت افغانستان در تهران ارسال شده که مورد پذیرش دیپلمات‌ها و کارمندان این سفارت قرار نگرفته است.

محسن روحی صفت دیپلمات پیشین کشورمان در گفت‌وگویی در این باره با یادآوری این که امارت اسلامی هنوز از سوی سازمان ملل و هیچ کشور دیگری در دنیا به رسمیت شناخته نشده است، گفت: وضعیت قبلی سفارت افغانستان با حضور سرپرست پیشین به نوعی توازن ایجاد می‌کرد، چون افغانستان فقط طالبان نیست و اقوام مختلفی در این کشور زندگی می‌کنند.

وی تصریح کرد: شخصی که قبلا با توافق طالبان به عنوان سرپرست تعیین شده، هم ملاحظه طالبان را می‌کرد هم بقیه اقشار، به همین دلیل به هم خوردن این مساله با درایت نبوده است.

روحی صفت خاطرنشان کرد: سیاست و دیپلماسی نیاز به درایت، توازن و تعادل دارد. واکنش‌هایی هم که در این راستا مطرح شده نتیجه همین موضوع است اگر با درایت بیشتری برخورد می‌شد شاید لازم نبود این مسائل پیش آید.

با توجه به مسائل پیش آمده عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت امورخارجه دولت طالبان نیز روز گذشته در واکنش به مساله تحویل گرفتن سفارت افغانستان در تهران در توییتی تاکید کرد: وزارت امور خارجه به اطلاع تمامی افغان‌های ساکن در جمهوری اسلامی ایران می‌رساند که فعالیت‌های سفارت افغانستان در تهران پس از اعزام کاردار و دیپلمات‌های جدید به آن سفارت با روحیه و تعهد قاطع در امر خدمت‌رسانی به اتباع شریف دو کشور ادامه خواهد یافت.

بلخی ادامه داد: وزارت امورخارجه خاطرنشان می‌سازد که تغییر در کادر‌های دیپلماتیک، یک امر معمول اداری و حق مشروع هر کشور می‌باشد.

او تاکیدکرد: باور کامل داریم که با اقدامات جدید شاهد شفافیت در امور سفارت و همچنین گسترش بیشتر مناسبات در عرصه‌های مختلف میان دو کشور مسلمان، دوست و برادر خواهیم بود.

از سوی دیگر، ذاکر جلالی، یک مقام وزارت امورخارجه دولت طالبان نیز در صفحه توییترش در این باره نوشت: قرار است روز دوشنبه، فضل محمد حقانی، کاردار جدید سفارت افغانستان در تهران مسئولیت امور را بر عهده بگیرد.

او افزود که حقانی را تیمی مجرب از دیپلمات‌های وزارت امورخارجه همراهی خواهند کرد و با آغاز به‌کار دیپلمات‌های جدید، زمینه ارائه خدمات شفاف به هم‌وطنان در ایران فراهم می‌شود.

این در حالی است که یک منبع مطلع در ادعایی به خبرنگار آوا گفته، عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست پیشین سفارت افغانستان در تهران، با پایان دوره مأموریت خود و خروج از این سفارت، کلید آن را در اختیار وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار داده، اما وزارت خارجه تاکید دارد هیچ سند یا تجهیزاتی را در مورد سفارت افغانستان تحویل نگرفته است.

با در نظر گرفتن موضوعات مطرح شده و توجه به این نکته مهم که هنوز امارت اسلامی (طالبان) به رسمیت شناخته نشده و همچنین روابط دو کشور ایران و افغانستان، حضور یک دیپلمات با انتخاب طالبان در سفارت افغانستان در تهران واکنش‌هایی را هم در سطح جامعه ایران و هم افغانستان به دنبال داشته است.

برخی از کارشناسان درخصوص حضور دیپلمات از سوی طالبان به مخاطرات امنیتی در این زمینه اشاره دارند، اما به این نکته هم باید توجه داشت که طالبان از زمانی که قدرت را به دست گرفته هنوز به وعده‌های خود نه فقط در قبال مردم افغانستان بلکه در تعامل با جمهوری اسلامی ایران در مسائلی مانند حق‌آبه قانونی ایران عمل نکرده است. طبیعتا با درک این شرایط دستگاه دیپلماسی و مسئولان مربوطه در کشور باید با دقت و نکته سنجی به این مسائل مهم توجه داشته باشند.