(عکس) خانه‌ ویران شده یک شاعر

خانه منتسب به «عارف قزوینی» سال‌هاست وضعیت خوبی ندارد و با وجود وعده‌های واهی به عنوان یک ویرانه آخرین نفس‌هایش را می‌کشد. نگران‌کننده‌تر آن‌که این خانه قاجاری که غفلت به بند بند آن نفوذ کرده، عاقبت به چه سرنوشتی دچار خواهد شد؟

به گزارش ایسنا، خانه منتسب به «عارف قزوینی» سال‌هاست وضعیت خوبی ندارد و با وجود وعده‌های واهی به عنوان یک ویرانه آخرین نفس‌هایش را می‌کشد. نگران‌کننده‌تر آن‌که این خانه قاجاری که غفلت به بند بند آن نفوذ کرده، عاقبت به چه سرنوشتی دچار خواهد شد؟

«ابوالقاسم عارف قزوینی» شاعر و تصنیف‌ساز قزوینی و سراینده شعر شناخته شده «از خون جوانان وطن لاله دمیده» است که، می‌گویند تنها یادگارِ او در قزوین خانه‌ای است که در وضعیت وخیمی قرار داد و تقریبا بخش زیادی از آن تخریب شده است و این روز‌ها نیز فقط گرد بی‌توجهی و بی‌مهری بر چهره خانه منتسب به «عارف» نشسته است و حتی ثبت این خانه در فهرست میراث ملی در سال ۱۳۸۴ که می‌توانست قدم مؤثری برای نجات آن باشد، پرفایده نبوده است.

سال ۱۳۹۵ دوستداران میراث فرهنگی، نسبت به وضعیت خانه منسوب به عارف قزوینی که به بیغوله‌ای شبیه شده بود، هشدار دادند، اما متولیانی مانند میراث فرهنگی و شهرداری قزوین در تمام این سال‌ها از آن غفلت کردند. مالکان خانه هم که به گفته الهام حاجی ملکی ـ دبیر انجمن دوستداران یادمان‌ها و کارشناس مرمت بنا‌ها و بافت‌های تاریخی ـ که از وارثان «عارف قزوینی» نیستند، گویی دغدغه‌ای برای حفظ این خانه تاریخی ندارند.

سعید زارع‌پور ـ کنش‌گر میراث‌فرهنگی قزوین ـ اکنون در سال‌مرگ این شاعر ملی سری به این خانه زده و درباره آخرین وضعیت آن به ایسنا گفت: اسناد و مدارک قطعی در تایید این‌که، خانه متعلق به «عارف قزوینی» بوده است، وجود ندارد، اما این خانه را به او نسبت داده‌اند. هرچند این شاعر متولد و بزرگ شده همین محله (حمدالله مستوفی) است؛ در قزوین گذری به نام «صوفیان» وجود دارد که در حال حاضر به نام «حمدالله مستوفی» شناخته می‌شود، این گذر به خیابان‌های «محمدیه» و «سپه» وصل می‌شود که در گذشته کوچه بوده و در سال‌های اخیر به دلیل عقب‌نشینی و تخریب خانه‌های قدیمی، تعریض و تبدیل به خیابان شدند. این در حالی است که خانه منتسب به عارف قزوینی به همان شکل در این محله باقی مانده است و از همه خانه‌های جدید محله جلوتر قرار گرفته است. با این حال، از این خانه قدیمی و منتسب به عارف قزوینی خرابه‌ای بیش باقی نمانده است.

دیوار بیرونی و درِ خانه منتسب به «عارف» که همیشه بسته است.عکس سال ۱۳۹۶ توسط سعید زارع‌پور گرفته شده است

البته برای حفظ خانه منتسب به «عارف» چند باری از سوی شهرداری وعده‌هایی داده شد، اما سرانجامِ تمام این وعده‌ها به وضعیت کنونی خانه «عارف» منتهی شده است!

سال ۱۳۹۵ برای نخستین‌بار زنگ خطر درباره تخریب تدرجی این خانه در رسانه‌ها به صدا درآمد و الهام حاجی ملکی ـ دبیر انجمن دوستداران یادمان‌ها و کارشناس مرمت بنا‌ها و بافت‌های تاریخی ـ به ایسنا گفته بود: در مواجهه با خانه‌ی «عارف قزوینی»، با آن‌چه روبه‌رو شدیم نه یک خانه‌ی شاعر، که فقط یک ویرانه کوچک بود. آسیب‌ها و تخریب‌هایی که این خانه با دو اتاق، یک زیرزمین، یک مطبخ و سرویس بهداشتی با آن مواجه بود، به حدی است که امروز دیگر هیچ نشانی از خانه شاعر ملی در خود ندارد. در زمان ثبت، این خانه تاریخی تقریبا همه عناصرِ یک خانه را در خود داشته است، اما متاسفانه تنها چیزی که امروز از این بنا باقی مانده، تنها یک اتاق و یک زیرزمین است، این در حالی است که چند سال پیش شهرداری دیوار اصلی این خانه را برای تعریض معبر تخریب کرد، اما خوشبختانه با ممانعت مالک، از عقب‌نشینی آن جلوگیری شده است.

دیوار مشترک خانه عارف با خانه کناری

سرپرست وقت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری قزوین نیز در دی ماه سال ۱۳۹۶ از تملک خانه عارف قزوینی و احیای آن در سال ۱۳۹۷ خبر داده و گفته بود: «بی‌توجهی به نگهداری از این اثر تاریخی سبب تخریب تدریجی آن شده و هم‌اکنون به محلی برای نگهداری ضایعات تبدیل شده است. مرمت و احیای خانه‌های مشاهیر نشان‌دهنده توجه به فرهنگ ایرانی است و منجر به حفظ و تقویت هویت فرهنگی ما می‌شود.»

شهردار وقت قزوین در سال ۱۳۹۹ نیز گفته بود: «با توجه به درخواست هنرمندان موسیقی استان، خانه تاریخی عارف قزوینی، شاعر شهیر استان را به موزه موسیقی قزوین تبدیل کنیم.»

با وجود آن اظهارات و وعده‌ها که تا چندی پیش نیز ادامه داشت، اما تا کنون هیچ اقدامی برای حفظ، مرمت و تغییر وضعیت این خانه تاریخی صورت نگرفت است و تمام حرف‌ها در حد وعده باقی مانده، درحالی‌که در خانه منسوب به عارف قزوینی دیگر آجر روی آجر بند نیست.

خانه منتسب به «عارف»، عکس سال ۱۳۹۶ توسط سعید زارع‌پور گرفته شده است

این عکس دوم بهمن ١۴٠١ توسط سعید زارع‌پور ثبت شده است

نمای بیرونی خانه «عارف قزوینی»