فرارو- مصریها تا جایی که میتوانند به احتکار طلا میپردازند و سعی میکنند از پسانداز خود محافظت کنند زیرا ارزش پول ملی مصر کماکان در برابر ارزهای خارجی در حال کاهش است. ازدحام صف خرید طلا در مصر قیمت آن فلز را در بازار داخلی به شدت افزایش داده و باعث شده اقتصاددانان نسبت به آن چه که ممکن است به حباب قیمت طلا تبدیل شود، هشدار دهند. «ممدوح الولی» اقتصاددان مستقل به «میدل ایست آی» میگوید: «اکنون طلا بر اساس نرخ دلار آمریکا به صورت موازی و نه در بازار رسمی قیمتگذاری میشود. سفته بازیها بسیار زیاد است وعدم اطمینان در مورد قیمت این فلز و سایر کالاها را در آینده افزایش میدهد».
به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، یک دلار آمریکا در بازار موازی بیش از ۲۸ پوند به فروش میرسد در حالی که بانکها قیمت هر دلار را ۲۴.۵۰ پوند تعیین کرده اند. پوند مصر از زمان آغاز جنگ اوکراین در ماه فوریه ارزش خود را در برابر ارزهای خارجی به ویژه دلار آمریکا از دست داده است. کاهش ارزش پول ملی مصر عمدتا ناشی از فشارهای ناشی از پیامد جنگ اوکراین بر کشوری است که به شدت به واردات مواد غذایی به ویژه از دو کشور درگیر در جنگ یعنی اوکراین و روسیه وابسته است.
افزایش قیمت غلات و حبوبات ناشی از جنگ اوکراین در بازار بین المللی تقاضای بیشتری برای دلار امریکا در مصر ایجاد کرد کشوری که اکنون باید برای واردات مواد غذایی هزینه بیشتری بپردازد. مصر که پرجمعیتترین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا محسوب میشود بخش اعظم گندم، ذرت و روغنهای خوراکی مصرفی مردماش را وارد میکند و تولید ملی این اقلام کمتر از ۵۰ درصد مصرف ملی آن کشور را پوشش میدهد.
تقاضا برای ارزهای خارجی به منظور پوشش هزینه فزاینده واردات نیز فرار میلیاردها دلار دارایی خارجی از مصر را به ویژه در پس زمینه افزایش نرخ بهره در سایر کشورها به طور خاص در ایالات متحده تشدید کرده است. برای مقابله با این پیامدها مصر که از یک رژیم نرخ ارز مدیریت شده پیروی میکند و مجبور شد دو بار در سال جاری یک بار در ماه مارس و بار دیگر در اکتبر ارزش پول ملی خود را کاهش دهد.
کاهش ارزش پول از سوی صندوق بین المللی پول مورد حمایت قرار گرفته نهادی که انتظار دارد این حرکت برای رفععدم تعادل خارجی، تقویت رقابتپذیری مصر و جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی موثر باشد. با این وجود، همین حرکت باعث شده که پوند مصر نزدیک به ۵۰ درصد از ارزش خود را در برابر تمام ارزهای خارجی به ویژه دلار که ارز اصلی واردات و صادرات محسوب میشود از دست بدهد.
«عبدالنبی عبدالمطلب» مشاور ارشد سابق وزیر بازرگانی و صنعت مصر به «میدل ایست آی» میگوید: «این کاهش ارزشهای مداوم بیش از آن که به نفع مصر باشد به واحد پول ملی کشور از جمله با افزایش چشمگیر قیمت کالاها آسیب وارده ساخته است. این موضوع باعث تحمیل رنج بیشمار بر دهها میلیون مصرف کننده مصری شده است».
مصریهای ثروتمند و هم چنین آنانی که پسانداز ناچیزی دارند هم چنان به این نگاه میکنند که ارزش پوند مصر در برابر ارزهای خارجی در حال کاهش است. این کاهش ارزش واحد پول ملی منجر به افزایش قیمت تمام اقلام میشود از ابتداییترین اقلام ضروری مانند مواد غذایی و دارو گرفته تا اقلام لوکس مانند خودرو و جواهرات ساخته شده از طلا.
پیش بینی نرخ مبادله پوند مصر در برابر ارزهای خارجی چندان امیدوارکننده نیست زیرا انتظار میرود که بانک مرکزی مصر احتمالا در هفتههای آینده به کاهش بیشتر ارزش پوند متوسل شود. این موضوع هم چنین به ترس از دست دادن پسانداز در میان مصریهایی که سپردههای کوچک و بزرگ در بانک دارند دامن زده است. در نتیجه، آنان با عجله تلاش میکنند تا اسکناسهای نقدی که در خانه و در حسابهای بانکیشان دارند را به داراییهای امنتری چون املاک، خودرو و طلا تبدیل کنند.
«محمد فواد» مهندس رایانه پیشتر حدود ۱۲۰۰۰۰ پوند مصر (تقریباً ۴۸۹۷ دلار) در حساب بانکی خود داشت. او چند هفته پیش سرمایهاش را از حساب بانکیاش برداشت کرد و به جای آن طلا و جواهرات خرید. فواد به «میدل ایست آی» میگوید: «من دریافتم که این تنها راهی است که میتوانم از پساندازم محافظت کنم در حالی که پوند هم چنان ارزش خود را از دست میدهد و قیمت طلا افزایش مییابد».
مقامهای مصری به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر ارزش پوند مصر در برابر ارزهای خارجی محدودیتهایی را برای واردات کالا تعیین کردهاند و مقررات واردات را تغییر داده اند. یکی از اقدامات انجام شده در این زمینه آن بود که واردکنندگان به جای این که مستقیما وارد معامله با تامین کنندگان بین المللی شوند باید عملیات واردات را از طریق بانکهای داخلی انجام دهند.
این مقررات با هدف قرار دادن تقاضا برای ارزهای خارجی در محدوده قابل تحمل و کاهش واردات کالاهایی که دولت مصر آن را کالاهای لوکس میداند صورت گرفت.
به عنوان یک اقدام، سقف واردات به افزایش مکرر نرخ بهره توسط بانک مرکزی مصر افزوده شد. بانکهای محلی نیز گواهیهای سپردهگذاری با نرخ بهره بالا را معرفی کردند تا مردم را متقاعد کنند که سرمایهگذاری و سپردهگذاری شان را با واحد پول محلی انجام دهند و از شر دلارهای امریکایی خود خلاص شوند. این طرحهای پسانداز باعث جذب صدها میلیارد پوند مصر شد. با این وجود، طرحها در جذب درآمدهای ارزی اضافی به بانکها یا مهار تورم فزاینده ناکام ماندند.
مشخص شده که بانک مرکزی مصر نمیتواند نرخ تورم را کاهش دهد یا درآمدهای ارزی خارجی را افزایش دهد. الزامات تولید در مصر دیده نمیشود. صادرات آن کشور در حال کاهش است و حوالههای کارگران مصری در کشورهای دیگر به شدت تحت تاثیر بحران اقتصادی بین المللی قرار گرفته و کاهش یافته است.
اثرات منفی جنگ اوکراین بر اقتصاد مصر از جمله بر بخش گردشگری دولت آن کشور را به تکاپو برای دریافت حمایت بین المللی از جمله از کشورهای نفتخیز خلیج فارس که در حال آغاز رقابت برای خرید داراییهای مصر هستند واداشته است.
صندوقهای ثروت دولتهای عربی در حال خرید شرکتهای دولتی مصر در تمام بخشها از جمله در برخی از مهمترین بخشهای اقتصاد هستند.
در همین حال، مصر از چندین نهاد مالی بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول درخواست وام کرده است. صندوق بین المللی پول موافقت کرده برای حمایت از اصلاحات و سیاستگذاریهای اقتصادی مصر ۹ میلیارد دلار وام در اختیار آن کشور قرار دهد. قرار است اولین بخش این وام در حدود ۷۵۰ میلیون دلار در ماه جاری وارد مصر شود و گمانه زنیهایی در مورد اثرات آن در تقویت ارزش واحد پول ملی مصر و تامین بخشی از تقاضا برای دلار آمریکا از جمله برای خرید اقلام ضروری اساسی مانند مواد غذایی مطرح شده است.
کمبود دلار آمریکا در بانکهای داخلی وارد کنندگان داخلی را نیز مجبور ساخته تا به دنبال دلار از خارج از سیستم بانکی مصر باشند و به بازار سیاه ارز دامن زده و همزمان دو نرخ ارز را برای ایجاد کرده است.
عجله برای خرید طلا در مصر قیمت آن فلز را از محدود خارج ساخته و باعث تحمیل رنج بسیار بر برخی از مصریها و ایجاد سود برای برخی دیگر شده است.
از زمانی که «فواد» پسانداز خود را به طلا تبدیل کرد قیمت این فلز تقریبا ۲۰ درصد افزایش یافت. این خبر خوبی برای او بوده است اما همزمان خبر بدی برای بسیاری از مصریها به ویژه کسانی است که آماده ازدواج میشوند و قرار است هدایایی از جنس طلا که از ملزومات اولیه نامزدی و ازدواج در مصر هستند را خریداری کنند. جواهر فروشان از افزایش شدید تقاضا برای طلا خبر میدهند و افزایش قیمت را به تقاضای فزاینده برای خرید آن فلز نسبت میدهند.
«ایهاب واصف» رئیس بخش طلا در اتحادیه صنایع مصر اتحادیه تولیدکنندگان کشور به «میدل ایست آی» میگوید: «این تقاضا با تعلیق واردات طلا در پس زمینه بحران ارز خارجی همراه است. قیمتهای فعلی به مراتب بالاتر از ارزش واقعی طلا هستند». اقتصاددانانی مانند «عبدالمطلب» به مصرف کنندگان مصری توصیه میکنند حال حاضر از خرید طلا خودداری کنند. او میگوید: «بهتر است افرادی که پسانداز دارند از خرید طلا خودداری کنند تا زمانی که موج گرانی فعلی به پایان برسد. در مورد سیاستهای قیمت گذاری طلا در بازار محلی شفافیت وجود ندارد و معامله گران از نرخ رسمی دلار آمریکا تبعیت نمیکنند».