آیا نشست شی بایدن تنش‌ها را کاهش داد؟

فرارو- جیمز پالمر؛ معاون سردبیر فارین پالسی؛ جو بایدن رئیس جمهور آمریکا و شی جین پینگ، رئیس جمهور چین روز دوشنبه در حاشیه نشست سران گروه جی -۲۰ در بالی در اندونزی با یکدیگر دیدار داشتند.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالسی، گفتگوی طولانی میان آن دو اولین گفتگو میان رهبران امریکا و چین از زمان ریاست جمهوری بایدن بوده است.این دیدار سه ساعت به طول انجامید. با این وجود، علیرغم آن که دیدار بایدن و شی به شکل شگفت آوری دلپذیر به نظر می‌رسید نشان دهنده کاهش قابل توجه تنش‌ها نبود.

شی و بایدن لبخند زدند و با یکدیگر دست دادند که بسیار با زبان بدن سختگیرانه‌ای که شی با برخی از رهبران دیگر مانند "شینزو آبه" نخست وزیر سابق ژاپن اتخاذ کرده بود فاصله داشت.

تاکید بر صلح از سوی آمریکا و چین مانند بازگشتی به روز‌های کمتر پرتنش اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی به نظر می‌رسید و دو طرف با تشکیل گروه‌های کاری در آینده در مورد برخی موضوعات کلیدی موافقت کردند امری که می‌تواند به معنای بازگشت به سطوح تماس پیش از شیوع کووید -۱۹ باشد و به جلوگیری از بروز سوء تفاهم‌های فاجعه بار کمک خواهد کرد.

با این وجود، به طور کلی من وزن زیادی برای چنین جلسه دیدار کوتاهی قائل نیستم. تحلیلگران طرفدار اهمیت زیاد این نشست لحن تعاملی آن را ستودند، اما زبان رسمی چین و رسانه‌های دولتی آن کشور هیچ نشانه‌ای از آشتی با ایالات متحده را نشان نمی‌دهد و در عوض به طرح نظریه‌های توطئه و لفاظی‌های ضد ناتو ادامه می‌دهند.

دیپلمات‌های موسوم به "گرگ جنگجو" چین که چنین آسیب‌هایی به روابط آمریکا و چین وارد کرده‌اند هم چنان پابرجا هستند و در مناصب خود قرار دارند. اگر این وضعیت پس از جلسه دیدار بایدن و شی تغییر کند می‌توان امیدوار بود که تفاوت و تغییری واقعی ایجاد خواهد شد.

همان طور که واکنش چین به سفر امسال "نانسی پلوسی" رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان نشان داد وضعیت آن جزیره کماکان بزرگترین چالش برای روابط ایالات متحده و چین است. زبان شی در دیدار با بایدن مانند همیشه تزلزل ناپذیر بود و صلح در تنگه تایوان و استقلال تایوان را "به اندازه آب و آتش آشتی ناپذیر" توصیف کرد.

بعید است که آشتی در این مورد میان امریکا و چین وجود داشته باشد. درخواست پکن از واشنگتن برای پایبندی به تفسیر اصل "چین واحد" که تایوان بخشی از سرزمین اصلی چین است غیرممکن به نظر می‌رسد، زیرا ایالات متحده هرگز با آن موافقت نکرد.

هم چنین، در مقابل چین نمی‌تواند بدون ترس از واکنش‌های ملی گرایان چینی حتی یک اینچ از این اصل عقب نشینی کند. بایدن در اظهارنظر‌های پس از این نشست حداقل آب سردی بر روی این ایده ریخت که گفته می‌شود حمله چین به تایوان قریب الوقوع است. با این وجود، قرائت‌های متفاوت دو طرف از نشست برگزار شده آشکار است.

نسخه چینی از بایدنی صحبت می‌کند که "پنج نه" را تضمین کرده است که بیش‌تر مربوط به تایوان می‌باشد مانند "عدم پذیرش استقلال تایوان" و "عدم به چالش کشیدن" چین (حزب کمونیست چین عاشق عباراتی مانند "سه شاید" یا "شش تضمین" است). این زبان در نسخه ایالات متحده وجود نداشت. اگرچه احتمالا بایدن چنین مواردی را در آن جلسه گفته، اما به نظر می‌رسد تفسیر چینی تلاشی برای بستن زبانی است که می‌تواند در آینده برای متهم کردن ایالات متحده به نقض وعده‌ها استفاده شود.

در همین حال، در قرائت امریکا از این دیدار گفته می‌شود که شی در مخالفت با استفاده از سلاح‌های هسته‌ای یا تهدیدات در اوکراین صحبت کرده است ادعایی که هرگز در قرائت طرف چینی از جلسه بیان نشده و صرفا اشاره کرده که دو طرف درباره صلح صحبت کردند، اما به طور مستقیم به موضوع جنگ روسیه در اوکراین اشاره نکرده است.