الجزایر؛ باران خواستند سیل آمد!

فرارو- پس از چند هفته اعتراضات مسالمت‌آمیز و گسترده، عبدالعزیز بوتفلیقه، رئیس‌جمهور الجزایر، کناره‌گیری خود را از قدرت اعلام و نقشه‌‎راهی برای آینده کشور خود ترسیم کرد. یک دیپلمات برجسته الجزایری، دوران گذار را رهبری خواهد کرد.

به گزارش فرارو، بوتفلیقه برای ۲۰ سال در چهار دوره متوالی رئیس‌جمهور الجزایر بوده است. زمانی که معلوم شد او برای پنجمین بار در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد خواهد شد، در سرتاسر الجزایر تظاهرات اعتراضی برگزار شد. در پاسخ به این اعتراضات، رئیس‌جمهور از شرکت در انتخابات خودداری کرد، انتخابات را به تعویق انداخت و قول داد نمایندگان مردم، قانون اساسی جدیدی را برای کشور تدوین کنند.

بوتفلیقه ۸۲ سال سن دارد و به شدت بیمار است. او در سال ۲۰۱۳ سکته کرد. در هفته‌های اخیر، همزمان با اعلام کاندیداتوری او در انتخابات ریاست‌جمهوری، بوتفلیقه در بیمارستانی در ژنو تحت معالجه بود. معترضان، که اکثرشان جوان هستند، می‌گویند بوتفلیقه بیمار است و صلاحیت ریاست‌جمهوری را ندارد. از دیدگاه معترضان، نخبگان نظامی و اقتصادی، می‌خواهند بوتفلیقه را در حکومت نگه دارند تا به نام او حکمرانی کنند. اندکی پس از بازگشت به وطن، بوتفلیقه با صدور بیانیه‌ای با اشاره به «وضع سلامتی و سن» خود، از قدرت کناره گیری و تغییرات سیاسی گسترده‌ای را در کشور ایجاد کرد.

روز دوشنبه، احمد اویحیی، نخست‌وزیر الجزایر، استعفا کرد و نورالدین بدوی، وزیر کشور، جایگزین او شد. سپس قرار شد که پس از بوتفلیقه، یک کنفرانسی به رهبری الاخضر ابراهیمی، دیپلمات کهنه‌کار الجزایری، و گروه‌های معترض تشکیل شود تا درباره آینده کشور تصمیم‌گیری کند. ابراهیمی، وزیر خارجه سابق الجزایر و فرستاده ویژه سابق سازمان ملل متحد در امور سوریه، به همراه گروه‌های معترض، بر دوران گذار و تهیه یک قانون اساسی جدید و همچنین تعیین تاریخ انتخابات آینده ریاست‌جمهوری نظارت خواهند کرد.

تحولات الجزایر به حدی سریع و گسترده بود که برخی ناظران سیاسی آن را «زلزله سیاسی» توصیف کردند. ظرف یک روز، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر از قدرت کنار رفتند و یک حکومت تکنوکرات تشکیل شد. برای تهیه یک قانون اساسی جدید و تهیه طرح‌هایی برای اصلاح نظام سیاسی، یک گفتگوی ملی انجام خواهد شد. این گفتگو، موعد انتخابات ریاست‌جمهوری را هم تعیین خواهد کرد.

چندی پیش بوتفلیقه که به مدت ۲۰ سال رئیس‌جمهور الجزایر بود، اعلام کرد که برای بار پنجم در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۸ آوریل نامزد خواهد شد. امری که با خشم گسترده مردم مواجه شد. در سه هفته گذشته، چندین تظاهرات میلیونی در اعتراض به تصمیم بوتفلیقه برگزار شده بود و سرانجام این اعتراضات مسالمت‌آمیز موفق شد تغییرات سیاسی گسترده‌ای ایجاد کند. پس از صدور پیام اخیر بوتفلیقه در روز دوشنبه و اعلام اصلاحات اساسی، مردم الجزایر به خیابان‌ها ریختند و پیروزی خود را جشن گرفتند.

نخبگان سیاسی حاکم بر الجزایر، از نسل دوران جنگ استقلال هستند. اکثر این نخبگان از جمله خود بوتفلیقه، رزمندگانی بودند که در جنگ استقلال علیه نیرو‌های استعمارگر فرانسه مبارزه کرده بودند. این جنگ در سال ۱۹۶۲ با ده‌ها هزار کشته به پایان رسید. کشور الجزایر برای رها شدن از دست استعمارگران هزینه گزافی را پرداخت کرد به طوری که حدود یک میلیون الجزایری در مبارزه با استعمارگران جان‌شان را از دست دادند. به همین دلیل، امروزه الجزایر به «کشور یک میلیون شهید» معروف است.

بوتفلیقه پس از صدور اعلامیه مهم خود در رسانه‌ها، با سپهبد احمد قاید صالح، رئیس ستاد مشترک ارتش، و ابراهیمی دیدار کرد. ابراهیمی پس از دیدار با بوتفلیقه در تلویزیون دولتی الجزایر گفت: «صدای مردم شنیده شد. جوانانی که به خیابان‌ها آمدند به طور مسئولانه رفتار کردند و تصویر خوبی از کشور ترسیم کردند. ما باید این بحران را به یک فرآیند سازنده تبدیل کنیم.»

تظاهرات اخیر الجزایر عموما مسالمت‌آمیز بود و حتی بوتفلیقه هم به این امر اشاره کرده و گفته پیام جوانان را درک کرده‌ام. رئیس‌جمهور الجزایر در بیانیه خود، که در واقع نوعی پیام خداحافظی است، گفته است او می‌خواهد در چارچوب یک «نظام جدید» برای تاسیس یک «جمهوری جدید» تلاش کند.

برای رسیدن به این جمهوری، بوتفلیقه در بیانیه خود پنج پیشنهاد ارائه کرده است: اول، او دیگر برای بار پنجم در انتخابات نامزد نخواهد شد. دوم، در ۱۸ آوریل آینده انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار نخواهد شد تا در کوتاه‌ترین زمان زمینه اصلاحات سیاسی فراهم شود. سوم، اصلاحات بزرگی در دولت انجام خواهد شد. چهارم، یک کنفرانس جامع ملی و مستقل تشکیل خواهد شد که برای تدوین همه انواع اصلاحات مورد نیاز برای تاسیس نظام جدید، همه نوع اختیارات را خواهد داشت. بوتفلیقه گفته این پیشنهاد، آخرین ماموریت او خواهد بود. قرار است این کنفراس شامل نمایندگان تمام مردم الجزایر باشد و یک شخصیت کاردان و مورد قبول مردم، آن را هدایت کند. منابع الجزایری می‌گویند الاخضر ابراهیمی، دیپلمات برجسته بین المللی، رهبری این کنفرانس را برعهده خواهد گرفت. این کنفرانس از آزادی کامل برخوردار خواهد بود. یک قانون اساسی جدید در این کنفرانس تدوین و سپس در مورد آن رفراندوم برگزار خواهد شد.

پنجم، تحت نظارت این کنفرانس جامع و مستقل ملی و با الهام‌گرفتن از بهترین تجربیات جهان، یک انتخابات آزاد ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد. قرار است اعضای کنفرانس، تاریخ این انتخابات را تعیین کنند. ششم، به منظور برگزاری یک انتخابات سالم و بدون هیچگونه شائبه، با حمایت کنفرانس ملی، یک دولت تکنوکرات تشکیل خواهد شد. هفتم: بوتفلیقه در برابر خدا و مردم تعهد می‌کند که از هیچ تلاشی برای موفقیت کامل این طرح فروگذار نکند.

رئیس‌جمهور الجزایر در پایان بیانیه خود خطاب به زنان و مردان الجزایر گفته است این بهترین راه برای دور کردن الجزایر از نزاع‌ها و محنت‌ها است.

اعتراضات و تظاهرات الجزایر، بیش از همه، روی عدم کاندیداتوری بوتفلیقه متمرکز بود. بسیاری از معترضان شعاری علیه کل نظام سر ندادند بلکه دنبال این بودند که رئیس‌جمهور بیمار، ریاست‌جمهوری را کنار بگذارد. اما بوتفلیقه با ارائه یک نقشه راه کامل و جامع برای تغییر نظام و تاسیس یک جمهوری جدید، نه تنها ناظران خارجی، بلکه حتی بسیاری از الجزایری‌ها را هم غافلگیر کرد. اگر طرح بوتفلیقه اجرا شود، الجزایر گام بسیار بلندی به سوی دمکراسی برخواهد داشت.