راه «عمره» باز می‌شود؟

با گذشت بیش از سه سال از تعلیق عمره، ایران تصمیم گرفته این پرونده را دوباره باز کند.

به گزارش ایسنا، ۲۴ فروردین‌ماه سال ۹۴ وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی دستور تعلیق عمره را اعلام کرد. انگیزه حادثه فرودگاه جده بود. ایران شرط گذاشت عربستان دو مامور خاطی سعودی را به اشد مجازات برساند تا زائرانش در امنیت به این کشور سفر کنند. روزنامه «الوطن» چاپ عربستان در خرداد ۹۴ از صدور حکم «چهار سال حبس و هزار ضربه شلاق» برای دو مامور متهم به تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده خبر داد. این حکم خواسته دولت ایران نبود اما در سال ۹۶ درست زمانی که تنش‌های سیاسی دو کشور رو به فزونی رفته بود و ایران در چنین شرایطی برای برقراری حج پس از یک‌سال توقف تلاش می‌کرد، رییس سازمان حج کشورمان اطلاع داد: «صالح بن طاهر بنتن ـ وزیر حج عربستان ـ به ما اطمینان داد که هم اکنون هر دو مامور فرودگاه در حال گذراندن دوران حبسشان هستند.»

با این حال اجرای چنین حکمی و جلب رضایت نسبی ایران باعث نشد راه عمره برای ایرانی‌ها دوباره باز شود. قاضی‌عسکر ـ نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت ـ پیش از حج ۹۶ که پس از یک سال تعطیلی اجرا شد، دلایل اجرا نشدن عمره و حتی مذاکره نکردن درباره آن‌ را این‌گونه توضیح داد: دو دلیل داشت؛ نخست آن‌که مثل حج توافق پایدار و محکمی برای عمره نداشتیم که تا چنین چیزی نباشد نمی‌توان عمره را با توجه به زمان طولانی آن اجرا کرد. دیگر آن‌که پارسال در وقت عمره، تعمیراتی در ناحیه زمزم درحال انجام بود که افراد بدون لباس را به صحن راه نمی‌دادند و یقینا اگر ایرانی‌ها می‌رفتند و نمی‌توانستند وارد شود، شاکی می‌شدند.

او گفته بود: امیدواریم به شرط توافق اگر حج بهتر از گذشته انجام شود و عربستان به الزامات عمل کند بستر برای عمره در سال آینده فراهم شود.

نماینده ولی فقیه در امور حج اما امسال درحالی‌که برای اجرای مناسک حج ایرانی‌ها در عربستان حضور داشت، ازتحویل پیش‌نویس با عنوان«از سرگیری اعزام زائران ایرانی به عمره مفرده» به مسؤولان حج عربستان خبر داده و گفته بود: در صورت پذیرش شرایط ما به خصوص حفظ عزت و کرامت زائران ایرانی همانند حج تمتع از سوی مسؤولان کشور میزبان، پس از مشورت با برخی مسئولان مربوطه در کشور امیدواریم بتوانیم این مهم را نیز به انجام برسانیم.

حمید محمدی که تازگی از ریاست سازمان حج و زیارت کنار رفته است، اواخر شهریورماه امسال، پس از پایان حج ۹۷ درباره سرنوشت عمره با توجه به پیش‌نویسی که ایران به مقامات سعودی داده بود، گفت: رابطه دوجانبه‌ای بین ایران و عربستان وجود ندارد که این مسئله به نتیجه رساندن عمره را سخت می‌کند هر چند که هنوز نمی‌توان با قطعیت درباره سرانجام عمره سخن گفت اما شرایط حال عربستان برای اعزام زائران ایرانی به عمره مهیا نیست.

او تاکید کرده بود: ایران برای اطمینان پیدا کردن از تحقق مطالبات خود به ویژه در حوزه کنسولی و تامین امنیت زائران در عربستان، امسال همزمان با حج پیش‌نویس عمره را به سعودی‌ها تحویل داد اما اگر این کشور ساز و کاری را مشخص نکند، نمی‌توان عمره را اجرا کرد.

قاضی‌عسکر نیز یک ماه بعد همان سخنان رییس وقت سازمان حج و زیارت را تایید کرده و گفته بود: اکنون نمی‌توان در این‌باره تصمیم گرفت. ما مذاکراتی با عربستان در این‌باره داشته‌ایم، اینک منتظر نظر مسؤولان کشور هستیم.

حالا دو ماه از آن اظهارنظرها گذشته و سرپرست حجاج ایرانی اینک می‌گوید: ۶ میلیون مطالبه‌گر وجود دارد که حق دارند به این سفر بروند، آن‌ها سال‌ها انتظار کشیده‌اند. باید به هر شکل شده زمینه عمره را فراهم کنیم، چون کمک می‌کند حج هم بهتر برگزار شود.

هرچند که او روابط ایران و عربستان را بسیار تیره و تلخ در تاریخ این دو کشور توصیف می‌کند.

علیرضا رشیدیان ـ رییس تازه نفس سازمان حج و زیارت ـ در همین راستا اظهار نظر کرده و در حاشیه مراسم معارفه‌اش برقرای عمره را یکی از دغدغه‌های اصلی این سازمان برشمرده و در این‌باره اظهار نظر کرده است که «حج ظرفیتی در حوزه دیپلماسی عمومی برای گسترش تعاملات میان کشورهای اسلامی است و فراتر از مسائل جناحی و سیاسی و حتی جغرافیایی قرار دارد و ما امیدواریم که ان‌شاالله بتوانیم ظرفیت تعاملی را در حج بیشتر کنیم اما در مسئله عمره با توجه به دغدغه‌های ارزی که در کشور داریم باید راهکارهای جدیدی را برای تامین ارز دنبال کنیم تا عمره بدون ایجاد مشکل برای زائران و خروج ارز که کشور برقرار شود.»

او درباره امیدواری برای برقراری دوباره عمره نیز گفته است: «اجازه دهید در مذاکره با طرف سعودی به نتایجی برسیم، چون لازم است درباره نحوه تامین هزینه‌های اقامت، حمل و نقل و تغزیه در موعد عمره به توافق‌هایی دست یابیم تا که هزینه عمره بالا نرود.

رشیدیان تایید کرده که عمره یکی از محورهای مذاکره امسال عربستان و ایران است.