نظر اساتید شهرستانی شنیده نمی‌شود

ایکنا نوشت: کرم سیاوشی، دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان در خصوص ارزیابی تغییرات اخیر رشته علوم قرآن و حدیث  گفت: رشته علوم قرآن و حدیث رشته مقدس و ارزشمندی است و برای کسانی که دغدغه دینی دارند، این رشته یکی از رشته‌های اصلی و اصیل الهیات و علوم اسلامی است و مبنای رشته‌های دیگر است، زیرا همه مسائل را از قرآن می‌گیریم و مباحث و مسائل اسلامی خارج از قرآن و حدیث نیست.

وی ادامه داد: به لحاظ عنوان و سرفصل‌ها اشکالاتی در این رشته وجود دارد. در چند سال گذشته زمانی که پیشنهادهای مربوط به سرفصل‌های مقطع کارشناسی اخذ می‌شد، از سوی بنده پیشنهاد شد تا عنوان این رشته به «مطالعات قرآن و حدیث» تغییر یابد. با توجه به اینکه این عنوان در کشورهای دیگر به ویژه اروپایی هم وجود دارد و همچنین از آن لحاظ که عنوان علوم قرآن و حدیث جذابیت ندارد همچنانکه در باره خود عنوان "علوم قرآن" و مقصود از آن بین اندیشمندان اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و ممکن است موضوع را به مبحث "علوم در قرآن" هم بکشاند که آیا علوم طبیعی و تجربی در قرآن وجود دارد یا نه؟ لذا عنوان پیشنهاد شده از جانب بنده نسبت به مباحثی که در این رشته مورد مطالعه و تحقیق قررا می‌گیرد، گویاتر و شفاف‌تر بود، اما متاسفانه توجهی به این پیشنهاد نشد و اگر این عنوان عوض می‌شد گام مثبتی برداشته شده بود.

سیاوشی تصریح کرد: ما در دانشگاه بوعلی سینا رشته کارشناسی علوم قرآن و حدیث نداریم؛ لذا نمی‌توانم در خصوص نتیجه عینی تغییرات صورت گرفته در این مقطع نظر دقیق دهم. البته ما خوشبین هستیم و از این رو تغییرات را به نیت مثبت می‌نگریم. اما در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا که ما با آنها سر و کار داریم این تغییرات می‌توانست بهتر باشد. اصلاحات اخیر در سرفصل این دو مقطع در سال ۹۴ انجام گرفته و برای خود دانشگاه تهران انجام شده بوده و طبق آنچه دکتر معارف فرموده است قرار نبوده این تغییرات به دانشگاه‌های کل کشور تسری داده شود. با این وجود تغییری اساسی صورت نگرفته، عنوان بیشتر درس‌ها حفظ شده و تنها در منابع و سرفصل‌ها و عناوین اصلی تغییراتی به وجود آمده است. لذا بنده خیلی مخالفتی با این تغییرات ندارم، هر چند می‌توانست بهتر از این انجام گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه همدان ادامه داد: بحث قرآن و حدیث بحثی جدّی است و بحث‌های روز و میان رشته‌ای را نمی‌توان به راحتی به آن افزود. درست است که تغییرات و پیشرفت‌های تکنولوژیک و صنعتی جدید را می‌توان به راحتی به رشته‌های مهندسی افزود چراکه این مباحث، مسائلی عینی هستند اما در خصوص رشته علوم قرآن و حدیث، بحث‌های روز به راحتی قابل افزودن به سرفصل دروس نیست چرا که این مباحث می‌تواند بحث‌هایی اجتهادی باشد و ممکن است به تفسیر به رأی بیانجامد. بنابراین بحث‌های جدید در این رشته باید به تدریج و همراه با دقت و تأمل به پیش رود.

وی با بیان اینکه من در عنوان درس‌ها و سرفصل‌ها انتقاد زیادی ندارم، گفت: شرط تغییر آن است که منابع مناسب و خوبی داشته باشیم و اکنون منابع خیلی پراکنده است و بعضا برآورنده سرفصل‌ها نیست. ما گاهی مباحثی را در کلاس مطرح می‌کنیم و معلوم نیست دانشجو آنها را به درستی میکند یا نه؛ اما باید منابع خوبی برای این درس‌ها با توجه به سرفصل‌ها سامان یابد تا دانشجو آنها را مد نظر قرار دهد.

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد:

مشکل دیگر در حوزه قرآن و حدیث، مشکل عمل به تعالیم قرآن و حدیث است. اساتید و جامعه علمی ما و کسانی که قرآنی هستند و جامعه قرآنی ما بیشتر در این رابطه مشکل دارند. مشکل، مشکل درس‌ها و سرفصل‌ها نیست که اگر درس‌ها را عوض کنیم جامعه عوض شود بلکه مشکل ما در حوزه قرآن و حدیث مشکل بی‌عملی است. امام علی(ع) می‌فرمایند: « عدالت در هنگام توصیف کردن گسترده‌ترین چیزهاست؛ اما هنگام عمل به آن تنگ ترین چیزهاست» . گاهی مبتلا به بی عملی یا حتی بدعملی هستیم و صرفا ما با واژه ها بازی می‌کنیم و این مشکلات از طریق اساتید به دانشجویان نیز منتقل می‌شود.

دانشیار دانشگاه بوعلی سینا افزود: در هر صورت بنده از ارائه دهندگان این تغییرات سپاسگزارم.

وی در خصوص جدول دروس جبرانی سرفصل کارشناسی ارشد گفت: در این جدول ۷ درس در قالب ۱۸ واحد مطرح شده است که مربوط به سرفصل‌های قدیم دوره کارشناسی است و اکنون دیگر کارایی ندارد بنابراین بهتر است این دروس جبرانی عوض شود، وقتی ما این سرفصل‌ها را در دانشگاه مطرح کردیم با تغییر دروس جبرانی مخالفت شد. حال آنکه از میان سرفصل جدید دوره کارشناسی که از سال ۹۵ اجرایی شده می توان درس‌های جبرانی بهتری را گزینش نمود.

سیاوشی ادامه داد: دروس اختیاری دوره ارشد نیز ذیل ۶ درس مطرح شده است که نمی توان همه آنها را ارائه کرد و بهتر بود دو مورد از این دروس‌ را به درس‌های اصلی اضافه می‌کردند.

وی تصریح کرد: در مقطع دکترا نیز تغییرات کم بوده و برخی از عناوین و سرفصل‌ها عوض شده، در عین حال تغییرات خوب بوده است هرچند می‌توان تغییرات را بیشتر کرد. مشکلی که وجود دارد این است که برخی از دانشجویانی که برای دکتری می‌آیند ضعیف هستند و اگر ما بخواهیم بحث‌ها را گسترده و عمیق مطرح کنیم این گونه دانشجویان کشش لازم را ندارند.

وی ادامه داد: نکته ی اساسی که وجود دارد این است که هر یک از عناوین این دروس‌ بهانه‌ای است که استاد محترم بتواند مباحث گسترده و ژرفی را ارائه بدهد؛ لذا دست استاد بسته نیست و چنین نیست که استاد در چارچوب سرفصل ها محدود شود و نتواند مسائل جدیدی را ارائه کند. از این رو ما مشکل سرفصل نداریم و معتقدم در این دوره‌ها می توان موضوعات جدیدی در مباحث: زبان شناسی، نشانه‌شناسی، معناشناسی و مباحث تطبیقی و تفسیر عصری ارائه کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان در پاسخ به این پرسش که فرایند مشورت با اساتید کشور در این رشته برای اعمال تغییرات چگونه بوده است، گفت: پس از حضور آقای خوش‌منش در وزارت خانه تماس‌هایی گرفته می شود و فرم‌هایی ارسال می‌گردد؛ اما معمولا در این فرایند سرنوشت پیشنهادها معلوم نمی‌شود و توضیحی داده نمی‌شود. بهتر است با حضور اساتید این رشته در کشور مباحث به صورت چهره به چهره و اقناعی مطرح شود. در فرایند تصمیم‌گیری به اساتید شهرستان‌ها هم توجه ‌شود و دیدگاه های آنان هم شنیده ‌شود.