چه کنیم با گرفتن چک، کلاه سرمان نرود؟

به گزارش خبرآنلاین، مشکل صدور چک بلامحل این روزها در بازار، همه گیر شده است. این که چگونه می توان از صدور چک بلامحل جلوگیری کرد، مسئله ای است که ذهن بسیاری از فعالان اقتصادی با آن درگیر است.

یکی از مخاطبان سرویس مشکلات مردم در این باره پرسیده: شخصی که چند دسته چک دارد تا آخرین برگ چکهایش می تواند چک بلامحل صادر کند؟ آیا بانکها با سیستمی به هم متصل نیستند که از صادر شدن چکهای بیشتر تا تمام نشدن دسته چک جلوگیری کنند؟

در پاسخ باید گفت طبق قانون چک، امکان عدم مجازات کیفری صادر کننده چک بلامحل زیاد است و صدور چک های وعده دار، ضمانتی، بدون تاریخ، مشروط و سفید امضا دارای مجازات کیفری نیست و فقط می توان وجه آن را به همراه سایر هزینه ها مانند هزینه دادرسی و تاخیر تادیه از بدهکار مطالبه کرد.

از سوی دیگر دیوان عدالت اداری در یک رویه وحدت رویه اعلام کرده مطابق قانون چک، تنها دارندگان حسابهای جاری که چک بی محل صادر کرده باشند و چک صادره آنها وصف کیفری پیدا کرده و برای آن کیفرخواست صادر شده، از داشتن دسته چک به مدت سه سال محروم خواهند شد، لذا می توان انتظار داشت کسانی که چک های وعده دار و ... صادر می کنند، در صورت صدور چک بلامحل، از داشتن دسته چک محروم نخواهند شد. پس مشکل گیرندگان چک دو تا است، یکی عدم مجازات کیفری در صورت صدور چک بلامحل که فقط از لحاظ حقوقی قابل تعقیب است و دیگری عدم محرومیت دارندگان دسته چک که صدور چک بلامحل توسط آنها منجر به صدور کیفرخواست نشده است. به بیان دیگر ممکن است هر کسی که چک صادر می کند، در حال حاضر هم چک بلامحل غیرقابل تعقیب کیفری داشته باشد و به اصطلاح حساب او در بانک، خوب نباشد.

برای این وضعیت باید چه کرد؟
بهترین راهکاری که در معاملات بر اساس چک انجام می شود، دو راهکار اساسی است: ابتدا، نباید چک را از شخصی که نمی شناسیم، دریافت کنیم. قبل از دریافت چک، با اخذ شماره حساب صاحب دسته چک، باید از بانک مربوطه سئوال کرد آیا حساب جاری دارنده دسته چک، دارای چک برگشتی است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ این پرسش، احتیاط بیشتری در قبول چک باید انجام داد. گروه دوم راهکارها هنگام دریافت چک است که باید در نظر گرفت. برخی از این راهکارها، عبارتند از اینکه چک در حضور خودمان نگارش شود، امضا شود و تاریخ زده شود. چرا که امکان دارد تفاوت در نوع استفاده از جوهر و خودکارها موجب سقوط جنبه کیفری چک شود. حتی دیده شده برخی کلاهبرداران با خودکارهای مخصوصی که رنگ جوهر آنها پس از چند ساعت ناپدید می شود اقدام به صدور چک کرده اند. بهتر است خودکار خودتان را که مطمئن هستید رنگ جوهر ثابت و معمولی دارد در اختیار صادر کننده چک بگذارید.

بعضا وارد کردن شماره چک ها، در داخل قراردادها و مدارک، موجب سقوط جنبه کیفری چک می شود. چرا که اثبات کننده وعده دار بودن چک است و حسب قوانین و مقررات مربوط به چک، چک وعده دار صرفا جنبه حقوقی دارد.

چک را در تاریخ سر رسید خودتان به بانک محال علیه ببرید و برگشت بزنید. اگر چک را به حساب بخوابانید چون عمل به حساب خواباندن چک اثبات می کند چک قبل از فرارسیدن موعد دریافت آن، صادر شده، موجب سقوط جنبه کیفری آن است چون دهنده وعده دار بودن چک است.

از دریافت چک هایی که دارای خط خوردگی زیاد است امتناع کنید چرا که چک هایی که در آن خط خوردگی زیاد باشد مشکوک به کلاهبرداری است.

مشتریانی که دسته چک ندارند ولی با تک برگ چک معامله می کنند هم مشکوکند. چون معمول این است که در ته برگ چک، صاحب حساب، تاریخ صدور و گیرنده را می نویسد.