فرارو- احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه، در جنگ با داعش متحد پشت صحنه واشنگتن محسوب می‌شد. حالا پس از رفتن او چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به گزارش فرارو به نقل از فارن پالسی، استعفای غافلگیرکننده نخست وزیر ترکیه در روز پنجشنبه، خطر پایان یافتن روابط میان واشنگتن و آنکارا را در بردارد؛ دو متحد که در جنگ مشترک با داعش به یکدیگر نیاز دارند.
داوودغلو متحدی قابل اطمینان برای آمریکا بود و در دولت استبدادی تحت ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان، صدای اعتدال به شمار می‌آمد. او سیاستمداری ماهر بود که در برخورد با کردهای منطقه، نیروهای زمینی آمریکا علیه داعش، در مقایسه با اردوغان بسیار شکیباتر عمل می‌کرد.
ژنرال جان الن درباره جنگ با داعش در گفتگو با فارن پالیسی گفت: "ما روابط خوبی با نخست وزیر داشتیم. جانشین او ممکن است بسیار متفاوت باشد."
مقامات سابق و فعلی وزارت امور خارجه آمریکا نیز اظهار کردند که جای خالی روابط کاری نزدیک داووداوغلو با سیاستمداران آمریکا به وضوح حس خواهد شد. مارک تونر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا استعفای ناگهانی داووداوغلو را "یک موضوع سیاسی داخلی برای ترکیه" توصیف کرد و از اظهارنظر بیشتر در این باره امتناع ورزید.
مادامی‌که افراط‌گرایان سنی سوریه و عراق را به خاک و خون می‌کشند، آمریکا دو سال تلاش کرد تا توجه ترکیه را به گروه تروریستی داعش جلب کند. اما در دولت اردوغان، آنکارا بیشتر درگیر جنگ با حزب کارگران کردستان بوده است- گروهی جدایی‌طلب که ترکیه و آمریکا آنها را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند.
آمریکا برای مبارزه و سرکوب نیروهای داعش در مرز با سوریه بر ترکیه تکیه کرده است و خواستار دسترسی نظامی مداوم به پایگاه هوایی اینجرلیک شد که ترکیه کمتر از یک سال گذشته با آن موافقت کرد. در مقابل، ترکیه برای عقب‌رانی شورشیان حکومت اسلامی از مناطق جنوبی خود بر حملات هوایی آمریکا متکی است.
اما همچنان دو کشور بر سر حمایت آمریکا از جنگجویان کرد در سوریه اختلاف زیادی دارند.
پس از یک جنگ خونین و خشن چهار ماهه، یگانهای مدافع خلق (YPG) در اوایل 2015 کنترل کوبانی شهری در مرز سوریه را از نیروهای داعش پس گرفتند. با آزادسازی کوبانی این گروه اعتبار تازه‌ای در غرب یافت و از آن پس توسط واشنگتن تاثیرگذارترین گروه مبارز زمینی در برابر گروه‌های شبه نظامی به شمار می‌رود.
اما این گروه (YPG) با حزب کارگران کردستان (PKK) مرتبط است و بنابراین ترکیه مبارزان کرد را یک تهدید برای امنیت ملی خود در نظر می‌گیرد. عدم اطمینان اردوغان به این گروه پس از یک بمب گذاری در ماه مارس در آنکارا افزایش یافت که منجر به مرگ 37 نفر شد. بازهای آزادی کردستان (TAK)، جناحی منشعب از حزب کرد، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت.
این اختلاف در منطقه‌ی تحت محاصره منبج بحرانی شده است، مرزی اصلی که مبارزان خارجی با عبور از آن از سوریه وارد ترکیه می‌شوند.
باراک بارفی، کارشناس مسائل کردها در موسسه نیوآمریکا می‌گوید: "ترکیه هدف جلوگیری از کنترل منطقه تحت محاصره منبج توسط نیروهای کرد را دارد."
بارفی گفت: "آنکارا می‌خواهد مرز منطقه تحت محاصره منبج را به منطقه‌ای امن تبدیل کند- خارج از کنترل کردها و رفع زمینه برای براندازی دولت اردوغان،"اما آمریکا منطقه منبج را وسیله‌ای برای آزادسازی رقه پایتخت حکومت اسلامی داعش در سوریه می‌داند. زمانی که برت مک گرک، که اکنون ریاست مبارزه با داعش در وزارت امور خارجه را بر عهده دارد، با اعضای YPG در کوبانی ملاقات کرد، عدم توافق بر سر مبارزان کرد جای خود را به یک کشمکش عمومی داد. پس از برملا شدن تصاویر این ملاقات، اردوغان آمریکا را به حمایت از دشمنان ترکیه متهم کرد.
اردوغان گفت: "چگونه می‌توانیم به شما اعتماد کنیم؟ آیا من متحد شما هستم یا تروریست‌های کوبانی؟"
در زمان نخست وزیری داووداوغلو، آمریکا مخاطبی داشت که سیاستی میانه‌رو در برابر کردها داشت. گرچه او نخست وزیری ضعیف با قدرت و استقلال کم بود، اما برای مقامات آمریکا کانال مهمی محسوب می‌شود که از طریق او افکار و دغدغه هایشان را منتقل می‌کردند.
آندرو بوین کارشناس مسائل ترکیه و سوریه در واشنگتن گفت: "استعفای داووداوغلو به معنای وجود افراد کمتری در دولت است که به دیدگاه‌های عمل‌گرایانه در برخورد با کردها اعتقاد داشته باشند."
به گفته یک مقام آمریکایی با خروج نخست وزیر از دولت، ممکن است ترکیه حتی بیش از قبل در برابر همکاری آمریکا با نیروهای کرد در سوریه مقاومت نشان دهد. حتی ممکن است در پیشرفت‌هایی که در بستن مرز سوریه به دست آورده نیز پسرفت کند.
استعفای داووداوغلو تا حد زیادی با اختلاف‌هایش با اردوغان در سیاست‌های اقتصادی، افزایش اختیارات رییس جمهوری و بازداشت بدون محاکمه مخالفان مرتبط است. روز پنجشنبه داووداوغلو تلاش کرد این اختلافات را مهم جلوه ندهد. او روز 22 ماه مه، دفتر نخست وزیری را ترک خواهد کرد.
داووداوغلو در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد:"من هیچ خشم و غضبی ندارم و کسی را سرزنش نمی‌کنم. هیچ کس سخنی علیه رییس‌جمهور از من نشنیده و نخواهد شنید."
اما این دو سیاستمدار اختلاف‌های شدیدی بر سر مسائل گوناگون از جمله حل اختلافات کشور با اقلیت کرد داشتند – مسئله‌ای که داووداوغلو در آن بسیار ملایم‌تر بود.
در گزارش‌های ماه گذشته رسانه‌های ترکیه، داووداوغلو به روزنامه‌ها گفت که دولت در حال بررسی آغاز مذاکرات با PKK است اگر مبارزان این گروه خلع سلاح شوند. اندکی پس از انتشار این خبر، اردوغان علناً این نظریه را رد کرد و گفت شکست کامل PKK تنها راه حل پیش رو است.
امتناع فعلی اردوغان از تعامل با گروه‌های کرد از تلاش‌های قبلی او برای ساخت پیشنهاد صلح نشات می‌گیرد. اما کارشناسان اعتقاد دارند عدم موفقیت او در برقراری صلح پایدار دلیل سخنان آینده او بوده است.
بارفی می‌گوید: "افکار اردوغان درباره مسائل کردها کمتر ریشه در عقاید درونی او دارد و بیشتر ناشی از خجالت او از ناتوانی در سرکوب خشونت است."
حزب عدالت و توسعه حاکم (AKP) در جلسه‌ای پیشرو جایگزین اردوغان را انتخاب خواهند کرد. انتظار می‌رود اردوغان جایگزینی انتخاب کند که با تغییر قانون ترکیه مخالفت شدیدی نداشته باشد- سیاستی که موقعیت ریاست جمهوری را در قبال مجلس تقویت می‌کند.
این مسئله سبب نگرانی منتقدان قدیمی اردوغان شده است، زیرا آنها می‌ترسند نخست وزیر بعدی فردی باشد که در برابر تمایلات کنونی رییس جمهور به محدود کردن آزادی بیان و سرکوبی مخالفان سکوت کند.
به گفته آیکان اردمیر، نماینده سابق مجلس ترکیه و عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی، اردوغان یک فرد وفادار را جایگزین داووداوغلو خواهد کرد. وی در ادامه اظهاراتش گفت: "انتظار داریم که کنترل کامل امور داخلی و بین‌المللی ترکیه را به دست بگیرد، ازجمله مذاکرات در جریان با آمریکا و اروپا درباره سوریه، فرآیند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و نزدیکی به رژیم صهیونیستی."
به دلیل انحصار قدرت اردوغان، با استعفای داووداوغلو تغییرات عمده‌ای در روابط ترکیه و آمریکا به وجود نخواهد آمد.
آرون استین، عضو شورای آتلانتیک، نیز گفت: "اردوغان همیشه تصمیم‌گیرنده اصلی در امور مهم ترکیه همانند مسئله سوریه بوده است."
جانشینان احتمالی بکیر بوزداگ رییس دادگستری، نومان کورتولماس، معاون نخست وزیر، بینالی یلدریم، وزیر حمل‌ونقل و برات آلبایراک داماد اردوغان و وزیر نیرو می‌باشند.
