فرارو- در گذشته بسياري از فعالان موسيقي آوازي، پيشينه مذهبي داشتند. براي نمونه بيشتر آوازخوانان عصر قاجار و دوره پهلوي اول، معمولاً كساني بودند كه به واسطه موسيقي مذهبي وارد هنر موسيقي به معني امروزي شدند. آن ها در مواقعي از سال به طور جدي به اجراي موسيقي مذهبي مي پرداختند و علاوه بر آن فعاليت هاي هنري غير مذهبي هم داشتند.افراد ديگري نيز بودند كه فقط در حوزه موسيقي مذهبي مثل مناجات خواني و تعزيه فعاليت مي كردند.
زنده‌ياد روح الله خالقي در كتاب سرگذشت موسيقي ايران از شاخص ترين مناجات خوان عصر قاجار و پهلوي اول چنين ياد مي‌كند: «به راستي كسي كه با سبك مطلوب و دلپذيري مناجات مي‌كند و صوت‌اش آدمي را از خواب غفلت به هوش مي‌آورد، بهترين وسيله‌ي تزكيه‌ي نفس و بيداري روان است. به‌خصوص مناجات‌كننده‌اي كه به رموز موسيقي واقف باشد و اشعار را در گوشه‌هاي مختلف و متنوع دستگاه‌ها بخواند. مانند سيدحسين عندليب اصفهاني كه در اين فن مهارتي به سزا داشت و هنگامي كه در گلدسته‌ي مسجد سپهسالار تهران در شب‌هاي ماه رمضان مناجات مي‌كرد، همه‌ي خفتگان را به هوش مي‌آورد و مجذوب مي‌كرد.»
اذان كه در فرهنگ ايراني- اسلامي به بانگ مسلماني هم شهرت دارد، يكي از گونه هاي مناجات به شمار مي رود و لحن مخصوص به خود دارد. چنان كه معمولاً در ديگر مناجات ها از آهنگ اذان استفاده نمي شود. زيرا شيوه بيان واژگان آن صرفاً مناجات نيست و يك حالت اعلان و فراخوان هم دارد.يعني آهنگي چند منظوره است كه هم مناجات گونه، هم شعار گونه و هم اعلاني براي تجمع مسلمين جهت اقامه نماز مي باشد.
در اواخر عهد قاجاريه، غالب موذنان بر اساس الگوهاي عربي اذان مي گفتند. زيرا اين سنت به همان ترتيبي كه پس از فتح ايران توسط اعراب، وارد شده بود برگزار مي شد. اما اذان گويي با لحن خاص موسيقي ايراني و مشخصاً نوع شهري آن كه به موسيقي دستگاهي يا سنتي هم شهرت دارد، در اوايل دوره پهلوي اول توسط جناب دماوندي از خوانندگان طراز اول آن زمان صورت گرفت.
نخستين نمونه ضبط شده روي صفحات گرامافون در سال 1308 خورشيدي (1929 ميلادي)، متعلق به ايشان است. اين اذان در فواصل بيات ترك و مشخصاً درآمد اول خوانده شده است.علاوه بر اين، سيد حسين طاهرزاده خواننده مشهور مكتب اصفهان كه از اواخر دوره قاجار تا اوايل حكومت پهلوي دوم مي زيست، نمونه هايي از مناجات خواني با سبك موسيقي ايراني در كارنامه خود به جا نهاده است.
آنچه در ادامه می شنوید بخش آغازین اذان با صدای سید حسین طاهر زاده است.
