فرارو- کتاب «مهندسی سینما» از طوی نشر روزنه کار منتشر شد. قرار است نوشته حامد پوراسفندیانی در بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه شود.
بسیاری از پروژههاي فیلمسازی در کشور ما با تأخیر، هزینه بیش از حد معین شده و خارج از زمانبندی دقیق به انجام میرسند. آسیبی که تا حد زیادی توسط برنامهریزان و دستیاران خبره کارگردان قابل پیشگیری و یا تخفیف است. در این میان بسیاري از فعالان این عرصه به
«دانش مدیریت پروژه» بیتوجه بوده و معدود منابع فارسی موجود در این زمینه نیز ترجمه شده و بدین دلیل با فرهنگ، ساختار و فرآیندهاي بومی تولید در سینماي ایران ناسازگارند.
برخی از دست اندرکاران تولید سینـمای کشور نیز، وضعیت اجرای پروژهها در ایران را پر از اتفاقات پیشبینی نشده تلقی کرده و بدینجهت بامنفیبافی اذعان میکنند که در چنین شرایطی، «برنامهریزی و کنترل پروژه» فاقد کارکرد است. تمام این دلایل را میتوان برای حذف مجریان طرح، مدیران تولید و به طور کلی همه نیروهایی که با آینده سنجی پروژه سروکار دارند، به کاربرد و عملاً هیچ پروژهای را برنامهریزی و مدیریت نکرد. در صورتی که اگر پروژه نیاز به مجریطرح و مدیرتولید دارد، به برنامهریزی و کنترل پروژه هم نیاز خواهد داشت.
در همین راستا حامد پوراسفندیانی با نگارش «مهندسی سینما» تلاش کرده روشهایی را پیشنهاد نماید که بهبوددهنده عملکرد پروژههاي سینمایی مان باشد. او برای این کار پشتوانه تحصیلات مهندسی خود و سوابق عملی در برنامهریزي تولیدات سینمایی و تلویزیونی استفاده کرده است.
او در توضیح عنوان «مهندسی سینما» و در پاسخ به سوالها که در این کتاب «منظور از مهندسی چیست؟»، «مهندس سینما کیست و چه کاری مهندسی سینماست؟» گفته: «مهندس» فردی است با ذهنی دقیق و ساختارمند که مسائل را تحلیل، راهحلهای موجود را شناسایی، راهحلهای ممکن را خلق، نیازمندیها، خروجیها، نقاط قوت و ضعف هر یک از این راهحلها را پیشبینی و آنها را سبک سنگین می کند، بهترین را برمیگزیند و به صورتی اصولی، راهحل بهینه منتخب را پیادهسازی و مسأله را مرتفع میسازد. اما از آنجا که مسائل، بسیار گستردهاند و نمیتوان دانش روبرو شدن با همه آنها را در خود یکجا جمع کرد، مسائل را به حوزههایی تفکیک و دستهبندی کردهایم و بدین ترتیب، به عنوان نمونه، کسی که در حوزه مسائل الکترونیک تخصص دارد را، مهندس الکترونیک، کسی که در حوزه مسائل مکانیک تخصص دارد را، مهندس مکانیک و کسی که در حوزه مسائل پتروشیمی تخصص دارد را، مهندس پتروشیمی، مینامیم.»
او در ادامه گفته: «با گسترش دانش بشری، حوزه مسائل وی نیز گستردهتر شده و شاخههای مهندسی بیشتری ایجاد گشتهاند. با این تعریف، «مهندس سینما» نیز کسی است که با ذهنی تربیت شده، مسائل پیش روی در تولید و عرضه «آثار سینمایی» را بررسی، راهحلهای بهینه را شناسایی و اجرا میکند. این تعریف بیش از همه، برازنده «دستیار کارگردان و مدیر برنامهریزی» است.»
کتاب «مهندسی سینما» تلاشی است جهت آشناسازی علاقمندانی که میخواهند به گونهای اصولی پای در سینما و حوزه «برنامهریزی و دستیاری کارگردان» بگذارند. حوزه ای که برخلاف دیگر حِرَف سینمایی (کارگردانی، بازیگری، تدوین، فیلمبرداری و ...) منابع علمی و تجربی جامع و روشنگری به فارسی برایش نگاشته نشده و آموزههای ارائه شده در منابع لاتین نیز، نه به جهت مشکل ارتباط زبانی، بلکه به جهت وجود تفاوتها و در واقع تضادهای میان روابط و سازوکارهای سینمای ما با دیگر نظامهای سینمایی دنیا، در سینمای مملکت ما چندان قابل کاربست نیست.
درفصول مختلف «مهندسی سینما»، سعی شده حوزههای گونهگونی را که برنامهریز و دستیارکارگردان با آن روبروست، مورد بحث قرارداده و توصیههایی برای به اجرا درآوردن مدیریت شده هرفعالیت و عملیات ارائه نماییم. اما هرآنچه که گفته شده، نه قانونی لازمالاجرا و مدعی ارائه جواب همه مسائل پیشرو، که تنها فراهمکننده ایدهها،اطلاعات و هدایتهای لازم برای اخذ بهترین تصمیم توسط برنامهریزان ودستیاران کارگردان است.
درنهایت، این برنامهریز ودستیار است که درمواجهه با سؤالات و مسائل مختلف، جوانب را سنجیده و بهترین راه را برمیگزیند.
کتاب، ابتدا با بررسی نمودارسازمانی، افرادشاغل در یک پروژه فیلمسازی را معرفی کرده و به این سوال پاسخ میدهد که «فیلمها را چه کسانی میسازند؟». سپس به «فاز پیش از پیش تولید» پرداخته و در فصول متوالی فازهای «پیشتولید» و«تولید» رااز منظر برنامهریزی بررسی میکند. در پیوست نیز، برخی مباحث جانبی که آشنایی با آنها برای«برنامهریزان و دستیاران کارگردان» مفید است، شامل نگاهی کلی به فعالیتهای اصلی فازهای «پس از تولید» و «عرضه»، «دوربینهای متداول درسینمای ایران» و «واژهنامهای کاربردی از اصطلاحات یکه یک دستیارکارگردان با آنها مواجه میشود»، ارائه شده است.
مخاطب این کتاب، علاوه بر فعالان سینمای کشور، دانشجویان این رشته و همچنین همه علاقمندان به عرصه تولید و ساخت سینماست و بطور کلی به تمامی آنانی که قصد ورود به عرصه حرفهای فیلمسازی ایران را دارند ویا فعالانی که میخواهند بر دانش خود بیافزایند، آموزههای عملی، اجرایی، مبتنی بر شرایط واقعی فعلی و درعین حال مبتنی بر تفکر دقیق مهندسی و مدیریت علمی ارائه مینماید.
حامد پوراسفندياني متولد سال 61 و فارغ التحصیل رشته مدیریت کارآفرینی است که با گذارندن دوره های مختلف آموزشی به دنیای تئاتر و سینما پا گذاشته است. وی تا به امروز دستیار کارگردان و برنامه ریز چندین ساخته سینمایی و تلویزیونی بوده است. کتاب «مهندسی سینـــما؛ برنامهریزی و دستیاری کارگردان به عنوان مدیریت فرایند و کنترل پروژههای فیلمسازی» توسط نشر «روزنه کار» منتشر شده است.