فرارو- فصل تازهای از روابط ایران و افغانستان فرا رسید؛ فصلی که آغاز آن با سفر اشرف غنی احمد زی رییس جمهوری این کشور به ایران رقم خورد و باب گفتوگوها برای امضای پیمان استراتژیک میان ایران و افغانستان باز شود. البته تنها گفتوگو و نه امضا آن در این سفر.
سرانجام، محمد اشرفغنی، رئیسجمهوری اسلامی افغانستان، به دعوت حسن روحانی، رئیسجمهوری، در رأس هیأت بلندپایه وارد تهران شد.
دی ماه سال گذشته محمد جواد ظریف، وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران در راس هیاتی دیپلمایک راهی کابل شد تا ضمن ملاقات با برخی از مقامات کشور افغانستان، از جمله رییس جمهوری این کشور، دعوتنامه رسمی حسن روحانی برای سفر غنی زی به ایران را تسلیم کند.
با وجود تقدیم این دعوتنامه سفر رییس جمهوری افغانستان به تهران دوبار به تعویق افتاد. سفر آخر او قرار بود اسفندماه ٩٣ انجام شود که با وقوع بهمن و سیلاب در این کشور و اعلام عزای عمومی در افغانستان به تعویق افتاد.
رییس جمهوری افغانستان در حالی راهی تهران میشود که از زمان به قدرت رسیدن او تا به امروز روابط دو کشور در سطوح بالا تحرک جدی بروز پیدا نکرده بود.
در حالی که وجود زمینههای متعدد همکاری میان ایران و افغانستان و هم چنین روی کار آمدن دولتهای جدید در هر دو کشور، امکان ادامه و گسترش همکاری بیش از پیش را فراهم آورده بود.
از جمله شعارهای روسای جمهور ایران و افغانستان هم گسترش روابط با همسایگان بوده است. در همین حال اشرفغنی در جریان انتخابات طولانیمدت ریاستجمهوری، سیاست خارجی دولت خود را در پنج محور تعریف کرده بود که یکی از محورهای آن، «اولویت ارتباط و همکاری با همسایگان» است.
احتمال امضای پیمان استراتژیکبا این حال به نظر میرسید که رییس جمهوری افغانستان تحت تاثیر روابط با کشورهای منطقه و غربی تمایل چندانی برای گسترش روابط با ایران نداشته اما پیشگامی جمهوری اسلامی ایران برای ارتقا روابط دوجانبه و ارسال دعوت نامه رسمی برای سفر رییس جمهوری افغانستان به ایران فصل جدیدی از روابط دو کشور رقم زد.
فصلی که احتمالا در آن دو کشور پای امضای پیمان استراتژیک خواهند نشست. اوسط دی ماه سال گذشته، «نظیفالله سالارزی» سخنگوی رئیس جمهور افغانستان گفته بود، در آیندهای نزدیک امضای پیمان استراتژیک کابل و تهران در زمینههای مبارزه مشترک با تروریسم، چگونگی روند صلح، گسترش روابط اقتصادی و ترانزیتی، همچنین مبارزه با قاچاق مواد مخدر و رسیدگی به مشکلات مهاجرین امضا خواهد شد.
به گفته او یکی از موضوعاتی که در سفر «حنیفاتمر» مشاور امنیت ملی رئیس جمهور افغانستان به ایران مطرح شده بود امضای پیمان استراتژیک کابل و تهران در سفر غنی به ایران بود.
پیش از این خبرگزاریهای داخلی اعلام کرده بودند، در سفر اشرفغنی به ایران موضوع صلح اولویت داشته و امضای پیمان استراتژیک که چندی پیش از سوی مقامهای ایرانی در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی پیشنهاد شده بود، اکنون پس از بازنگری توسط اشرف غنی امضا خواهد شد.
پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران و پیروزی حسن روحانی، حامد کرزی، رییس جمهوری وقت افغانستان، از جمله نخستین مقامات خارجی بود که به تهران آمد. روسای جمهور دو کشور مذاکراتی را برای امضای توافقنامه جامع دوستی و همکاری یا پیمان استراتژیک آغاز کردند.
سفر کرزی به تهران نخستین سفر خارجی او پس از برگزاری لویه جرگه مشورتی بود که از رییس جمهوری افغانستان خواسته بود توافقنامه امنیتی با آمریکا را امضا کند. کرزی در افتتاحیه این جرگه گفته بود که ایران به صراحت با توافقنامه مخالفت است.
کرزی تا زمانی که به عنوان رییس جمهور سر کار بود از امضای توافقنامه با آمریکا سر باز زد. توافقنامه امنیتی افغانستان و آمریکا پس از معرفی اشرف غنی احمد زی به عنوان رییس جمهوری جدید به سرعت به امضا رسید.
اشرف غنی بعد از امضای توافقنامه امنیتی با آمریکا، تا پیش از آنکه برنامهای برای سفر به تهران داشته باشد رغبتی برای امضای پیمان استراتژیک با ایران از خود نشان نداد. به نظر میرسد او ملاحظاتی در مورد این پیمان دارد و خواستار بازنگری در این پیمان نسبت به آنچه در دوره کرزی مورد بررسی روسای جمهور دو کشور قرار گرفته بود شده است.
بر این اساس اشرف غنی در صورت اعمال برخی تغییرات حاضر به امضای این پیمان خواهد بود. البته بعید است در سفر آتی او شاهد امضای چنین پیمانی میان روسای دو کشور باشیم.
رییس جمهوری افغانستان سال گذشته در گفتگو با یکی از روزنامههای ایران گفت: امضای این توافقنامه زمان میبرد البته نقاط بنیادین همکاری معین شده اما جزییات اداری کار زمان بری است. هدف ما از تلاش برای امضای این توافقنامه مشخص است و آن هم این است که میخواهیم برنامه همکاری چندجانبه با ایران داشته باشیم. ابعاد این همکاریها باید مشخص شود تا هم از نگاه فنی و تکنیکی بررسیهای منسجم صورت گیرد و هم برآوردهای سیاسی لازم. هدف سیاسی از امضای این توافقنامه مشخص است. ما همکاری نیک و مداوم و پایدار با ایران میخواهیم. تبدیل کردن این هدف در قالب یک موافقتنامه مشخص اندکی زمان بر است.»
به گفته او «اگر وضعیت عادی بود امضای این توافقنامه زودتر انجام میشد اما ما باید کارهای مختلف را همزمان انجام دهیم. در این چارچوب امیدوار هستیم که در مدت معین بتوانیم موافقتنامه را به اجماع و امضا برسانیم.»
بنابراین در این سفر تنها میتوان امیدوار بود که باب گفتوگوها برای امضا پیمان استراتژیک میان ایران و افغانستان باز شود.
هماسایگان ما چه دیوار به دیوار خانه ما باشند و چه هم مرز خانه بزرگتر یعنی کشور ما چه بخواهیم و چه نخواهیم ثبات و امنیت یا آشوب و ناامنی در آنها تاثیر مستقیم در زندگی مستقیم ما خواهد داشت. همه کشورها برای همسایگانشان چه ثروتمند و چه غنی، چه قوی و چه ضعیف حساب ویژه ایب از میکنند زیرا آنچه در همسایگی ما میگذرد مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی ما تاثیر خواهد گزارد.
از هموطنان بویژه جوانان انتظار است با درایت بیشتری به محیط پرآشوب منطقه خود بنگرند.
ما ایرانی ها که همه شغل های پشت میزی میخواهیم .
مرد کار و زحمت نیستیم