تصمیم مخالفان سوری نقطه عطف برای حل بحران است

فرارو- یک کارشناس مسائل سوریه با اشاره به تصمیم مخالفان سوری برای تحریم نشست های بین المللی گفت: «در این شرایط مخالفان در برابر گزینه راه حل سیاسی قرار می گیرند که اصولا راه حل سیاسی یکی از گزینه هایی است که باعث تشدید اختلاف در میان مخالفان خواهد شد و این اختلاف، موضع دولت سوریه را تقویت خواهد کرد.»

ائتلاف ملی سوریه، مهم‌ترین گروه مخالف دولت در آن کشور دیروز اعلام کرد که در اعتراض به "شکست شرم آور بین المللی" در متوقف کردن خشونت‌ها در سوریه، تصمیم ندارد تا در نشست‌های بین المللی شرکت کند.

ائتلاف ملی سوریه افزوده در نشست "دوستان سوریه " که قرار است در رم، پایتخت ایتالیا برگزارشود، شرکت نمی‌کند. مهم ترین گروه مخالف رژیم بشاراسد، همچنین اعلام کرده قصد ندارد در مذاکراتی که قرار است در مسکو و واشنگتن برگزار شود هم شرکت کند.

مخالفان دولت سوریه در شرایطی این بیانیه را صادر کرده اند که چند هفته پیش پیشنهاد آغاز گفت وگوها میان دو طرف درگیر در سوریه توسط معاذ الخطیب رهبر ائتلاف مخالفان صورت گرفت.

برخی ناظران سیاسی معتقدند تصمیم تازه ائتلاف مخالفان سوریه به معنای به وجود آمدن بن بستی تازه در بحران سوریه است و می تواند تمام تلاش ها برای حل بحران سوریه را با شکست مواجه کند.

مرتضی نعمت زاده رایزن فرهنگی پیشین ایران در سوریه در گفتگو با فرارو گفت: «من گمان می کنم موضع اخیر ائتلاف ملی سوریه می تواند یک نقطه عطف در تحولات سوریه باشد.»

وی ادامه داد: «تحریم نشست ها و مذاکرات بین المللی از سوی ائتلاف ملی مخالفان سوری نشانه ناامیدی آنها از حمایت قدرت های جهانی و کشورهایی که با نام دوستان سوریه شناخته می شوند، می باشد.»

وی افزود: «این اتفاق می تواند رویکردی به سمت پذیرش راه حل مسالمت آمیز باشد؛ هرچند به طور کلی می توان این موضوع را در چارچوب چانه زنی های مقدماتی و پیش از گفتگو هم قرار دهیم.»

این کارشناس مسائل سوریه اظهار کرد: «درست است که مخالفان به طور همزمان مشارکت در نشست دوستان سوریه و گفتگو را تحریم کردند اما نکته ای که وجود دارد این است که نشست دوستان سوریه همواره مانعی در برابر حل سوری – سوری بحران سوریه بوده است.»

وی تصریح کرد: «در واقع نشست دوستان سوریه شاخص مداخله قدرت های جهانی و تلاش برای بین المللی کردن بحران سوریه بوده است. بنابراین ناامیدی مخالفان از این نشست ها قطعا آنها را به یک راه حل بومی نزدیک می کند.»

نعمت زاده با بیان اینکه راه حل بومی در عرصه نظامی نشان داده کارایی ندارد و نمی تواند تغییری بنیادی در معادله قدرت و سرنگونی نظام داشته باشد گفت: «لذا مخالفان در برابر گزینه راه حل سیاسی قرار می گیرند که اصولا راه حل سیاسی یکی از گزینه هایی است که باعث تشدید اختلاف در میان مخالفان خواهد شد و این اختلاف، موضع دولت سوریه را تقویت خواهد کرد.»

وی افزود: «علاوه بر آن باید دانست که ائتلاف ملی مخالفان سوریه، تنها طرف مخالف نظام سوریه نیست؛ بلکه یکی از طرف ها است که عملا نشان داده نقش اصلی را هم بر عهده ندارد.»

وی تاکید کرد: «بنابراین این تصمیم ائتلاف ملی مخالفان از روی ناامیدی اتخاذ شده و در نهایت هم نمی تواند یک مانع اساسی در برابر گفتگوها باشد.»

رایزن فرهنگی پیشین ایران در سوریه گفت: «در مجموع من معتقدم این روند، رویکردی به نفع راه حل سیاسی است؛ البته با این ملاحظه که راه حل سیاسی نیاز به یک مهندسی دقیق و درست دارد و اگر این مهندسی صورت نگیرد و مذاکرات عملا با ناکامی و شکست مواجه شود، قطعا ما بار دیگر با رویکرد نظامی گری در حل بحران سوریه مواجه خواهیم شد.»

نعمت زاده در پاسخ به این سوال که چه اتفاقی افتاد که حمایت های بین المللی از مخالفان کاهش یافت که اکنون موجب ناامیدی آنها شده است؟، گفت: «دو مسئله در این باره مطرح است. یکی مسئله جایگاه و موقعیت گروههای تندرو و افراطی در سوریه و به خصوص القاعده است که گفته می شود چهار پنجم مخالفان نظامی در داخل سوریه را تشکیل می دهند و چهار پنجم سرزمین های اشغال شده در سوریه را نیز در اختیار دارند.»

وی ادامه داد: «این گروهها به لحاظ بین المللی یک تهدید به شمار می روند و این تهدید در وضعیتی است که حمایت و پشتیبانی از آنها بسیار خطرناک است.»

وی افزود: «اکنون نوعی فراخوان هم وجود دارد که گروههای میانه رو وارد مقابله با گروههای تندرو در سوریه شوند که این مسئله خود وضعیت خطرناک جدیدی را ایجاد می کند.»

این کارشناس مسائل سوریه تصریح کرد: «دخالت فرانسه در مالی برای مقابله با جریان القاعده در این کشور در واقع چشم انداز آینده سوریه ای که در کنترل القاعده باشد را به لحاظ بین المللی روشن کرده است که همانا مداخله نظامی برای مقابله با القاعده موجود در سوریه است که در حال حاضر قدرت های بین المللی آمادگی پذیرش چنین مسئله ای را ندارند.»

وی ادامه داد: «این موضوع باعث شد اولویت بندی شود و مسئله مقابله با القاعده جایگزین مقابله با نظام سوریه شود و به همین دلیل آمریکا در مورد کناره گیری اسد از قدرت کوتاه آمد.»

وی افزود: «البته این مسئله مورد توافق کلیه قدرت های جهانی از جمله روسیه و حتی چین است که خود را در معرض تهدید گروههای تندروی اسلامی می بینند.»

نعمت زاده گفت: «دلیل دوم این است که به نظر می رسد روسیه و آمریکا تصمیم گرفته اند تعارضات خود را کاهش دهند. آمریکا در صدد است بحران های منطقه خاورمیانه را تا جایی که می تواند حل و یا متوقف کند تا این توان را داشته باشد که سیاست استراتژی انتقال ثقل به شرق آسیا که در وزارت خارجه آمریکا و کنگره مطرح است را به مرحله عمل برساند.»

وی افزود: «به همین لحاظ آمریکا و روسیه توافق کردند که موضوع سوریه را در چارچوب گفتگوهای سیاسی حل و فصل کنند و پیش شرط کناره گیری اسد از قدرت را حذف کنند.»

نعمت زاده در پاسخ به این سوال که چه تضمینی وجود دارد در گفتگوهای سیاسی میان مخالفین و دولت سوریه، خواسته های مخالفین مورد توجه قرار بگیرد و آیا این موضوع نمی تواند مانعی برای حل بحران شود؟، گفت: «من معتقدم اهمیت عبور از این مرحله کمتر از اهمیت عبور از شرایط جنگی و امنیتی نیست.»

وی ادامه داد: «به نظر من اگر مذاکرات مهندسی نشود و تنها به اهمیت مذاکره و نه به مدیریت و مهندسی آن توجه شود، ممکن است مذاکرات به نتیجه نرسد و بحران سوریه به عنوان استخوان لای زخم باقی بماند.»

وی تصریح کرد: «بحران سوریه باید در نهایت به تعادلی در پاسخگویی به مطالبات مردم و تحقق خواسته های آزادی خواهانه و مردم سالارانه آنها و حفظ نظام سوریه در مقابل تهاجمات خارجی برسد.»

وی تاکید کرد: «قطعا پاسخ به خواسته های مخالفان باید در تحقق خواسته های مردم تبلور پیدا کند و نه خواسته هایی که ممکن است خارج از چارچوب های منطقی باشد. به عبارت دیگر برنده بحران سوریه باید مردم و کشور سوریه باشد و این مسئله نیاز به مهندسی دارد.»

نعمت زاده اظهار کرد: «بنده معتقدم ایران تلاش زیادی کرد تا گفتگوی سیاسی جایگزین فضای نظامی شود؛ اما رها کردن مسئله در این مرحله کافی نیست؛ بلکه باید یک مهندسی دقیق و مدیریت خوبی برای مذاکرات وجود داشته باشد تا این مذاکرات وارد مرحله چانه زنی های نظامی نشود.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: «اگر مخالفان به لحاظ سیاسی ناامید شوند قطعا به سمت راه حل های امنیتی روی خواهند آورد؛ در حالی که تنها گفتگو می تواند بحران سوریه را حل و فصل کند.»