فرارو - «روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل در ایران قاچاق می‌شود.» این نخستین بار نبود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان درباره این موضوع صحبت می‌کرد. او پیش از این نیز درباره قاچاق سوخت و به طور مشخص گازوئیل صحبت کرده بود. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز آذرماه امسال گفت که روزانه بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون لیتر فرآورده از کشور قاچاق می‌شود. اگر ۲۰ میلیون لیتر مورد اشاره رئیس‌جمهور را مد نظر قرار بدهیم و سوخت مورد اقبال قاچاقچیان را گازوئیل بدانیم، سالانه ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون لیتر از این نوع سوخت از کشور خارج می‌شود.
به گزارش فرارو، گازوئیل سهمیه‌ای در سال ۱۴۰۳، ۳۰۰ تومان قیمت داشت. بر اساس گزارش‌های فعالان عرصه حمل و نقل، قیمت این حامل به صورت غیررسمی تا ۷۵۰۰ تومان نیز می‌رسد. طبق گفته مسعود پزشکیان گازوئیل قاچاق در کشور‌های همسایه ایران تا ۷۰ هزار تومان فروخته می‌شود. یک ضرب ساده به ما نشان می‌دهد که اگر همین قیمت ۷۰ هزار تومانی تومانی را مد نظر قرار بدهیم، قاچاق گازوئیل از ایران سالانه حداقل بیش از ۵۰۰ همت آورده دارد. البته این عدد را باید متوسط در نظر بگیریم. چرا که قیمت گازوئیل به عنوان سوخت اصلی قاچاقچیان، در کشور‌های همسایه ایران قیمت یکسانی ندارد. در یک کشور حدود ۵۰ هزار تومان و در کشوری دیگر حدود ۸۰ هزار تومان است.
کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، ۲۲ دی به شبکه خبر رفت و اعدادی را مطرح کرد که جالب توجه است. با توجه به این که گزارش به موضوع قاچاق گازوئیل اختصاص دارد، به این ارقام می‌پردازیم. به گفته ویس‌کرمی، توزیع گازوئیل از ابتدای سال ۱۴۰۳ روزانه ۱۱۶ میلیون لیتر بوده است. این میزان برای حمل و نقل و مصرف نیروگاهی توزیع شده است. مصرف روزانه ۱۱۹ میلیون لیتر است و در این حوزه دچار ناترازی هستیم. در نیمه دوم سال روزانه ۸ تا ۹ میلیون لیتر گازوئیل وارد می‌شود و در نیمه اول سال، چون مصرف نیروگاه‌ها کم است، واردات گازوئیل صورت نمی‌گیرد.
مصرف ۱۱۹ میلیون لیتری مربوط به امسال است. این میزان طبق گفته ویس‌کرمی، سال گذشته ۱۱۰ میلیون لیتر بوده است. در صورتی که عدد ۱۱۶ میلیون لیتر گازوئیل را معیار بگیریم (به صورت تخمینی) مصرف سالانه گازوئیل در کشور حدود ۴۲.۵ میلیارد لیتر است. عددی که به صورت سالانه از ایران قاچاق می‌شود، تقریباً حدود یک هشتم مصرف کشور است.
محمدباقر قالیباف زمانی که این موضوع را در مجلس مطرح کرد و عدد اعلامی خود را گفت، بر این موضوع نیز تاکید داشت که بدون شک با یک اقدام سازمان‌یافته درگیر هستیم. با توجه به این که ارقام مربوط به این پرونده بسیار بزرگ است، نمی‌توانیم این مسئله را در نظر بگیریم که قاچاق به صورت محلی و توسط سوخت‌کش‌ها انجام می‌شود. به همین دلیل است که شیوه دقیق انتقال این میزان از سوخت، همچنان به صورت معما باقی مانده است. همچنین هنوز مشخص نیست که یک شبکه سازمان‌یافته و یکپارچه این اقدام را انجام می‌دهد یا به خاطر سودآور بودن این عملیات، پروژه قاچاق سوخت توسط باند‌های مختلف انجام می‌شود. چرا که مقصد سوخت‌های قاچاق شده متفاوت است و نگاهی به اخبار اعلام شده مربوط به کشفیات کلان قاچاق سوخت نیز نشان می‌دهد که روش‌های متفاوتی در این عملیات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای مثال، ۱۲ بهمن ۱۴۰۳ رئیس کل دادگستری استان هرمزگان اعلام کرد که با صدور دستور قضایی یک کشتی حامل ۱۰ میلیون لیتر فرآورده سوختی مظنون به قاچاق توقیف و بار آن تخلیه شده است. دادگستری هرمزگان علیه یکی از پالایشگاه‌های خصوصی استان نیز اعلام جرم کرد. گاهی اخبار، خبر از توقیف لنج‌های محلی درگیر در قاچاق سوخت می‌دهد. ابتدای بهمن ماه خبر دیگری از دادگستری هرمزگان آمد که نشان می‌داد سرقت سوخت با اتصال انشعاب غیرمجاز به خط انتقال گازوئیل رخ داده است.
در جریان عملیات مذکور، ۴۱۰ هزار لیتر سوخت کشف شد. ساده‌ترین روش‌های کشف شده، جاسازی قوطی‌های نوشابه ۱.۵ لیتری در خودروهاست. پیچیدگی و تنوع روش‌ها نشان می‌دهد این عملیات سودآور با قدرت تمام ادامه پیدا می‌کند. باید دید تکرار چندباره این موضوع از سوی سران قوا و پیگیری جدی این پرونده ۵۰۰ هزار میلیاردی که بر اساس اخبار بر عهده پلیس امنیت اقتصادی فراجا گذاشته شده است، به کجا می‌رسد.