در شرایطی که برخی تصور می‌کنند صدای برآمده از مجلس دوازدهم، صدای نمایندگان رادیکال مجلس و اعضای جبهه پایداری است، اما دامنه وسیعی از نمایندگان مستقل و اصلاح‌طلب در مجلس وجود دارند که رویکرد معقولی را در مواجهه با رخداد‌ها اتخاذ می‌کنند. بازتاب این رویکرد نمایندگان معتدل و اصلاح‌طلب را در جریان دیدگاه‌هایی که این نمایندگان در خصوص FATF مطرح می‌کنند به عینه پیداست.
به گزارش اعتماد، بر اساس اعلام اعضای هیئت‌رئیسه مجلس، دیروز در نشست غیر علنی صحن، موضوع FATF مورد ارزیابی و بررسی نمایندگان قرار گرفت. بر اساس اعلام نمایندگان ابتدا گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص روند پیوستن ایران به این گروه مالی قرائت شد و پس از آن برخی مدیران نهاد‌های مسوول به ارایه گزارش‌های خود پرداختند و نهایتا نمایندگان نیز دیدگاه‌های خود را در این زمینه مطرح کردند.
اخبار جسته و گریخته از راهرو‌های بهارستان نشان‌دهنده آن است که به زودی FATF مورد تصویب اعضای مجمع تشخیص قرار گرفته و روند خروج ایران از لیست سیاه این گروه مالی آغاز می‌شود.
این روز‌ها رسیدگی به موضوع CFT و پالرمو که حل آن می‌تواند زمینه خروج ایران از لیست سیاه FATF را فراهم کند توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال انجام است. این دو موضوع از روز هفتم بهمن ماه در مجمع آغاز شده و گفته می‌شود در هفته جاری تعیین تکلیف خواهد شد.
موضوع رسمی دولت در خصوص این سند مالی از سوی محمدجعفر قائم‌پناه معاون اجرایی رییس‌جمهور رسانه‌ای شد. قائم‌پناه در این خصوص می‌گوید: «دولت مصرانه پیگیر تصویب FATF است و به‌طور قطع بخش زیادی از فشار‌های ناشی از تحریم پس از پذیرش FATF برطرف خواهد شد.» قائم‌پناه در پاسخ به این سوال که دولت تا چه میزان نسبت به تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام امیدوار است، اظهار می‌دارد: «ارزیابی دقیقی از وضعیت بررسی در مجمع نداریم، اما بر این باور هستیم که قطعا بخش زیادی از فشار‌های ناشی از تحریم پس از پذیرش FATF برطرف خواهد شد.»
رئیس کمیته رفاه کمیسیون اجتماعی درباره روندی که در نشست غیر علنی مجلس در خصوص FATF طی شد، می‌گوید: «همانطور که مستحضرید موضوع FATF در قالب ۴ لایحه در مجلس دهم مورد بررسی و تصویب قرار گرفت. البته نمایندگان مجلس دهم با تحفظات و شرط‌هایی این لوایح را تصویب کردند. موضوع به شورای نگهبان ارسال شد، شورای محترم نگهبان ایراداتی به این لوایح وارد دانست، مجلس دوباره این ایرادات را رفع کرد، سپس شورای نگهبان دوباره همان ایرادات خلاف قانون اساسی و شرع را وارد دانست. در ادامه مجلس بر مصوبه خود اصرار کرد تا نهایتا موضوع راهی مجمع تشخیص مصلحت نظام شود. مجمع بدون اینکه این لوایح را رد یا تایید کند، موضوع را بایگانی کرد.»
فاطمی ادامه می‌دهد: «این روند ادامه داشت تا اینکه در دولت چهاردهم، آقای پزشکیان طی نامه‌ای خواستار بررسی دوباره موضوع شدند. با اذن مقام معظم رهبری موضوع از بایگانی خارج شد و روی میز بررسی‌های مجمع قرار گرفت تا بهترین تصمیم به نفع منافع ملی ایران اتخاذ شود.»
نماینده مردم بابل در خصوص فضایی که در نشست غیر علنی مجلس درباره این موضوع شکل گرفت، می‌گوید: «خوشبختانه امروز در مجلس یک فضای کارشناسی مناسب شکل گرفت. برای آگاهی بخشی نمایندگان، گزارشی از سوی مرکز پژوهش‌ها قرائت شد. وقتی از FATF صحبت می‌کنیم در واقع از ۲ معاهده صحبت می‌کنیم. یکی پالرمو و دیگری cft است؛ بحث مبارزه مالی با تروریسم و مقابله با جریان سازمان یافته در خصوص پولشویی. امروز هم روسای کمیسیون‌های امنیت ملی، کمیسیون اقتصادی و کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس دیدگاه‌های خود را مطرح کردند و هم نمایندگان موافق و مخالف FATF دیدگاه‌های خود را شرح دادند.»
فاطمی ادامه می‌دهد: «باید اجازه داده شود، موضوع تبعات و اثرات FATF در سطح دانشگاه‌ها، محافل کارشناسی و تخصصی موضوع بررسی شود. باید به این پرسش پاسخ داده شود که آیا پیوستن به FATF مشکلات اقتصادی و ارتباطی ایران را کاهش می‌دهد یا نه؟ برخی از مخالفان پیوستن به FATF معتقدند که تا زمانی که تحریم‌های ثانویه امریکا پابرجاست، پیوستن ایران به این گروه مالی فایده‌ای ندارد.
از سوی دیگر گروهی از مخالفان اعلام می‌کنند در نهاد‌های تصمیم‌ساز FATF و پالرمو تحفظ‌ها و حق شرط‌های اعضای پذیرفته نمی‌شود. چون تحفظ‌هایی که بر خلاف هدف و موضوع معاهده باشد، قابل پذیرش نیست! از سوی دیگر اساس تصمیمات FATF بر مبنای اتفاق آراست. در این گروه مالی فهرست‌های سیاه و سفید و... وجود دارد. باید دید اگر ایران این پیمان را مورد پذیرش قرار دهد، می‌تواند تحفظ‌های خود را داشته باشد؟ باید دید آیا امریکا و اسراییل که در این گروه مالی نقش‌آفرین هستند، اجازه می‌دهند ایران از لیست سیاه این گروه خارج شود و یک رابطه عادی بانکی داشته باشد؟»
این نماینده با طرح برخی پرسش‌ها یادآور می‌شود: «این موضوعات باید در فضای علمی، دانشگاهی و تخصصی، مورد بررسی قرار بگیرند. اهل فن، متخصصان از وزارت خارجه، دیپلمات‌ها، اقتصاددان‌ها، کارشناسان مجمع و مجلس در کنار هم بحث کنند تا یک اجماع نخبگانی حاصل شود. هم دیدگاه‌های موافقان شنیدنی است و هم دیدگاه‌های مخالفان. نمایندگان همدیگر را به مناظره دعوت می‌کردند.ای‌کاش نشست‌های مناظراتی در صدا و سیما و دانشگاه‌ها و رسانه‌ها برگزار شود تا ابعاد مختلف موضوع ارزیابی شود.»
رییس کمیته رفاه کمیسیون اجتماعی با اشاره به اینکه پشت در‌های بسته نمی‌توان درباره یک چنین موضوع مهمی تصمیم‌گیری کرد، می‌گوید: «برخی از طیف‌های مردمی تصور می‌کنند اگر ایران به FATF بپیوندد تمام مشکلات اقتصادی حل می‌شود و تحریم‌های ثانویه رفع می‌شود. مراودات ایران با جهان سهل‌تر شده و نقل و انتقال بانکی روان می‌شود. مخالفان، اما هر نوع تاثیرگذاری FATF را منکر می‌شوند. موافقان، اما معتقدند برای تعامل سازنده با دنیا باید به FATF بپیوندیم و پالرمو و cft را نیز تصویب کنیم. من موضوع را صفر یا صد نمی‌بینم و معتقدم در یک فرآیند علمی و کارشناسی شده باید معایب و مزایای پیوستن به این گروه مالی بررسی شود. در آن صورت می‌توان به یک نظر اجماعی و علمی و کارشناسی رسید و به دعوا‌های سیاسی پایان داد.»
عباس گودرزی سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی از منظر دیگری به نشست غیر علنی مجلس ورود کرده و می‌گوید: «با توجه به اینکه مجلس خانه ملت است و باید در حوزه‌های مختلف و تصمیمات کشور اظهارنظر کند و تاثیرگذار باشد، امروز نشستی با حضور کارشناسانی از مرکز پژوهش‌ها و سایر نمایندگان محترم برگزار شد؛ در این جلسه کارشناسان مرکز پژوهش‌ها، روسای کمیسیون‌های ذی‌ربط و برخی از نمایندگان اظهاراتی داشتند و ابعاد و ماهیت FATF مورد بررسی قرار گرفت.»
سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس خاطرنشان می‌کند: «از ۴۱ اقدام در سنوات گذشته، دولت‌های وقت ۳۹ اقدام را پذیرفتند که البته دو اقدام به خاطر اینکه ما قانون داخلی داشتیم و حق تحفظ برای خودمان قائل بودیم مورد توافق آنها قرار نگرفت و آنها اعلام کردند که مجدد باید مصوبه بدهید. نکته مورد اهمیتی که در جلسه غیرعلنی مجلس مورد تاکید نمایندگان محترم بود این است که عمده عدم مبادلات پولی بانکی متاثر از تحریم‌های ثانویه ایالات متحده امریکا و FATF گره‌ای از گره‌های اقتصادی کشور باز نخواهد کرد و آنچه دارد این است که دولتمردان ما نباید اقتصاد و معیشت را به این مباحث گره بزنند.»
گودرزی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر از ۴۱ اقدام ۳۹ اقدام را دولت وقت پذیرفته که ۳۷ اقدام را طرف مقابل قبول دارند، اما آیا تا این حد توانسته است گره‌ای باز کند؟ خیر چراکه آنها به دنبال این هستند که در واقع به جهت اینکه یک نهاد سیاسی و امنیتی هستند، می‌خواهند اراده استراتژیک جمهوری اسلامی ایران را مخدوش بکنند، استقلال ملت ایران را هدف قرار دادند و آنها می‌خواهند علاوه بر تحمیل تحریم‌های فلج‌کننده، راه‌های دور زدن تحریم را هم از این طریق دست پیدا کنند.»
او یادآور می‌شود: «مجلس تاکید دارد که دولت با نگاه به ظرفیت‌های داخل کشور، با نگاه به درون و اتکای به نقاط قوتی که در درون کشور وجود دارد و تجربه‌هایی که پیش‌روی ما قرار دارد، مناسبات اقتصادی را به زلف اراده دشمنان گره نزنند و محکم در مسیر حل مسائل قدم بردارند؛ البته ما در کنار تلاش برای لغو تحریم‌ها از طریق مذاکره، حتما باید در جهت خنثی‌سازی و بی‌اثر کردن تحریم‌ها هم قدم برداریم و این موضوع در واقع استراتژی و راهبرد نظام است.» با عبور از این دیدگاه‌های موافق و مخالف باید دید سرنوشت این سند مالی در مجمع چه سرانجامی خواهد داشت؟ آیا مجمع رای به پیوستن ایران به این گروه مالی می‌دهد یا مشکل نقل و انتقالات بانکی به سیاق گذشته ادامه خواهد داشت؟