«صابون تریاک؛ تبلیغی بدون تأیید علمی»؛ این خبری است که چند روز پیش سازمان غذا و دارو مبنی بر غیرمجاز بودن و درمانی نبودن صابون تریاک در رسانه‌ها منتشر کرد. در این خبر مهدی انصاری مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو با تأکید بر اینکه صابون تریاک بیشتر جنبه تبلیغی دارد تا اثر درمانی و دارویی گفت: «اصولاً وقتی یک فرآورده به‌صورت موضعی مانند صابون مورداستفاده قرار می‌گیرد معمولاً سطح و مدت تماس آن با پوست مناسب نیست؛ بنابراین نمی‌توان از آن انتظار اثربخشی و اثر درمانی داشت.پ
به گزارش فارس، وی تأکید کرد: تاکنون هیچ مجوزی برای تولید صابون تریاک صادر نکرده است و هیچ مطالعه قابل استنادی مبنی بر اثر تریاک به شکل صابون برای اثراتی که برای آن ادعا می‌شود وجود ندارد.»، اما مشاهدات میدانی حاکی از آن است که این صابون به‌راحتی در کشور قابل‌دسترس بوده و نه‌تن‌ها در فروشگاه‌های اینترنتی بلکه در عطاری‌ها، فروشگاه‌های آرایشی و بهداشتی، مترو و... به فروش می‌رسد و شهروندان هم مثل نقل‌ونبات آن را می‌خرند؛ بدون اینکه نظارت دقیقی بر فروش کالا‌هایی ازاین‌دست باشد! اگر این کالا غیرمجاز است چرا نظارتی بر فروش آن نیست و اگر در کشور تولید نمی‌شود، چگونه به فروش می‌رسد؟! البته سازمان غذا و دارو مدعی است که به‌صورت کامل بر فروش این محصولات نظارت دارد.
قاسم حیدری مدیرکل بازرسی سازمان غذا و دارو از تشدید بازرسی‌ها و برخورد با عرضه‌کنندگان کالا‌های غیرمجاز و قاچاق خبر می‌دهد و می‌گوید: «سازمان غذا و دارو برای تضمین سلامت عمومی، نظارت گسترده‌ای بر تولید، واردات و عرضه محصولات آرایشی، بهداشتی و دارو‌های گیاهی دارد و با همکاری نهاد‌های اجرایی، به‌صورت مستمر با تخلفات برخورد می‌کند.»
وی با اشاره به وظایف نظارتی سازمان غذا و دارو می‌گوید: «محصولات آرایشی و بهداشتی تحت نظارت دقیق سازمان هستند و فرآیند‌هایی شامل ثبت، ارزیابی، صدور مجوز و کنترل کیفیت را طی می‌کنند. در این راستا، کالا‌هایی که فاقد برچسب اصالت یا مجوز باشند، به‌عنوان قاچاق یا تقلبی شناسایی و توقیف می‌شوند.
مدیرکل بازرسی سازمان غذا و دارو در ادامه توضیح می‌دهد: «بازرسان سازمان با بازرسی‌های دوره‌ای و سرزده از سطح بازار، اصالت و سلامت محصولات را بررسی می‌کنند و در صورت مشاهده تخلف، اقدامات قانونی مانند پلمب فروشگاه‌ها و معرفی متخلفان به سازمان تعزیرات را انجام می‌دهند. همچنین نمونه‌برداری تصادفی از محصولات برای آزمایش و اطمینان از کیفیت آنها، بخشی از فرآیند نظارت سازمان است. حیدری با تأکید بر مبارزه با قاچاق می‌گوید: «همکاری نزدیکی با نیروی انتظامی و گمرک برای جلوگیری از ورود کالا‌های قاچاق وجود دارد و سازمان با سامانه‌های رهگیری از عرضه محصولات غیرمجاز در بازار جلوگیری می‌کند. اسامی کالا‌های غیرمجاز نیز به طور عمومی اعلام می‌شود تا مردم آگاهی لازم را داشته باشند.»
مدیرکل بازرسی سازمان غذا و دارو همچنین درباره نظارت بر عطاری‌ها و دارو‌های گیاهی توضیح می‌دهد: «تمام دارو‌های گیاهی و مکمل‌ها باید مجوز سازمان را داشته باشند و عطاری‌ها مجاز به فروش گیاهان دارویی ساده و خشک هستند. فروش دارو‌های ترکیبی و دست‌ساز در این مراکز بدون مجوز، ممنوع است و در صورت مشاهده، با متخلفان برخورد می‌شود.»
وی در ادامه می‌گوید: «بازرسان سازمان با بازرسی‌های مستمر و سرزده از عطاری‌ها، دارو‌های غیرمجاز یا قاچاق را کشف و توقیف می‌کنند. در صورت مشاهده تخلفات، این واحد‌ها پلمب و به تعزیرات حکومتی معرفی می‌شوند. همچنین برای اطمینان از سلامت محصولات، نمونه‌برداری و آزمایش‌های لازم انجام می‌شود.»
حیدری با اشاره به نقش گزارش‌های مردمی در برخورد با تخلفات تأکید کرد: «سامانه ۱۹۰ به‌عنوان پل ارتباطی بین مردم و سازمان، به گزارش تخلفات کمک می‌کند. مردم می‌توانند هرگونه عرضه محصولات غیرمجاز یا مشکوک را از طریق این سامانه اطلاع دهند تا تیم‌های بازرسی به‌سرعت وارد عمل شوند.»، اما تحقیقات میدانی چیز دیگری می‌گوید.
بر اساس پرس‌وجو‌های خبرنگار فارس این صابون از ۸۵ هزار تومان تا ۱۲۵ هزار تومان در عطاری‌های شهر تهران به فروش می‌رسد و در تمامی عطاری‌ها موجود است. البته این قیمت در سایت‌های اینترنتی بسیار پایین‌تر بوده و به ۳۹ هزار تومان هم می‌رسد.
صاحب مغازه یکی از عطاری‌های پایتخت می‌گوید: «صابون تریاک به‌صورت فله‌ای و قاچاق وارد کشور شده و در سیستان و بلوچستان بسته‌بندی می‌شود. وی مدعی است که این کالا در بازار‌های بزرگ کشور مانند بازار مولوی موجود بوده و اگر قرار باشد بازرسان آنها را جمع‌آوری کنند، کامیون کامیون صابون قاچاق وجود دارد. اما زور بازرس به بازاری جماعت نرسیده و فقط به مغازه‌دار‌ها و خرده‌فروشان می‌رسد!»
همچنین جواد حاضری سرپرست دفتر حقوقی سازمان غذا و دارو می‌گوید: «شفافیت اطلاعات و نظارت دقیق بر کیفیت محصولات، پایه‌گذار یک بازار سالم و مطمئن است.»
البته صحبت‌های مهدی انصاری مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو در خصوص فروش صابون تریاک در کشور هم خواندنی است.
وی با تأیید قاچاق بودن این محصول، در پاسخ به این پرسش که اگر صابون تریاک در کشور مجوزی برای تولید ندارد، چگونه در بازار به فروش می‌رسد، می‌گوید: «الآن تو خیابون تریاک و هروئین هم می‌فروشن، از کجا میاد؟» خبرنگار فارس پاسخ می‌دهد: «مواد مخدر قاچاق میشه...»
انصاری پاسخ می‌دهد: «خب صابون تریاک هم قاچاق میشه!» مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع سازمان غذا و دارو در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان غذا و دارو بر فروش این کالای قاچاق نظارتی دارد یا خیر؟، می‌گوید: «اگه تو بازرسی‌های میدانی ببینن که این کالا به فروش می‌رسه، اونا رو جمع‌آوری و به مراجع قضائی معرفی می‌کنن؛ اما اینکه این کالا تو بازار وجود داره به این معنی نیست که از سازمان غذا و دارو مجوز داره.»
وی در واکنش به این مسئله که به‌قدری کالا‌های غیرمجازی مانند صابون تریاک در کشور قابل‌دسترس است که حتی در مترو هم به فروش می‌رسد، می‌گوید: «خب شما الآن پارک لاله هم برید، بهتون تریاک می‌فروشن! خیلی چیز‌ها تو مترو می‌فروشن. مگه یه نفر تو مترو ساندویچ می‌فروشه کسی نظارت داره؟! البته نظارت که دارن، اما چیکارشون کنن؟ ما داریم اطلاع‌رسانی می‌کنیم که مردم استفاده نکنن و مردم گول این چیزا رو نخورن. چون ابزار ما برای اینکه بتونیم این کالا‌ها را جمع کنیم یا بتونیم کنترل کنیم محدوده. الآن دزدی تو کشور نیست؟! منتها نیرو انتظامی اطلاع‌رسانی می‌کنه ما هم داریم اطلاع‌رسانی می‌کنیم!» پاسخ‌های این مسئول در حالی است که از این کالا به‌عنوان یک محصول درمانی استفاده می‌شود!
انصاری در خصوص عوارض مصرف صابون تریاک می‌گوید: «هیچ ماده مخدری مجاز به مصرف فرآورده‌های آرایشی، بهداشتی و غذایی نیست. اگر بخواهد جنبه درمانی داشته باشد باید در طبقه‌بندی دارو‌ها قرار بگیرد که مصرف این دست از دارو‌ها باید با تجویز پزشک انجام شود. همچنین حتماً باید در مراکز مشخصی عرضه شود. هرکسی نمی‌تواند بیاید ادعا کند که فلان کالا این اثرات و فواید را دارد و مردم از آن استفاده کنند.» وی در واکنش به این مسئله که صابون تریاک در مراکزی مانند عطاری‌ها که نظارت بر آنها وجود دارد، به فروش می‌رسد، می‌گوید: «این مسئله تخلف است. شما گزارش کنید حتماً رسیدگی می‌شود.» وی در خصوص عوارض استفاده از این کالا می‌گوید: هیچ منبع علمی و اثبات شده‌ای وجود ندارد که یک فرآورده‌ای حاوی تریاک به‌صورت موضعی بتواند یک سری اثرات مثبتی مانند شفاف‌سازی پوست و... داشته باشد؛ بنابراین توصیه نمی‌کنیم که فردی تحت‌تأثیر چنین تبلیغاتی قرار گرفته و به دلیل مشکلاتی که دارد بخواهد از چنین محصولاتی استفاده کند.»