ایران، حماس و اسرائیل به محور اصلی سومین مناظره پنج نامزد حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ آمریکا تبدیل شد. جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه و حمایت ایران از حماس یکی از محور‌های اصلی مناظره پنج نامزد حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ بود؛ به‌طوری‌که حتی یکی از نامزد‌ها در این مناظره خواهان حمله نظامی به ایران شد.
به گزارش هم میهن، در این مناظره که در شهر میامی و به میزبانی شبکه «ان‌بی‌سی‌نیوز» برگزار شد، نیکی هیلی (نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل)، تیم اسکات (سناتور جمهوریخواه)، ران دی‌سانتس (فرماندار فلوریدا)، ویویک راماسوامی (سرمایه‌گذار) و کریس‌کریستی (فرماندار پیشین نیوجرسی) حضور داشتند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا که در نظرسنجی‌ها از همه رقبای جمهوریخواه خود جلوتر است، در این مناظره هم شرکت نکرد. انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ۵ نوامبر سال ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد.
حمایت از اسرائیل در جنگ با حماس در غزه، موضوعی بود که هر پنج نامزد جمهوریخواه بر سر آن توافق داشتند. آن‌ها همچنین از رویکرد دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در برابر جنگ اسرائیل علیه حماس انتقاد کردند. نیکی هیلی با بیان اینکه آمریکا نباید به اسرائیل بگوید چه کاری انجام دهد، گفت: «تنها کاری که ما باید انجام دهیم، حمایت از آن‌ها در از بین بردن حماس است.»
ران دی‌سانتس هم گفت که اگر در جایگاه رئیس‌جمهوری آمریکا باشد، به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل خواهد گفت که «یکبار برای همیشه کار قصابان حماس را یکسره کن.» ویویک راماسوامی هم اگرچه نسبت به پیامد‌های ورود آمریکا به یک جنگ دیگر در خاورمیانه هشدار داد، اما گفت که به نتانیاهو خواهد گفت: «این تروریست را از مرز‌های جنوبی خود، دور کن.»
در بخش دیگری از این مناظره، پنج نامزد حزب جمهوریخواه دیدگاه‌های خود را درباره حملات به نیرو‌های آمریکایی در عراق و سوریه مطرح کردند. خانم هیلی گفت: «اینکه مردان و زنان ما می‌توانند هدف قرار بگیرند و ما اجازه داده‌ایم که نزدیک به ۱۰۰ حمله جلوی چشم بایدن اتفاق بیفتد، غیرقابل تصور است. این ایران است که به آن‌ها چراغ سبز نشان می‌دهد تا دست به حمله بزنند. ایران فقط واکنش قدرتمند را متوجه می‌شود. اگر یک بار، یک ضربه سخت به آن‌ها بزنیم، عقب خواهند کشید.»
تیم اسکات هم خطاب به جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: «اگر می‌خواهید از بیش از ۴۰ حمله به نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه جلوگیری کنید، باید به ایران حمله کنید. اگر می‌خواهید کار متفاوتی انجام دهید، نمی‌توانید فقط به انبار‌ها در سوریه حمله کنید، بلکه باید سر مار را ببرید. سر مار ایران است و نه گروه‌های نیابتی‌اش.»
خانم هیلی هم در این بخش از مناظره انتخاباتی گفت: «بدون ایران، حماسی وجود نخواهد داشت. بدون ایران، حزب‌اللهی وجود نخواهد داشت. بدون ایران، حوثی‌هایی وجود نخواهند داشت و شبه‌نظامیانی در سوریه و عراق که سعی دارند مردان و زنان ارتش ما را هدف قرار دهند، وجود نخواهند داشت.
نباید مانند جو بایدن، عمل و فقط مقابله به مثل کرد، بلکه باید زیرساخت‌هایی را که از آن‌ها برای حملات استفاده می‌شوند، هدف قرار داد. ایران به ضربات واکنش نشان می‌دهد، باید بزنید و محکم هم بزنید تا عقب‌نشینی کنند. عملی که نمی‌خواهیم داشته باشیم، ذوق‌زدگی دولت بایدن برای بازگشت به توافق با ایران و دادن ۶ میلیارد دلار به آن‌ها برای آزادی ۵ گروگان است.»
ران‌دیسانتس هم با انتقاد از رفتار بایدن در برابر ایران، گفت، اگر رئیس‌جمهور آمریکا بود، به ایرانی‌ها می‌گفت که اگر یک مو از سر یک پرسنل آمریکایی کم شود، «بهایی جهنمی» خواهند پرداخت. ران دی‌سانتس، فرماندار ایالت فلوریدای آمریکا که یکی از نامزد‌ها برای کسب نامزدی حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا است، می‌گوید، مقامات جمهوری اسلامی در صورت سازش با آمریکاِ، پول حاصل از توافق را برای حمایت از تروریسم استفاده می‌کنند.
در سال آینده میلادی (۲۰۲۴) رقابت درون‌حزبی برگزار می‌شود و در آخر تابستان سال آینده، دو حزب جداگانه مجمع انتخاباتی برگزار می‌کنند تا در نهایت نامزد نهایی حزب خود را برای انتخابات معرفی کنند. انتخابات دوره بعد ریاست‌جمهوری آمریکا در ۵ نوامبر ۲۰۲۴ / ۱۵ آبان ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.
کوروش احمدی، دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به سخنان نامزد‌های جمهوریخواه گفت: این سخنان به هر حال امر غیرمنتظره‌ای در مناظره‌های حزب جمهوریخواه در مبارزات انتخاباتی آمریکا نیست. چنین مواضع رادیکال و تند و افراطی بسته به اینکه چقدر موضوع تهران در اخبار بوده یا نبوده، در دوره‌های قبل هم همین‌طور بوده است.
کاندیدا‌های جمهوریخواه همیشه در رقابت‌های انتخاباتی علیه ایران مواضع تندی دارند چراکه متأسفانه موضع تند داشتن علیه ایران در بین رأی‌دهندگان جمهوریخواه، طرفدار زیادی دارد و باعث جلب آرا می‌شود. در یک چنین پس‌زمینه و بستری فکر می‌کنم که خیلی این را نباید تحول عمده‌ای به حساب آورد. چراکه این روز‌ها در مورد مسائل هسته‌ای و بحث غزه و حمله حماس و واکنش‌های اسرائیل، بحث ایران در رسانه‌ها زیاد است.
در نتیجه در چنین بستری یک همچین موضع‌گیری‌هایی عادی است و چیز غیرعادی نیست و این‌طور موضع‌گیری‌ها در آینده صرف‌نظر از اینکه کدام یک از کاندیداها، کاندیدای نهایی حزب جمهوریخواه باشد - که البته بعید است که کسی جز ترامپ کاندیدای نهایی حزب جمهوریخواه باشد - و چه کسی نهایتاً در انتخابات عمومی در آمریکا پیروز و رئیس‌جمهور بعدی باشد، فکر نمی‌کنم که این موضع‌گیری‌ها تأثیر چندانی در سیاست‌های آتی کاخ سفید داشته باشد. این وضعیت روتین موضع‌گیری‌ها، وضعیت عادی است به‌خصوص برای حزب جمهوریخواه که البته کاندیدای حزب دموکرات هم، اگر از آن‌ها چنین مواضع و موضع‌گیری‌هایی را بشنویم نباید تعجب کنیم.
کوروش احمدی با اشاره به جنگ غزه افزود: قطعاً این جنگ عامل بسیار مهمی بوده و در این مقطع زمانی عامل تعیین‌کننده است؛ یعنی صرف‌نظر از بحث‌های عمومی راجع به مسائل هسته‌ای، مشکلات عمومی بین روابط ایران و آمریکا این مسئله غزه تاثیر داشته است.
اخبار بین‌المللی تحت تأثیر تحولات غزه است و این موضوع نقش تعیین‌کننده در این مقطع در سخنان تند این کاندیداها داشته است. منتها دولت بایدن از همان روز‌های اول سعی کرد زمینه‌ساز درگیری و برخورد با ایران نشود که از جمله اینکه گفتند ما از مجاری اطلاعاتی خبر داریم که ایران از این حمله خبر نداشته و مقامات ایرانی از این حمله غافلگیر شدند و بعد هم اسرائیلی‌ها، یعنی هم نخست‌وزیر اسرائیل و هم سخنگوی ارتش اسرائیل این را تایید کردند. البته این یک تاکتیک است. این تاکتیکی است از طرف مقامات دولتی آمریکا و اسرائیل برای اینکه احتمال گسترده شدن جنگ را کمتر کنند تا دامنه جنگ به حزب‌الله و ایران هم کشیده نشود.
اما هم‌زمان این ادعا را هم مطرح کردند که ایران حامی گروه‌های نیابتی حزب‌الله و حماس و اینهاست و امکانات آن‌ها از نظر مالی و تسلیحاتی و تجهیزاتی را ایران تأمین می‌کند. به این عنوان ایران در رسانه‌های غربی مورد حمله بوده، ولی این ملاحظه تاکتیکی که ایرانی‌ها در برنامه‌ریزی و طراحی این عملیات نقش نداشتند، کاندیدا‌های حزب جمهوریخواه به آن متعهد نیستند. طبعاً آن‌ها به صورت نامحدود هر چه به دهان‌شان می‌آید و نمی‌آید می‌گویند.
مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ارزیابی سخنان نامزد‌های جمهوریخواه گفت: مواجهه میان ایران و آمریکا یک جنگ سیاسی است. باید قبول کنیم ایالات متحده آمریکا یک دولت واقعی براساس منافع ملی تعریف‌شده در ساختار قدرت دولت فدرال است.
حال اگر رئیس‌جمهور جمهوریخواه یا دموکرات باشد، در نهایت یک نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری پیچیده در ایالات متحده آمریکا وجود دارد که فراحزبی عمل می‌کند و در اجرا اهرم‌های فشار هر دو حزب بر همدیگر در دوران تصدی ریاست‌جمهوری به اندازه‌ای هم هست که بتوانند همدیگر را کنترل کنند. مسئله اصلی و محوری در این میان افکار عمومی است.
افکار عمومی دو وجه دارد. افکار عمومی نخبگان و توده مردم را دربرمی‌گیرد و هر کدام از احزاب بتوانند این افکار عمومی را در دوره‌هایی از آن خود کنند، بالطبع در کاخ سفید حکومت را در دولت فدرال در دست می‌گیرند. در ارتباط با پرونده ایران این نکته باید مورد توجه باشد که بیشترین همگرایی میان ژنرال‌ها و حامیان احزاب دموکرات و جمهوریخواه بر سر پرونده ایران وجود دارد و هیچ پرونده‌ای در آمریکا به اندازه پرونده ایران، دارای همگرایی میان دو حزب نیست. فقط شیوه‌های آن‌ها متمایز است.
در سال ۱۳۹۹ سه ماه قبل از روی کار آمدن بایدن، عرض کردم بایدن و تیم او بسیار خطرناک هستند و آن‌ها زمینه‌ساز فشار‌های فزاینده به تهران خواهند شد، چراکه دستگاه دیپلماسی دموکرات‌ها بسیار قدرتمند است و شخص بایدن، برنز و سولیوان از آدم‌هایی هستند که در این زمینه زبده هستند و اکنون آمادگی ایجاد کردند که هجمه بسیار وسیعی در عرصه میدانی از سوی آمریکا متوجه ایران کنند. این عملکردی بود که تیم بایدن بر اثر ویژگی‌های دموکرات‌ها در خود نهفته داشت.
گرچه هم‌اکنون نیز در مسائل درونی بایدن تحت هجمه بسیاری در رابطه با مذاکرات رسمی و پنهانی با تهران هست که هم در ایران آن را بسیار به کار می‌برند و هم در ایالات متحده آمریکا و بیشتر از آنچه به این پرونده مربوط باشد، مربوط به رقابت‌های سیاسی چه در تهران، چه در واشنگتن و لذا باید بگویم پرونده ایران در وضعیت پرمخاطره‌ای قرار دارد. این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به پرونده برجام گفت: همان‌گونه که بار‌ها در سال‌های گذشته گفتم، برجام مرده است؛ به‌گونه‌ای‌که اکنون کسی از بازگشت آمریکا به برجام سخن نمی‌گوید.
از طرف دیگر هیچ‌کدام از درخواست‌های ایران در ارتباط با برجام، که در سخنان مسئولان جمهوری اسلامی بار‌ها مندرج شده است به انجام نرسیده است و ایران در یک باخت موقعیتی قرار گرفته است که دولتی با گفتمان انقلابی تنها توانسته است شش میلیارد دلار را در یک وضعیت نامطمئن از پول‌های بلوکه‌شده خود به واسطه مذاکرات استخراج کند، اما در عمل اکنون تحت فشار‌های بسزایی قرار دارند.
مسئله حماس و طوفان‌الاقصی نیز به‌عنوان کاتالیزور موجب افزایش شدت‌بخشی جریان‌های تندرو علیه ایران شده است. به‌گونه‌ای که من بار‌ها در مصاحبه‌های گوناگون عرض کردم استفاده از این ضدواقعه توسط دولت نتانیاهو و برای ایجاد نظم جدید در منطقه و مرزبندی‌های نوینی براندازنده است که می‌تواند در خدمت نظم نوین جهانی ایالات متحده آمریکا باشد.
مطهرنیا با اشاره به مواضع آمریکا در مورد جنگ غزه اظهار داشت: سیاست‌های اعلامی و اعمالی ایالات متحده آمریکا در ارتباط با پرونده غزه با یکدیگر تمایزاتی دارد، اگرچه آمریکایی‌ها خواهان آتش‌بس هستند و بر آن پا‌فشاری می‌کنند و مسائل حقوق بشر را نادیده می‌گیرند، ولی در عمل اسرائیل بیشترین حملات و هجمه را نسبت به جنگ‌های گذشته بر غزه وارد آورده است و از طرف دیگر ایران وارد جنگ حیثیتی شده است که معطوف به ایجاد فضایی علیه ایران در چارچوب کمک به حماس شده است؛ به‌گونه‌ای که اکنون ایران در یک آزمایش معنادار از سوی افکار عمومی در داخل منطقه و خارج از کشور قرار گرفته است که چگونه می‌خواهد به حماس در وضعیتی کمک کند که در میان بدترین هجمه‌ها و حمله‌های اسرائیل قرار دارد. این‌ها همگی نشان‌دهنده آن است که این وضعیت آماده می‌شود که در صورت روی کار آمدن جمهوری‌خواهان هجمه‌های میدانی بیشتری علیه تهران طراحی و از آنچه که دموکرات‌ها ساخته‌اند استفاده‌های بهینه‌تری در چهار سال آینده به عمل آید.