سلامت زنان یکی از مولفه‌های مهم در سلامت جامعه است؛ به همین دلیل متخصصان حوزه سلامت زنان بر این باورند که زنان برای مراقبت‌های پیشگیرانه از بیماری‌های زنانه، باید برای چکاپ هرساله برنامه‌ریزی کنند، تا از سلامت جسمی خود اطمینان یابند.
به گزارش ایرنا، سودابه درویش جراح و متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر این باور است که پیگیری بیماری‌های زنان و مراجعه به پزشک نباید به زمان بیماری شود، زیرا بسیاری از این بیماری‌ها به صورت مخفیانه رشد می‌کنند و زمانی ظهور و بروز می‌یابند که شاید فرصتی برای درمان باقی نمانده باشد؛ او بر این باور است که برای مراقبت‌های پیشگیرانه از بیماری‌های زنان، باید بررسی‌های دوره‌ای و یا اقدامات درمانی را به‌موقع و در سریعترین زمان انجام داد.
وی با اشاره به این که آزمایش‌های غربالگری و معاینات فیزیکی برای بررسی زودهنگام بیماری‌ها ضرورت دارد، می‌گوید: زمانی که بیماری به‌موقع تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این موضوع که چکاپ کامل زنان شامل آزمایش‌های متعددی می‌شود توضیح داد: متاسفانه بسیاری از خانم‌ها تصور می‌کنند، منظور از چکاپ تنها آزمایش پاپ‌اسمیر است و تنها این آزمایش را هرچند سال یک‌بار انجام می‌دهند، اما واقعیت این است که آزمایش پاپ‌اسمیر تنها بخش کوچکی از لیست طولانی چکاپ زنان است.
اما مهمترین آزمایش‌هایی که زنان باید سالانه انجام دهند، چه مواردی است؟ در این مقاله می‌خواهیم با مهمترین این آزمایش‌های زنانه آشنا شویم:
معمولا توصیه می‌شود، خانم‌ها از سن ۲۱ تا ۶۵ سالگی هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌اسمیر انجام دهند.
تغییرات سلولی می‌تواند نشانه سرطان دهانه رحم باشد و از آنجایی‌که ویروسی به نام ویروس HPV در ابتلا به سرطان دهانه رحم تأثیر زیادی دارد، ممکن است پزشک توصیه کند، آزمایش HPV را انجام داده و واکسن آن را تزریق کنید.
این معاینه فقط چند دقیقه طول می‌کشد و پزشک هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند؛ در این آزمایش علائم احتمالی کیست تخمدان، عفونت‌ها، فیبروم رحم و سرطان در مراحل اولیه قابل شناسایی است
بخشی از چکاپ زنان مربوط به خودآزمایی می‌شود، خانم‌ها باید ریتم عادت ماهانه خود را یادداشت کنند چرا که چرخه قاعدگی فرایند هورمونی است که هر ماه در بدن خانم‌ها انجام می‌شود تا بدن را برای بارداری احتمالی آماده کند.
زنان در صورت مشاهده هرگونه بی نظمی در این چرخه باید به متخصص زنان مراجعه کنند تا دلیل این مشکل مشخص شود.
تغییر در چرخه عادت ماهانه می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مثل ابتلا به فیبروم، عفونت واژن، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، عدم تعادل هورمونی، بیماری التهابی لگن، اندومتریوز و سرطان آندومتردر شرایط نادر باشد.
در معاینه لگن تخمدان‌ها و رحم از نظر اندازه و شکل بررسی می‌شوند. معاینه لگن برخی از سرطان‌های زنانه را تشخیص می‌دهد، اما تشخیص تومور‌های اولیه تخمدان با این روش دشوار و گاهی غیرممکن است.
برای تشخیص سرطان تخمدان باید سونوگرافی و آزمایش خون انجام شود.
یکی از آزمایش‌های مهم برای خانم‌ها بررسی سطح ویتامین‌ها، سطح آهن و کم‌خونی است. بدن به مقدار کمی به ویتامین‌ها و مواد ریزمغذی نیاز دارد. اگر به‌اندازه کافی از آن‌ها استفاده نشود، باعث ایجاد برخی عوارض می‌شود.
شما می‌توانید با مراجعه به پزشک عمومی از دکتر بخواهید این آزمایش را برای شما تجویز کند.
بررسی میزان قند و چربی خون نیز در زنان در ۴۵ سالگی باید انجام شود.
همچنین بررسی هورمون تیروئید و چکاپ‌های پوکی استخوان در ۶۵ سالگی باید انجام شود.
ماموگرافی آزمایشی است که برای تشخیص سرطان سینه انجام می‌شود. این آزمایش شامل فشرده‌سازی بین صفحات مخصوص با تابش اشعه ایکس است. با بررسی تصاویر ایجاد شده از این دستگاه می‌توان سرطان پستان را تشخیص داد.
در مورد زمان و دفعات انجام آزمایش ماموگرافی مدت‌هاست که پزشکان بحث می‌کنند. افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه را بیشتر می‌کند و غربالگری مکرر می‌تواند بیشتر از فایده ضرر داشته باشد.
به همین دلیل طبق آخرین دستورالعمل‌ها توصیه می‌شود که زنان باید از سن ۴۰ سالگی سالانه و یا هر دو سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند.
اگر در خانواده خود سابقه سرطان سینه دارید، بهتر است با متخصص زنان در مورد شروع چکاپ زنان مربوط به سینه صحبت کنید.
به گفته انجمن سرطان آمریکا زنان باید هر ماه پوست خود را در خانه بررسی کنند. زیرا آمار ابتلا به سرطان پوست در زنان بالا است. پوست تمامی قسمت‌های بدن را بررسی کنید. به دنبال هر نوع خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود باشید. این موارد می‌توانند نشانه اولیه سرطان پوست باشند.
اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارید یا در خانواده شخصی به سرطان پوست مبتلا است، باید با متخصص پوست مشاوره داشته و در مورد تعداد دفعات معاینه در مطب سوال کنید.
زنانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند یا سابقه خانوادگی سرطان روده دارند و خانم‌های بالای ۵۰ سال باید زیر نظر پزشک هر ۲ تا ۵ سال یک بار کولونوسکوپی انجام دهند.