فراروـ نور یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی برای رشد و بقای گیاهان آپارتمانی است. همه گیاهان برای فتوسنتز به نور نیاز دارند. فتوسنتز فرآیندی است که در یک گیاه اتفاق می‌افتد و نور، اکسیژن و آب را به کربوهیدرات (انرژی) تبدیل می‌کند. گیاهان برای رشد، گل دادن و تولید دانه به این انرژی حیاتی احتیاج دارند. بدون نور کافی کربوهیدرات نمی‌تواند تولید شود؛ در نتیجه ذخایر انرژی گیاه کاهش یافته و گیاه روز به روز ضعیف‌تر می‌شود و در نهایت می‌میرد.
به گزارش فرارو، در اینجا به گیاهان آپارتمانی خواهیم پرداخت که برای سلامتی و رشد بهتر به نور بیشتری نیاز دارند. ساقه‌ها و برگ‌های این گیاهان در صورت کمبود نور از شکل طبیعی خودشان فاصله می‌گیرند و بسیار نازک، کوچک و شکننده می‌شوند. اگر می‌خواهید گیاهان آپارتمانی شادابی داشته باشید این مطلب را تا آخر بخوانید.
گیاهان آپارتمانی از لحاظ نیاز به نور به سه دسته تقسیم می‌شوند:
گیاهان سایه دوست
گیاهان آفتاب دوست
گیاهان سایه – آفتاب دوست
گیاهان سایه دوست
گیاهان سایه دوست به محیط سایه و نه تاریک برای رشد و بقا نیاز دارند. اغلب این نوع گیاهان در فضای پر نور آسیب می‌بینند. گیاهان دیفن باخیا، سرخس، برگ عبایی، پوتوس و... سایه دوست هستند.
گیاهان آفتاب دوست
این نوع گیاهان به نور نسبتا زیاد محیط نیاز دارند. نور مستقیم یا غیر مستقیم و بلند مدت خورشید برای رشد بهتر گیاهان آفتاب دوست لازم است. کمبود نور در این گیاهان موجب کوچک شدن برگ‌ها، باریک شدن ساقه‌ها و گل ندادن در گیاه می‌شود. کاکتوس‌ها، شمعدانی، بنت قنسول، کالانکوئه کریسمس و... جزء گیاهان آفتاب دوست هستند.
گیاهان سایه ـ آفتاب دوست
اغلب گیاهان آپارتمانی به محیط سایه آفتاب (سایه روشن) احتیاج دارند. کروتون، یوکا، دراسنا، لیندا و پرومیا گیاهانی هستند که برای رشد بهتر به محیط روشن، اما بیشتر سایه‌دار نیاز دارند.
نور مناسب برای گیاهان آپارتمانی و روش‌های تامین آن
اکثر گیاهان آپارتمانی به دلیل ناآگاهی از شرایط زیستی پژمرده شده یا از بین می‌روند. اگر با اصول پرورش و نگهداری این گیاهان آشنا باشیم، می‌توانیم به‌درستی از آنها نگهداری کنیم. نور یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نیاز‌ها در نگهداری اغلب گیاهان آپارتمانی است. در هنگام خرید هر نوع گیاه باید به شرایط محیطی به‌خصوص نور آپارتمان خود توجه کنید. به طور مثال برخی از گیاهان آپارتمانی برای سرسبز ماندن و رشد کردن به نور زیادی نیاز دارند، درنتیجه باید خانه شما در طول روز نورگیر و روشن باشد. حتما گیاهان آپارتمانی آفتاب دوست را به پنجره نورگیر خانه نزدیک کنید. در طی ساعاتی که نور به گیاهان می‌تابد، پرده پنجره را کامل کنار بزنید. شیشه پنجره را از گرد و غبار پاک کنید تا نور بیشتری به گیاهان برسد.
تکنولوژی استفاده از نور مصنوعی روشی دیگر برای تامین نور گیاهان آپارتمانی در منازل کم نور است. با تهیه چراغ مخصوص رشد گیاه می‌توانید به‌راحتی گیاهان آپارتمانی را در خانه کم نور خود پرورش بدهید. ال‌ای دی‌های مخصوص رشد گیاهان، مصرف انرژی پایین و طول عمر بالایی دارند. طیف‌های مفید برای فتوسنتز و کمک به رشد سریع گیاهان از مزایای استفاده از نور‌های مصنوعی است.
نشانه‌های کمبود نور در گیاهان آپارتمانی
رشد علفی گیاه
از بارزترین نشانه‌های کمبود نور گیاهان آپارتمانی، رشد علفی گیاه و تولید ساقه‌های نازک است. طول ساقه و فاصله هر برگ در شرایط کم نوری زیاد می‌شود. زمانی که گیاهان آپارتمانی نور کافی دریافت نکنند، برگ‌ها، ساقه و شاخه‌ها خود را درازتر می‌کنند تا زودتر به نور برسند. این رویداد باعث می‌شود که برگ‌ها با فاصله زیاد از هم رشد کنند و گیاه شما شاداب به نظر نرسد.
متمایل شدن گیاه به سمت منبع نور
در شرایط کم نوری، برگ‌ها و ساقه گیاه به سمت نور کشیده می‌شوند. در صورت طولانی بودن این شرایط گیاه ظاهری نامتعارف به خود می‌گیرد، به طوری که شما فقط پشت شاخه‌ها و برگ‌های گیاه را خواهید دید. ساده‌ترین روش برای رفع این مشکل این است که هر بار می‌خواهید به گیاهتان آب بدهید، آن را ۹۰ درجه بچرخانید. اگر شرایطی ایجاد کنید که نور از بالا به گیاه بتابد، هرگز با این مشکل مواجه نخواهید شد.
تولید برگ‌های کوچک
برخی از گیاهان آفتاب دوست هستند. این گیاهان در صورت کمبود نور ممکن است پس از مدتی برگ‌های کوچک و ضعیفی تولید کنند. نور یک عامل حیاتی در رشد گیاهان است که در اغلب مواقع به آن توجهی نمی‌شود.
توقف رشد گیاه
هر گیاهی ممکن است در خانه شما زنده بماند؛ ولی آیا رشد خواهد کرد؟ اگر گیاه شما ماه‌هاست که رشدی نداشته است، شاید برای تولید انرژی به نور بیشتری نیاز دارد.
قهوه‌ای شدن سطح برگ‌ها و نوک برگ‌ها
گیاهان خاصی مثل دراسنا‌ها یا گندمی ابلق ممکن است در اثر کمبود نور نوک برگ‌هایشان قهوه‌ای شود. البته کمبود نور تنها علت این عارضه نیست. خشکی هوا، تشنگی و قرار دادن گیاه در مقابل باد و سرما می‌تواند موجب قهوه‌ای شدن نوک برگ‌های گیاه آپارتمانی شما شود.
خاک گلدان گیاه برای هفته‌ها خشک نمی‌شود
آب یکی دیگر از اجزای کلیدی انجام فتوسنتز در گیاه است. ممکن است تصور کنید که تنها دمای هواست که به خشک شدن خاک کمک می‌کند. در واقع اگر نور کافی بر گیاه نتابد، گیاه فتوسنتز انجام نمی‌دهد؛ در نتیجه آب نیز مصرف نخواهد شد و خاک همواره مرطوب می‌ماند. اگر خاک برای مدت طولانی مرطوب بماند، اصلا برای گیاه خوب نیست. خاکی که دائمی مرطوب است، ریشه‌های گیاه را از بین می‌برد و برگ‌ها را خشک می‌کند.
از بین رفتن رنگ اصلی برگ‌های گیاه
برخی از گیاهان مانند حسن یوسف یا کروتون در اثر کمبود نور، برگ‌هایشان بی‌رنگ یا سبز می‌شود. در صورتی که این گیاهان نور کافی دریافت کنند، رنگ‌های بنفش، زرد و قرمز به برگ‌های جدید گیاه باز می‌گردد.
معرفی ۱۰ گیاه آپارتمانی که به نور بیشتری نیاز دارند
گیاه نخل مرداب (Cyperus alternifolius)
گیاه نیمه آبزی و سایه آفتاب دوست نخل مرداب یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی است. البته این گیاه مقاوم را می‌توان در فضای باز هم پرورش بدهید. آب و هوای ایران برای نگهداری ازگیاه نخل مرداب در فضای باز مانند باغچه یا اطراف حوضچه‌ها مناسب است. برای نگهداری از گیاه نخل مرداب به فضایی پر نور نیاز دارید. بهترین مکان برای نگهداری از این گیاه طاقچه و پنجره‌های نورگیر آپارتمان است. لازم است که نور آفتاب غیرمستقیم صبح تا ظهر از پشت پنجره به گیاه نخل مرداب بتابد. این گیاه در تاریکی و سایه رشد خوبی ندارد. نخل مرداب گیاهی آب دوست است؛ درنتیجه علاوه‌بر تامین نور زیاد به آبیاری مداوم نیاز دارد. تکثیر گیاه نخل مرداب بسیار آسان است. کافی است برگچه‌های چتری گیاه را با ساقه جدا کنید و برعکس در آب قرار بدهید. پس از یک یا دو ماه برگچه ریشه زده و پاجوش‌هایی در اطراف آن رشد می‌کنند. برگچه ریشه‌دار را همانگونه برعکس در خاک بکارید و منظم به آن آب بدهید.
گیاه مونسترا یا برگ انجیری (monesteradeliciosa)
گیاه برگ انجیری یا مونسترا که به پنجه شیری هم معروف است، گیاهی مقاوم و گرمسیری، بومی جنگل‌های انبوه جنوب مکزیک و پاناماست. این گیاه آپارتمانی زیبا جزء گیاهان رونده یا بالارونده است که به محیط پر نور، گرم و بسیار مرطوب نیاز دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های ظاهری و جذاب گیاه مونسترا ریشه‌های هوایی و برگ‌های پهن و بریده بریده است. نور کم آپارتمان موجب می‌شود که بریدگی برگ‌ها کم، ساقه گیاه باریک و ضعیف و برگ‌ها کوچک شوند. رشد علفی و فاصله زیاد بین هر برگ از دیگر نشانه‌های نور کم محیط است. بهترین مکان برای نگهداری از گیاه برگ انجیری در آپارتمان نزدیک به پنجره‌های نورگیر است.
این گیاه باید در طول روز ۲ تا ۴ ساعت نور غیرمستقیم و ملایم خورشید را دریافت کند. بهتر است در طول روز به‌خصوص در زمستان‌ها ساعتی پنجره را باز کنید تا نور ضعیف زمستان به برگ‌های گیاه بتابد. نور گرم و سوزان مستقیم خورشید در تابستان ممکن است برگ‌های گیاه را بسوزاند. گیاه مونسترا را می‌توانیم در گروه گیاهان آپارتمانی سایه_آفتاب دوست قرار بدهیم. این گیاه به آبیاری متوسط و خاک نیمه سنگین نیاز دارد. تکثیر گیاه بسیار آسان و از طریق قلمه است.
گیاه بنجامین یا انجیر برگ‌ریز (Weeping fig)
بنجامین یکی از پرطرفدارترین گیاهان آپارتمانی است که علاوه‌بر زیبایی فضای داخلی در تصفیه هوای محیط نیز نقش دارد. این گیاه نسبت به دیگر گیاهان آپارتمانی به جابجایی و کم نوری حساس است. محیط پرنور و روشن از اصلی‌ترین نیاز‌های گیاه بنجامین برای رشد و سرسبزی است. اگر به جنوب کشورمان سفر کنید، این گیاه زیبا را در پیاده‌رو‌ها و فضا‌های سبز شهر‌ها زیر نور مستقیم خورشید جنوب خواهید دید. پس یک مکان پرنور را در خانه برای گیاه انتخاب کنید و آن را برای همیشه در آنجا نگه دارید. بنجامین بیش از ۴ گونه مختلف دارد که گونه برگ سبز و ابلق آن بیشتر تکثیر و خریداری می‌شود.
اگر گیاه بنجامین خانه شما با وجود نور فراوان دچار سوختگی برگ می‌شود، دلیل این عارضه نور فراوان نیست؛ بلکه هوای خانه خشک و فاقد رطوبت است. این گیاه آپارتمانی به آبیاری متوسط و منظم احتیاج دارد. سعی کنید آبیاری را به شیوه‌ای انجام بدهید که آب اضافی از کف گلدان خارج شود. خاک زهکش دار و غنی حاوی پرلیت، ماسه و کودبرگ را برایش فراهم کنید تا به خوبی رشد کند. تکثیر گیاه به روش برداشت قلمه‌های ۱۰ یا ۲۰ سانتی‌متری از گیاه انجام می‌شود. قلمه‌ها را باید در آب قرار بدهید تا به اندازه کافی ریشه بدهد؛ سپس در ترکیب خاک مناسب بکارید.
گیاه کالانکوئه کریسمس (Florist Kalanchoe)
گیاه کالانکوئه کریسمس را می‌توان یکی از پرطرفدارترین گیاهان آپارتمانی دانست. علت محبوبیت این گیاه به دلیل شیوه آسان در نگهداری و گل‌های رنگارنگ آن است. بسته به اقلیم هر منطقه این گیاه را می‌توان در محیط سایه آفتاب فضای باز نیز پرورش داد. گلدهی کالانکوئه کریسمس معمولا از اواخر پاییز تا فروردین ادامه دارد. گل‌های گیاه بسیار متنوع، رنگارنگ و بادوام هستند. اگر قصد دارید کالانکوئه کریسمس را در آپارتمان نگهداری کنید، به فضای پرنور و روشن نیاز دارید.
این گیاه نیاز دارد که ۲ تا ۴ ساعت نور غیرمستقیم خورشید را از پشت پنجره دریافت کند. محیط سایه یا تاریک باعث می‌شود برگ‌های گیاه کوچک و ساقه نازک رشد کند. این گیاه در شرایط کم نوری گل نمی‌دهد. پس پرنورترین قسمت خانه را برای نگهداری از گیاه کالانکوئه انتخاب کنید. لازم است که در طول روز به خصوص در پاییز و زمستان کمی پنجره را باز کنید تا نسیم خنک و نور ضعیف فصل سرد به گیاه برخورد کند. کالانکوئه کریسمس به کم آبی مقاوم است و تقریبا در هر نوع خاکی رشد می‌کند. بهترین نوع خاک برای کاشت این گیاه خاک سبک ماسه‌ای با کودبرگ است. گیاه کالانکوئه کریسمس به روش قلمه به‌راحتی تکثیر می‌شود.
انواع ساکونت و کاکتوس
ساکولنت‌ها گروهی از گیاهان گوشتی اغلب برگ‌دار، بدون تیغ و آبدار هستند که بیش از ۶۰ گونه مختلف را شامل می‌شوند. این گیاهان آب را در بافت‌های خود ذخیره می‌کنند و به آب کمی نیاز دارند. کاکتوس‌ها نیز گیاهانی گوشتی و اغلب تیغ‌دار هستند که شیوه پرورش و نگهداری از آنها با ساکونت‌ها تا حدی شبیه به هم است. غوره‌ای، هاورتیا و آئونیوم تعدادی از گیاهان مربوط به گروه ساکولنت و گیاهانی مانند اپونتیا سلندریکا، اچینو و تریکوسرئوس و... جزء خانواده بزرگ کاکتوس‌ها به شمار می‌روند.
همه ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها برای زنده ماندن و رشد کردن به محیط گرم، روشن و آفتاب‌گیر نیاز دارند. اگر قصد دارید این گیاهان زیبا را در خانه پرورش بدهید، آنها را نزدیک به پنجره‌های جنوبی یا جنوب شرقی بگذارید تا علاوه‌بر نور، سرما و گرمای فصول را احساس کنند. ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها به خشکی مقاوم هستند. آبیاری زیاد باعث پوسیدگی ریشه و در نهایت از بین رفتن گیاه می‌شود. اغلب این گیاهان خاک‌های غنی، سبک و شنی را به خاک‌های سنگین و فشرده ترجیح می‌دهند. کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها با روش‌های متعددی مانند ریشه‌دار کردن برگ، ازدیاد با قلمه، برداشت پاچوش و کاشت بذر تکثیر می‌شوند.
گیاه کروتون (Garden croton)
گیاه کروتون یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی است. برگ‌های خوش‌رنگ گیاه کروتون منظره سرد خانه را به فضایی گرم و دلچسب تبدیل می‌کند. اگر به برگ‌های گیاه نوری نتابد، رنگ برگ‌های جدید از زرد و قرمز به سبز تبدیل می‌شود. پس اگر خانه شما نور ایده آل گیاه کروتون را فراهم نمی‌کند، از خریدن این گیاه خودداری کنید. گیاه کروتون مانند گیاه بنجامین ابلق به جابه جایی حساس است. خاک گلدان کروتون نباید همیشه مرطوب باشد؛ چراکه این گیاه آبیاری زیاد را دوست ندارد.
گیاه کروتون برای رشد کردن و رنگ‌دار شدن برگ‌هایش به نور زیادی احتیاج دارد. هیچگاه نباید این گیاه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار بدهیم. بهترین مکان برای نگهداری از گیاه کروتون پشت پنجره‌های نورگیر جنوبی، جنوب شرقی و غربی است. برای کاشت این گیاه از خاک سبک مانند پیت ماس، خاک برگ، کوکوپیت و پرلیت استفاده کنید. گیاه کروتون بومی مناطق گرمسیری و مرطوب است؛ در نتیجه به هوای گرم و مرطوب نیاز دارد. به روش‌های برداشت قلمه و ریشه هوایی ساقه می‌توان به‌راحتی این گیاه زیبا را تکثیر کرد.
گیاه کرینوم، موزی یا سوسن عنکبوتی (Crinum)
یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی گیاه کرینوم است که به نام‌های دیگری، چون گیاه پیازی، گیاه موزی، ذرتی یا سوسن عنکبوتی نیز شناخته می‌شود. این گیاه گل‌های بسیار خوشبویی تولید می‌کند که شب‌ها فضای خانه را معطر می‌سازد. نگهداری از گیاه کرینوم بسیار راحت است. نور و آب دو نیاز اصلی گیاه برای رشد کردن و گل دادن هستند. این گیاه به نور زیادی احتیاج دارد تا به مرحله گلدهی برسد. نور کم ساقه گیاه را نازک و برگ‌ها را باریک و آویزان می‌کند. گیاه سوسن عنکبوتی در مناطق گرم و مرطوب در معرض مستقیم نور خورشید کاشته می‌شود.
اقلیم خشک ایران موجب شده تا گیاه کرینوم را در فضای بسته گلخانه و آپارتمان پرورش بدهند. اگر قصد دارید از این گیاه در آپارتمان نگهداری کنید، باید به دنبال فضایی بزرگ و پر نور بگردید. گیاه کرینوم در صورت دریافت نور کافی بسیار بزرگ می‌شود و فضای زیادی را اشغال می‌کند. کرینوم به خاک همیشه مرطوب و غنی نیاز دارد. این گیاه زیبا معمولا از دو روش کاشت بذر و تقسیم پاجوش تکثیر می‌شود.
گیاه آلوئه‌ورا (Aloe vera)
آلوئه‌ورا یکی از گیاهان دارویی پرخاصیت است که قابلیت نگهداری در آپارتمان را دارد. این گیاه مقاوم و زیبا در محیط پرنور و گرم آپارتمان به‌راحتی رشد می‌کند. این گیاه را می‌توانید در باغچه حیاط یا در گلدان در تراس نیز نگهداری کنید. آلوئه‌ورا به خشکی خاک مقاوم است و مدت‌ها بدون آب زنده می‌ماند. این گیاه به آسانی از طریق پاجوش تکثیر و ازدیاد می‌شود. با برداشت برگ‌ها و مصرف ژل میان برگ از فواید درمانی و مغذی آلوئه‌ورا بهرمند شوید.
برای نگهداری و پرورش آلوئه‌ورا به محیط پرنور نیاز دارید. بهترین مکان برای قرار دادن گلدان آلوئه‌ورا نزدیک به پنجره جنوبی یا غربی است. این گیاه در محیط آپارتمان باید در طول روز ۳ تا ۶ ساعت نور غیرمستقیم خورشید را دریافت کند. حتما صبح‌ها پنجره را باز بگذارید تا نور مستقیم به گیاه بتابد.
بنت قنسول یا سرخ برگه (Poinsettia)
گیاه بنت قنسول یکی از گیاهان گلدار آپارتمانی است که از اواسط پاییز تا اوایل زمستان به گل می‌نشیند. این گیاه زیبا به نور زیادی نیاز دارد، به همین دلیل در تراس یا باغچه حیاط هم می‌توان آن را کاشت. هرچه نور بیشتری به گیاه بنت قنسول بتابد، ساقه‌های گیاه ضخیم‌تر و برگ‌های شاداب‌تری خواهد داشت. گیاهان بنت قنسول گلخانه‌ای کمی به نور مستقیم حساس هستند. این نوع گیاهان ممکن است در اثر تابش مستقیم نور خورشید برگ‌هایشان بسوزد.
بهترین مکان برای نگهداری از گیاه بنت قنسول در آپارتمان نزدیک پنجره‌های جنوبی یا جنوب شرقی است. برای گلدهی گیاه بنت قنسول لازم است که گیاه کوتاه شدن روز‌ها و سرمای پاییز را احساس کند. با باز کردن پنجره یا قرار دادن گلدان گیاه بنت قنسول در تراس نورگیر می‌توان شرایط را برای گلدهی فراهم نمود. این گیاه گلدار به خاک همیشه مرطوب، غنی و زهکش‌دار نیاز دارد. تکثیر گیاه بنت قنسول معمولا از طریق قلمه انجام می‌شود.
گیاه برگ بیدی (Spiderwort)
برگ بیدی یک گیاه آویزی آپارتمانی زیباست که به سرعت رشد می‌کند. این گیاه دارای ارقام و گونه‌های متعددی است که اغلب آنها در ایران قابل تهیه هستند. اگر شرایط زیستی این گیاه در آپارتمان ایده‌آل باشد، برگ‌هایی بسیار درخشان و شاخه‌هایی متراکم تولید می‌کند. بهترین شرایط نگهداری از گیاه برگ بیدی خاک همیشه مرطوب و نور فراوان است. در صورتی که گیاه نور کافی دریافت نکند، رنگ‌های براق سطح برگ‌هایش به مرور کمرنگ‌تر شده و ساقه‌ها رشد علفی پیدا می‌کنند. بهتر است گیاه را در کنار پنجره‌های جنوب شرقی پرورش بدهید و در طول روز پرده‌ها را کنار بزنید تا نور بیشتری به گیاه بتابد. این گیاه را می‌توان به صورت گیاه آویزی از سقف آویزان کرد. تکثیر گیاه برگ بیدی بسیار راحت و از طریق قلمه انجام می‌شود.