کار فیس بوک تمام است!

فرارو- فرهاد مانجو روزنامه نگار امریکایی که از سال ۲۰۰۸ تا سپتامبر ۲۰۱۳ میلادی در بخش فناوری روزنامه "وال استریت ژورنال" می‌نوشت در ژانویه ۲۰۱۴ میلادی به "نیویورک تایمز" پیوست. هم چنین، او از سال ۲۰۰۹ میلادی در رادیو عمومی ملی امریکا مشارکت داشته است. مانجو درباره فناوری، رسانه‌های جدید، سیاست و جنجال‌های عرصه روزنامه نگاری نوشته است.

به گزارش فرارو به نقل از نیویورک تایمز، هیچ توضیحی برای افت ناگهانی و تماشایی ارزش سهام فیس بوک در هفته گذشته وجود ندارد. "متا" شرکت مادر فیس بوک در گزارشی از درآمد خود اعلام کرده که رشد کاربران آن متوقف شده است.

جوانان به عنوان با ارزش‌ترین گروه جمعیتی فیس بوک به گذراندن وقت خود در TikTok ادامه می‌دهند اپلیکیشن ویدئویی کوتاه مقاومت ناپذیر که در سال‌های اخیر به سرسخت‌ترین رقیب فیس بوک تبدیل شده است.

ویژگی‌های حریم خصوصی جدیدی که اپل در سال گذشته به آیفون افزود یکی از منابع پول ساز اصلی فیس بوک یعنی تبلیغات دیجیتال هدفمند را نیز با مشکل مواجه می‌سازد.

این شرکت اعلام کرده که تغییرات اپل ممکن است در سال آینده، ۱۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد. این در حالی است که "متا" فاش کرد که در سال گذشته ۱۰ میلیارد دلار برای ساختن همنام جدید خود "متاورس"، سرزمین عجایب واقعیت مجازی که فیس بوک روی آن شرط بندی کرده محصول بزرگ احتمالی بعدی اینترنت هزینه کرده است، اما این آرزو تاکنون بیش‌تر مجازی باقی مانده تا آن که به واقعیت تبدیل شود.

با این وجود، در لایه‌های زیرین بسیاری از مشکلات گران قیمت فیس بوک یک مشکل اساسی‌تر وجود دارد مسئله‌ای که بیش از یک دهه است که آن شرکت را آزار می‌دهد و "مارک زاکربرگ" یکی از بنیانگذاران فیس بوک هرگز واقعا متوجه نشده است که چگونه آن را حل کند.

مشکل اصلی فیس بوک "ناتوانی در نوآوری" است. به نظر می‌رسد فیس بوک نمی‌تواند این کار را انجام دهد و دچار مشکل فقدان خلاقیت شده است. به نظر می‌رسد این شرکت نمی‌داند چگونه چیز‌های تازه موفقی را اختراع کند.

بسیاری از بزرگترین موفقیت‌های آن نه تنها دو محصول اصلی آن، اینستاگرام و واتس آپ بلکه بسیاری از پرکاربرد‌ترین ویژگی‌های آن، مانند استوری اینستاگرام در جا‌های دیگر اختراع شدند. آن نوآوری‌ها یا از طریق فراگیر شدن یا در صورت عدم موفقیت با کپی شدن کامل و آشکارا به فیس بوک رسیدند.

اما خرید و کپی کردن ایده‌های دیگر برای فیس بوک به طور فزاینده‌ای دشوارتر می‌شود. تنظیم‌کننده‌ها در سرتاسر جهان که نسبت به ابعاد و قدرت بازار فیس‌بوک محتاط و هوشیار هستند از اینکه فیس بوک رقبای احتمالی بیش تری را از بین ببرد عصبانی هستند.

بزرگ‌ترین اپلیکیشن‌های فیس‌بوک به قدری انباشته شده از ویژگی‌های شبیه سازی شده از مکان‌های دیگر هستند که باعث از دست رفتن تمرکز تنظیم کنندگان و ایجاد فضایی پر هرج و مرج می‌شوند.

در همین حال، به راحتی می‌توان فهمید که چرا سرمایه گذاران ممکن است در مورد این که فیس بوک شرکتی است که محصول بزرگ بعدی را اختراع می‌کند چه متاورس یا هر نوآوری دیگری تردید داشته باشند. از زمانی که فیس بوک محصول واقعا پیشگامانه ایجاد کرده مدت زمان زیادی می‌گذرد.

زاکربرگ ایده یک شبکه اجتماعی را ابداع نکرد، اما دهه اول فیس بوک سرشار از نوآوری بود. شاید مهمترین آن انتشار News Feed (فید اخبار) در سال ۲۰۰۶ میلادی بود سیستمی که به روز رسانی‌های دوستان شما را در یک جدول زمانی سازماندهی می‌کند که به عنوان بخش اصلی برنامه فیس بوک نیز شناخته می‌شود.

فید اخبار نحوه حضور کاربران در اینترنت را متحول کرد و انقلابی در عرصه رسانه‌های اجتماعی قلمداد می‌شد. در شبکه‌های اجتماعی قدیمی تر، مانند مای‌اسپیس باید از صفحات هر یک از دوستان خود بازدید می‌کردید تا متوجه شوید چه اتفاقی برای آنان رخ می‌دهد.

News Feed با ترکیب پست‌ها در شبکه تان به نوعی خلاصه همزمان چیزی عمیق در روابط انسانی ایجاد کرد پنجره‌ای بی‌درنگ و در دسترس هر یک از ما به زندگی اجتماعی همگی مان. این واقعیت که News Feed و بسیاری از فید‌های دیگر که از آن الهام گرفته اند مانند توئیتر، باعث تغییر جهان در دو جهت مثبت و کاملا منفی شده اند تنها بر اهمیت آن تاکید می‌کند. دست کم یک بار فیس بوک می‌توانست ایده‌های جدیدی ارائه دهد که واقعا می‌توانستند جهان را تغییر دهند.

با این وجود، در ده سال اخیر فیس بوک عمومی شد و از آن زمان، استراتژی آن کمتر در مورد نوآوری و بیش‌تر بر روی رشد سریع در عرصه پایگاه کاربران و هم در تبلیغات تجاری متمرکز بوده است.

زمانی بود که ویژگی‌های جدید جالب آنلاین ظاهر می‌شدند و شما می‌توانستید روی فیس بوک حساب کنید تا آن را به وسیع‌ترین مخاطبان برساند حتی اگر خودش آن ویژگی‌ها را ابداع نکرده بود.

برای سالیان متمادی استراتژی "رونوشت برداشتن از روی ایده‌های دیگران" به خوبی کار می‌کرد و مقوله ناپسندی در آن وجود نداشت چرا که بهترین ایده‌های مرتبط با فناوری اغلب مجموعه‌ای از ایده‌های مختلف هستند.

همان طور که "استیو جابز" گفته بود:"هنرمندان خوب کپی می‌کنند. هنرمندان بزرگ دزدی می‌کنند". هنر فیس بوک بیش از ابتکار عمل آن در برتری عملیاتی آن بوده است.

اینستاگرام را در نظر بگیرید. زمانی که فیس بوک در سال ۲۰۱۲ یک میلیارد دلار برای این اپلیکیشن به اشتراک گذاری عکس هزینه کرد اینستاگرام تنها ۱۳ کارمند، حدود ۳۰ میلیون کاربر و درآمدی صفر داشت.

فیس بوک منابعی را بر روی شرکت ریخت و به بنیانگذاران آن "کوین سیستروم" و "مایک کرایگر" اجازه داد تا این شرکت را اداره کنند و پس از آن فیس بوک شاهد رشد بود. امروزه بیش از یک میلیارد نفر در هر ماه از اینستاگرام استفاده می‌کنند و در سال ۲۰۲۸ میلادی ممکن است بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ارزش داشته باشد.

بنیانگذاران اینستاگرام در سال ۲۰۱۸ میلادی بنا بر گزارش‌ها پس از افزایش تنش با زاکربرگ این شرکت را ترک کردند، اما آنان معتقدند که خرید در نهایت برای کاربران خوب بوده است.

کمیسیون فدرال تجارت خرید اینستاگرام و واتس اپ توسط فیس بوک را تایید کرد، اما در سال ۲۰۲۰ میلادی آن نهاد علیه فیس بوک شکایت کرد و گفت که هر دو معامله بخشی از یک "استراتژی سیستماتیک" برای حفظ انحصار هستند.

تقریبا هیچ شانسی وجود ندارد که تنظیم کنندگان به فیسبوک اجازه دهند به زودی رقیب بالقوه دیگری را خریداری کند. این امر فیس بوک را با تاکتیک دیگری که در طول سالیان متمادی به کار گرفته است مواجه می‌سازد: وام گرفتن ایده‌های دیگران.

دوباره به اینستاگرام نگاه کنید. زمانی که آن اپلیکیشن آغاز به کار کرد یک فید ساده از عکس‌ها بود. طی سال‌ها فیس بوک آن را با ویژگی‌های متعددی که در جا‌های دیگر انتخاب شده بارگذاری کرد.

اینستاگرام اکنون پخش زنده دارد قابلیتی که اولین بار توسط استارت آپ‌هایی مانند Twitch و Periscope ارائه شد. یکی از محبوب‌ترین ویژگی‌های اینستاگرام استوری است نوعی عکس خاطرات روزانه یک کاربر.

قالب استوری توسط "اسنپ چت" ابداع شد که موفقیت آن در اوایل دهه ۲۰۱۰ میلادی به نظر می‌رسید تهدیدی برای تسلط فیس بوک باشد. زاکربرگ سعی کرد این شرکت را خریداری کند که اکنون "اسنپ" نامیده می‌شود.

او هم چنین چندین راه را برای شبیه سازی ویژگی‌های آن آزمود. در سال ۲۰۱۷ میلادی، او در نهایت ضربه بزرگ خود را وارد ساخت. فیس بوک پس از قرار دادن Stories در بالای اپلیکیشن اینستاگرام اسنپ را خلع سلاح کرد.

در عرض یک سال پس از شبیه سازی بهترین ویژگی اسنپ چت، استوری‌های اینستاگرام بزرگ‌تر از اسنپ چت بودند. فیس بوک به‌عنوان یک ویژگی، Stories را به اپلیکیشن فیس بوک و واتس آپ اضافه کرد.

در سالیان اخیر فیس بوک در تلاش بوده تا کاری مشابه را با Reels با شبیه سازی از روی TikTok انجام دهد. Reels اولین کار خود را در اینستاگرام در سال ۲۰۲۰ میلادی انجام داد و در سال ۲۰۲۱ میلادی شروع به انتشار در فیس بوک کرد.

گفتنی است که ریلز (Reels) اینستاگرام، قالب جدیدی از محتوا در این پلتفرم است که به شما امکان می‌دهد تا ویدیو‌های ۱۵ ثانیه‌ای را با دیگران در یک فید اختصاصی جدید ایجاد کنید و به اشتراک بگذارید.

زاکربرگ هفته گذشته در تماسی با سرمایه گذاران گفت که Reels خوب کار می‌کند. با این وجود، او به جزئیات زیادی وارد نشد و به رقابتی با TikTok اشاره کرد به طوری که این ظن را ایجاد می‌کرد که او به طور کامل از نحوه رقابت خرسند نیست.من از این نارضایتی زاکربرگ شگفت زده نشدم.

اوگفت: من اغلب از اینستاگرام استفاده می‌کنم، اما آن را به طور فزاینده‌ای نامرتب می‌دانم.مکانی است برای عکس‌های دائمی، برای داستان‌های زودگذر، برای ویدئو‌های کوتاه اینفلوئنسر‌ها و حتی برای خرید.

در همین حال، برنامه فیس بوک شبیه دلیل مشخص نشده برای نفخ به نظر می‌رسد! مانند رستورانی که انواع مختلفی از غذا‌ها را سرو می‌کند اینستاگرام به قدری تلاش می‌کند که تقریبا هیچ کاری را به خوبی انجام نمی‌دهد. به نظر می‌رسد فیس بوک قادر به ساخت محصولات جدید است. کسب و کار واقعیت مجازی آن که از خرید واقعیت مجازی در سال ۲۰۱۴ میلادی ساخته شده است.

استارت آپ Oculus سخت افزار جالبی ایجاد کرده است و هزینه‌های آن در متاورس می‌تواند به دنیای مجازی تازه شگفت انگیزی منجر شود. با این وجود، منطقی است که در این باره تردید کنیم.

فیس بوک همچنان یک شرکت بسیار موفق است، اما تنگنا‌های اخیر آن نظریه ارائه شده توسط طرفداران قواعد ضد انحصاری قوی‌تر مبنی بر اینکه فیس بوک هنوز از مزیت رقابتی ناعادلانه نسبت به رقبا برخوردار است را زیر سوال می‌برد.

ارزش سهام فیس بوک در بازار به تازگی به کمتر از ۶۰۰ میلیارد دلار رسیده است آستانه‌ای که دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان برای قانون گذاری جدید با هدف محدود کردن قدرت "فناوری بزرگ" در نظر گرفته اند.

همان طور که "بن تامپسون" تحلیلگر اشاره می‌کند بازار تبلیغات دیجیتال که زمانی تقریبا به طور کامل توسط گوگل و فیس بوک اداره می‌شد اخیرا رقابتی‌تر شده است.

سوال بزرگ در مورد واقعیت مجازی عظیم فیس بوک این است که آیا می‌تواند روحیه نوآورانه اولیه شرکت را احیا کند یا خیر. فیس بوک به قدری از اختراعات دیگران استفاده کرده که اکنون که ماشین تکثیر آن مسدود شده است واقعا دشوار است که بفهمیم به کدامین سو می‌رود.

شاید زمان آن رسیده که یک شعار جدید الهام بخش شرکتی داشته باشیم: سریع حرکت کنید و چیز‌هایی نو بسازید.