وزارت راه و شهرسازی، مبلغ اقساط ماهیانه طرح نهضت ملی مسکن برای اقشار کم‌درآمد در مناطق مختلف کشور را بین ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون و۲۰۰ هزار تومان در نظر گرفته و مبلغ اقساط برای گروههای متوسط را بین ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تا ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد کرده است.
به گزارش ایسنا، نام ۲ میلیون ۵۰۶ هزار و ۶۳ هزار نفر تا روز ۱۷ دی ماه ۱۴۰۰ در طرح نهضت ملی مسکن از یک طرف گویای تقاضای بالقوه برای مسکن در کشور و از سوی دیگر امیدواری خانوارها برای خانه‌دار شدن از طریق این طرح را نشان می‌دهد. از ۲۰ دی ماه نیز ثبت نام از افراد مجرد بالای ۲۳ سال در این پروژه آغاز می شود. در عین حال نمی‌توان نگرانی اقشار پایین و متوسط جامعه از پرداخت آورده اولیه و اقساط این واحدها را نادیده گرفت.
چند روز قبل، رستم قاسمی ـ وزیر راه و شهرسازی ـ میزان آورده اولیه برای ساکنان شهر تهران را حدود ۱۵۰ میلیون تومان اعلام کرد. مبلغ وام این طرح نیز در تهران ۴۵۰ میلیون تومان، در کلان‌شهرهای بیش از یک میلیون نفر ۴۰۰ میلیون تومان، مراکز استانها ۳۵۰ میلیون، سایر مناطق شهری ۳۰۰ میلیون و در روستاها ۲۵۰ میلیون تومان با حداکثر مدت بازپرداخت ۱۸ سال و طول دوره مشارکت ساخت ۲ تا ۳ سال است.
درخصوص قیمت تمام شده نیز بارها مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده‌اند که قیمت واحدها براساس نرخ تمام شده خواهد بود که طبیعتا قیمت مصالح ساختمانی و دستمزد می‌تواند در نرخ تمام شده تاثیر بگذارد. به همین دلیل پرداخت به‌موقع آورده از سوی متقاضیان در تحویل به‌موقع و مصون ماندن طرح از تورم‌های آتی تاثیرگذار است.
آنطور که از شواهد و قرائن برمی‌آید وزارت راه و شهرسازی در تلاش است تا نرخ سود تسهیلات برای دهکهای ۴ و ۵ جامعه ۹ درصد و برای دهکهای ۱ تا ۳ که عمدتا اقشار تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند ۵ درصد تعیین شود. با این حساب در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهکهای۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهکهای اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در شهرهای با جمعیت بیش از یک میلون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی با با نرخ سود ۹ درصد برای دهکهای۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهکهای اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مراکزاستان برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهکهای۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهکهای اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در سایر مناطق شهری برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهکهای۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهکهای اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی با نرخ سود ۹ درصد برای دهکهای۴ و ۵، مبلغ اقساط بدون سود دوران مشارکت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. همچنین رقم اقساط با نرخ سود ۵ درصد برای دهکهای اول تا سوم نیز بدون سود دوران مشارکت ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برآورد شده است.
در این مدل تخصیص یارانه نرخ سود به گروههای کم درآمد رقم اقساط را کاهش داده و پرداخت آن را برای خانوار توان‌پذیر می‌کند.
از سوی دیگر نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن برای دیگر اقشار جامعه ۱۸ درصد تعیین شده است. بر این اساس در تهران برای تسهیلات ۴۵۰ میلیون تومانی، مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۷میلیون تومان است.
در شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر برای تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است. در مراکز استانها برای تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. همچنین، در سایر شهرها برای تسهیلات ۳۰۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است. در مناطق روستایی برای تسهیلات ۲۵۰ میلیون تومانی مبلغ اقساط ماهانه بدون سود دوران مشارکت ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است.
متقاضی می‌تواند در صورت تمایل سود دوران مشارکت مدنی را نیز به صورت اقساطی در طول دوره فروش اقساطی پرداخت کند.
از طرف دیگر، تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز بانک مسکن به صورت انفرادی و زوجین قابل پرداخت است. نرخ سود این تسهیلات ۱۷.۵ درصد و بازپرداخت آن ۱۲ ساله خواهد بود. جزئیات این بخش نیز شامل موارد زیر است:
اقساط ماهانه تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی زوجین در تهران ماهانه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی انفرادی در تهران، ماهانه ۳ میلیون و ۳۰۰ میلیون تومان است.
اقساط ماهانه تسهیلات ۳۲۰ میلیون تومانی زوجین در مراکز استان ماهانه ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی انفرادی در مراکز استان، ماهانه ۲ میلیون و ۷۰۰ میلیون تومان است.
اقساط ماهانه تسهیلات ۲۴۰ میلیون تومانی زوجین در سایر شهرها ماهانه ۴ میلیون تومان و اقساط ماهانه تسهیلات ۱۲۰ میلیون تومانی انفرادی در سایر شهرها، ماهانه ۲ میلیون تومان است.
وزارت راه و شهرسازی با مقایسه مبلغ اجاره ماهیانه که مستاجرها پرداخت می‌کنند، مشارکت در طرح نهضت ملی مسکن را مقرون به صرفه دانسته است. طبق تحلیل این وزارتخانه و با اتکا به اجاره‌بهای هر مترمربع در شهر تهران در پایان آذرماه ۱۴۰۰ که معادل ۸۴ هزار تومان است، اجاره ماهانه یک واحد آپارتمان ۱۰۰ متری در شهر تهران حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود. از این رو پرداخت اقساط تسهیلاتی برای ساخت مسکن کمتر از هزینه اجاره یک واحد مسکونی برای زندگی خواهد بود با این تفاوت که پرداخت اقساط منجر به خانه‌دار شدن خانوار خواهد شد.
با وجود اجاره‌بها فوق‌الذکر همچنین تأمین هزینه‌های زندگی، امکان پس‌انداز برای خانوار وجود نخواهد داشت. با فرض اینکه خانوار بتواند پس‌انداز کند، با وجود تورم دو رقمی در کشور که منجر به کاهش ارزش پول ملی شده و افزایش قیمت مسکن، امکان خرید واحد مسکونی توسط خانوار کاهش خواهد یافت. در صورتیکه خرید اقساطی مسکن در واقع اتکا به پس انداز آتی است و خیلی زودتر خانوار را به هدف خود می رساند. همچنین با مکانیزیم خانه دارشدن با استفاده از تسهیلات ساخت و نوسازی مسکن در برنامه حمایتی دولت (نهضت ملی مسکن) که اراضی دولتی را مورد استفاده قرار می‌دهد و هزینه زمین تقریبا صفر می‌شود، طول دوره انتظار خانوار برای خرید مسکن به شدت کاهش خواهد یافت.
همچنین، دریافت تسهیلات مذکور توسط خانوار چه به صورت شخصی و چه در طرح حمایتی دولت منجر به ایجاد مالکیت واحد مسکونی می‌شود که علاوه بر تامین نیاز اساسی خانوار برای مکان زندگی، یک کالای سرمایه‌ای و با دوام نیز محسوب می‌شود و همرا با رشد قیمت‌های عمومی، قیمت مسکن به عنوان سرمایه خانوار نیز افزایش می‌یابد، درحالیکه مبلغ اقساط در طی سال‌های بازپرداخت تسهیلات (حداکثر ۱۸ سال) ثابت خواهد بود.
با توجه به اینکه طول دوره ساخت حداقل ۲ تا ۳ سال به طول می‌انجامد و متقاضی باید پس از تکمیل واحد مسکونی و تحویل واحد شروع به پرداخت اقساط کند عملا رقم اقساط محاسبه در فوق از دو تا سه سال آینده آغاز خواهد شد. بدیهی است تا آن زمان درآمد ماهانه خانوار نیز تقریباً معادل با تورم افزایش خواهد یافت و پرداخت اقساط برای خانوار توان‌پذیر شده و فشار پرداخت اقساط کاهش می‌یابد.
مطابق تحلیل وزارت راه و شهرسازی، پس از آغاز دوران فروش اقساطی و شروع بازپرداخت تسهیلات، مبلغ تسهیلات ثابت باقی می‌ماند، در حالی که درآمد خانوار متناسب با تورم سالانه افزایش خواهد یافت. از این رو در دو الی سه سال ابتدایی دوران فروش اقساطی، بازپرداخت تسهیلات ممکن است در برخی موارد با فشار مالی برای خانوار همراه باشد اما پس از گذشت دو تا سه سال ابتدایی فروش اقساطی و با افزایش درآمد خانوار، پرداخت اقساط تحمل‌پذیرمی‌شود و خانوار تحت فشار نخواهد بود.
وزارت راه و شهرسازی قبلا اعلام کرده بود که دولت بیشترین کمک یارانه‌ای را برای تسهیلات گروههای کم درآمد متقاضی طرح نهضت ملی مسکن انجام خواهد داد. دولت برای تأمین مسکن گروههای کم‌درآمد و حمایت از این اقشار پرداخت یارانه سود تسهیلات را در نظر گرفته که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده در حال حاضر مجدانه پیگیر تأمین منابع لازم برای پرداخت یارانه سود اقشار کم‌درآمد جامعه است.