فرارو- یک استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه گره زدن اقتصاد کشور به برجام و توافق هسته‌ای یک اشتباه مهلک است که در دولت گذشته انجام شد، ادامه داد: اگر دولت بتواند با مدیریت درست اقتصاد را اداره کند، می‌توان از راه‌های غیر تورمی کسری بودجه دولت را تامین کرد، که همین موضوع کنترل تورم را رقم خواهد زد، این درحالی است که امروز بزرگترین مشکلی که کشور با آن روبرو بوده، تورم افسار گسیخته ای است که معیشت مردم را تحت فشار شدیدی قرار داده است.
احیای برجام ممکن است رشد اقتصادی را به ۱۰ درصد برساندمرتضی عزتی استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در
گفتگو با فرارو در مورد سناریو‌های اقتصاد ایران در صورت توافق بر سر برجام و یا شکست آن، اظهار داشت: اگر بر سر برجام بین ایران و غرب تفاهم ایجاد شود، در یک سال بعد از آن، رشد اقتصادی ایران تحت تاثیر فروش نفت و مواد معدنی و همچنین برخی از کالا‌های غیز نفتی، حتی ممکن است به ۱۰ درصد نیز برسد.
وی افزود: این مسئله در سال دوم نیز ادامه پیدا خواهد کرد، بنابراین رفع تحریم‌ها گشایش بسیار مناسبی برای فضای اقتصادی ایران فراهم خواهد کرد، این در حالی است که تنها برای ۲ سال بعد از امضای مجدد برجام، می‌توان از مواهب آن استفاده کرد، بنابراین اگر مدیریت درست اقتصادی شاهد نباشیم، وضع اقتصادی دوباره تغییر می‌کند و مشکلات بر خواهند گشت، زیرا متوسط رشد اقتصادی ایران در سال‌های گذشته تقریبا صفر بوده است.
عزتی گفت: بنابراین اینکه ما انتظار داشته باشیم، برجام تمامی مشکلات ما را حل کند، چنین موضوعی رخ نخواهد داد، بلکه در کنار برجام باید یک مدیریت درست اقتصادی و سیاست‌گذاری صحیح انجام شود تا بتوان از این فضا استفاده کرد، از سویی اگر این اقدامات انجام شود، رشد اقتصادی می‌تواند همانند رشدی باشد که بین سال‌های ۷۶ تا ۸۴ رخ داد، زیرا در این مدت بالاترین رشد اقتصادی ایران طی چهار دهه گذشته به ثبت رسیده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: بعد از سال دوم برجام باید یک برنامه مدون اقتصادی دنبال شود، تا بتوان توسعه اقتصادی در کشور را اجرایی کرد، زیرا با رشد اقتصادی ۴، ۵ درصدی کشوری به مانند ایران که کشوری در حال توسعه محسوب می‌شود، نمی‌تواند به اهداف توسعه‌ای که در نظر گرفته دست یابد، بلکه باید حداقل برای چندین سال متوالی رشد اقتصادی ۸ درصدی را دست کم به ثبت رساند، تا آن زمان انتظار داشت، اوضاع اقتصادی بهبود نسبی دست پیدا کند.
وی همچنین در مورد سناریو‌های پیش‌روی اقتصاد ایران در صورت عدم توافق بر سر برجام، تصریح کرد: اگر برجام احیا نشود، وضعیت اقتصادی بهبود نخواهد یافت و اگر مدیریت و سیاست‌گذاری‌های فعلی نیز ادامه پیدا کند، ما با وضعیت دشوارتری روبرو خواهیم شد، از سویی به نظر می‌رسد، به طور مثال نرخ ارز در همین محدوده ۳۰ هزار تومانی در نوسان باشد، برای مدتی و ما تحت تاثیر افزایش فروش نفت یک رشد اقتصادی ۲، ۳ درصدی را تجربه کنیم، زیرا که طی چند سال گذشته نرخ رشد منفی بوده و تبعا بعد از این مدت تحت تاثیر برخی عوامل از جمله افزایش قیمت نفت و همچنین رشد میزان فروش، رشد اقتصادی جزیی را تجربه خواهیم کرد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه گره زدن اقتصاد کشور به برجام و توافق هسته‌ای یک اشتباه مهلک است که در دولت گذشته انجام شد، ادامه داد: اگر دولت بتواند با مدیریت درست اقتصاد را اداره کند، می‌توان از راه‌های غیر تورمی کسری بودجه دولت را تامین کرد، که همین موضوع کنترل تورم را رقم خواهد زد، این درحالیست که امروز بزرگترین مشکلی که کشور با آن روبرو بوده، تورم افسار گسیخته ای است که معیشت مردم را تحت فشار شدیدی قرار داده است.
عزتی اضافه کرد: از سویی یکی از بزرگترین عوامل افزایش تورم، جبران کسری بودجه از طریق استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول است، بنابراین اگر این کسری از طریق راه‌های غیر تورمی جبران شود، قدر مسلّم تورم کنترل خواهد شد، البته همه این‌ها به شرطی است که دولت بتواند راهکار‌های مناسب اقتصادی را برای جبران کسری بودجه اتخاذ کنند، زیرا راهکار‌هایی که طی دو سال گذشته برای جبران کسری بودجه به کار گرفته شده، بسیار تورم‌زا بوده و باید کنار گذاشته شود و راه‌های جدیدی جایگزین شود تا بتوان حتی با وجود تحریم‌ها کشور را طوری اداره کرد که تورم به صورت افسارگسیخته بالا نرود، تا بتوان آن را کنترل و مهار کرد.
تنها احیای کامل برجام اقتصاد ایران را نجات خواهد دادمسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اگر برجام به طور کامل احیا شود، می‌توان به بهبود وضعیت اقتصادی امیدوار بود، گفت: در صورتی که دو طرف به توافق کامل برسند به نحوی که غربی‌ها تحریم‌های نفتی، مالی و بانکی ایران را بردارند، در چنین شرایطی بازرگانان، تجار و تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند پول حاصل از صادرات را به کشور بازگرداند، از طرف دیگر دولت نیز برای برگشت پول حاصل از فروش نفت به داخل مشکلی نخواهد داشت و دست آخر موانع واردات مواد اولیه به کشور نیز برداشته می‌شود.
وی افزود: در کنار رفع تحریم‌ها و عادی شدن روابط بانکی، تصویب و پذیرش اف‌ای تی اف، نیز باید در دستور کار داخلی مسئولان قرار بگیرد، در صورتی که قرار باشد تحریم‌ها رفع شود، اما ایران همچنان در لیست سیاه اف‌ای تی اف قرار داشته باشد، هیچکدام از بانک‌های کوچک و بزرگ جهانی با ایران مراوده مالی نخواهند داشت، بنابراین عملاً در چنین شرایطی برجام سودی برای ما ندارد، پس باید این دو اقدام همزمان با هم انجام شود، تا ما بتوانیم از این وضعیت اقتصادی فاصله بگیریم.
دانشمند اظهار داشت: در وهله بعد نیز باید تمامی منابع حاصل از رفع تحریم‌ها که به کشور وارد می‌شود، در مسیر درست و صحیح خرج شوند، به بیان دیگر این منابع نباید تنها خرج جبران کسری بودجه دولت شود و برای پرداخت حقوق کارمندان دولت از آن استفاده کرد، بلکه باید این دلار‌ها صرف تقویت زیرساخت‌های تولیدی کشور شود و موانع متعدد کسب و کار از سر راه تولیدکنندگان و کارآفرینان برداشته شود، زیرا تنها از راه افزایش تولید است که رشد اقتصادی بالا و پایدار محقق خواهد شد که به تبع آن افزایش درآمد‌های دولت و عموم مردم نیز فراهم می‌شود.
این فعال اقتصادی اضافه کرد: اما در صورتی که یک توافق موقت یا محدود بین دو طرف بسته شود، که به طور مثال ایران غنی‌سازی خود را برای مدتی در برابر لغو برخی از تحریم‌ها متوقف کند، یا برنامه نفت در برابر اجرا شود، به طور قطع چنین توافقی، معنای عدم توافق را خواهد داد، زیرا در این وضعیت، ایران نمی‌تواند هیچ اقدامی را انجام دهد و وضعیت جاری ادامه پیدا خواهد کرد. به بیان دیگر عدم رفع تحریم‌های بانکی و فروش نفت ادامه وضع موجود است و تفاوتی برای ایران در صورت عدم احیای کامل برجام به وجود نخواهد آمد.
دانشمند ادامه داد: اما در صورتی که تحریم‌ها کاملا برداشته شوند، آن زمان اوضاع برای اقتصاد ایران متفاوت خواهد بود، البته در شرایطی که منابع حاصل از رفع تحریم‌ها حیف و میل نشود و تنها صرف تولید کشور شود، در غیر این صورت بعد از یکی، دو سال دوباره به نقطه اول باز خواهیم گشت و مشکلات دو مرتبه سرازیر خواهد شد، بنابراین باید یک برنامه جامع برای دوران پسا تحریم داشته باشیم، تا بتوانیم به درستی از فرصت پیش آمده نهایت استفاده ببریم تا دست آخر اقتصاد کشور از این بن‌بست فعلی خارج شود.