فرارو- «تا زمانی که تولید تقویت نشود، تورم و گرانی مهار نخواهد شد، از سوی دیگر افزایش اشتغال و رشد درآمد سرانه نیز در گرو رونق تولید است، بنابراین با توجه به اینکه این چهار عامل به مانند یک زنجیر به هم وصل هستند، هرگونه خلل و ضعف در هر یک از این عوامل چهارگانه باعث ایجاد مشکل در کل این چرخه خواهد شد.»
مرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در حال حاضر مشکلات اقتصادی بر روی هم تلمبار شده و به نوعی فرصت برای رفع این معضلات به اتمام رسیده است، اظهارداشت: به دلیل اینکه در گذشته فرصت‌سوزی‌های زیادی صورت گرفته و اصلاح ساختار‌های اقتصادی برای بهبود عملکرد اقتصادی در شرایط ثبات و غیرتحریمی انجام نگرفته، امروز وضعیت اقتصاد ملی به شکلی درآمده است که هیچگونه جای وقت تلف کردن وجود ندارد.
وی افزود: اینکه بخواهیم به دولت جدید فرصت بدهیم تا بر مشکلات فائق آید به نظر می‌رسد گزاره درستی نباشد، زیرا که دیگر فرصتی باقی نمانده، چراکه آنقدر ظرف مشکلات اقتصادی لبالب شده که دیگر در حال سرریز شدن است، در حال حاضر در وقت اضافه قرار داریم و هیچ گونه جای فرصت سوزی وجود ندارد، بعد از زمان خروج آمریکا از برجام و رفع تحریم‌های فلج کننده، مقامات به دنبال این بودند تا زمان کنار رفتن ترامپ، به هر نحوی که شده کشور را اداره کنند، این کار نیز با استفاده از منابع و ذخایر ارزی کشور تا سال گذشته انجام شد.
افقه گفت: بعد از روی کار آمدن بایدن نیز خوشبینی‌های زیادی ایجاد شد مبنی بر اینکه آمریکا به برجام باز خواهد گشت و تحریم‌ها نیز رفع می‌شود، اما بعد از گذشته نزدیک به یک سال از این مسئله، نه تنها هیچ اتفاق مثبتی در زمینه رفع تحریم‌ها رخ نداده، بلکه با روی کار آمدن دولت جدید در ایران بر میزان ابهامات در این قضیه نیز افزوده شده است.
این اقتصاددان اضافه کرد: در چنین شرایطی اگر تصمیمات سخت گرفته نشود، کشور با مشکلات بسیار عمیقی روبرو شده و خطر فروپاشی اقتصادی بسیار جدی خواهد بود، این در حالی است که دولت نیز تنها به جبران کسری بودجه خود به هر نحوی می‌اندیشد، در حالی که کسری بودجه تنها بخشی از مشکلات است.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: در حال حاضر اقتصاد ایران با یک مشکل بزرگ به نام کاهش تولید ناخالص داخلی یا همان GDP روبرو است، اما دولت تنها به یک بعد از تولید ناخالص داخلی، یعنی بودجه توجه دارد، در حالی که این متغیر کلان اقتصادی از میزان مصرف عمومی، سرمایه گذاری بخش خصوصی، خالص صادرات و بودجه تشکیل شده، اینکه تنها بر روی بودجه تمرکز کنیم، وضعیت اقتصادی بهبود نخواهد.
افقه با اشاره به اینکه طی چهار سال گذشته تولید ناخالص داخلی با کاهش بسیار شدیدی روبرو بوده است، ادامه داد: تا زمانی که تولید تقویت نشود، تورم و گرانی مهار نخواهد شد، از سوی دیگر افزایش اشتغال و رشد درآمد سرانه نیز در گرو رونق تولید است، بنابراین با توجه به اینکه این چهار عامل به مانند یک زنجیر به هم وصل هستند، هرگونه خلل و ضعف در هر یک از این عوامل چهارگانه باعث ایجاد مشکل در کل این چرخه خواهد شد.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه تولید ناخالص داخلی ایران قبل از تحریم‌ها و شرایط ثبات اقتصادی، در طول یک سال بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار بود، خاطر نشان کرد: با توجه به میزان فروش نفت و همچنین صادرات غیر نفتی، ایران در گزارش‌های بانک جهانی در زمره کشور‌های با درآمد متوسط رو به بالا طبقه‌بندی می‌شد، اما بعد از تحریم‌ها و سقوط میزان تولید ناخالص داخلی، ایران در ردیف کشور‌های با متوسط درآمد رو به پایین طبقه‌بندی شد، بنابراین اقتصاد ایران هرسال که می‌گذرد و تحریم‌ها ادامه دارد کوچکتر شده است، ادامه چنین وضعی باعث تشدید رکود و گسترش بیکاری و فقر خواهد شد.
افقه تصریح کرد: اگر این وضعیت سامان نیابد، بدون شک اعتراضات اجتماعی گسترش خواهد یافت، که این موضوع می‌تواند تبعات سنگینی برای کشور داشته باشد، از سویی اقتصاد ایران نیز تاب مشکلات بیشتر را ندارد و ادامه وضعیت فعلی در سال‌های پیش‌رو می‌تواند به فروپاشی اقتصادی منجر شود، بنابراین دولت در وهله اول باید برجام را احیا کرده، این کاری است که باید در کوتاه مدت باید انجام شود، در میان مدت و بلندمدت نیز باید ساختار‌های اقتصادی کشور با اصلاحات عمیقی روبرو شود تا بتوان کشور را در مسیر رشد و توسعه قرار داد.