فرارو- سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد در دولت ابراهیم رئیسی، در ده مهر ماه در صفحه توییتر شخصی‌اش درباره نحوه تامین کسری بودجه دولت بدون استقراض از بانک مرکزی اعلام کرده بود: «در شهریور موفق شدیم برخلاف ۵ ماه اول، بدون ۱ ریال استقراضِ جدید از بانک مرکزی، حقوق‌ها را (حتی زودتر از موعد) پرداخت کنیم. البته نحوه تأمین کسری بودجه در اوایل سال، همچنان تنور تورم را گرم نگه داشته است! طبیعی است آثار مثبت اقدامات امروز، با چندماه تأخیر ظاهر خواهد شد انشاالله.»
به گزارش فرارو، بعد از این سخنان و تاکید سایر مقامات ارشد دولت از جمله شخص رئیس جمهوری و میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر عدم چاپ پول برای جبران هزنیه‌های دولت، عبدالناصر همتی رقیب انتخاباتی ابراهیم رئیسی و رئیس کل بانک مرکزی در دولت حسن روحانی، پاسخ این سخنان و انتقادات نسبت به عملکرد گذشته بانک مرکزی را داد.
همتی در توییتر خود نوشت: «اعلام شد که از شهریور ماه هیچ گونه استقراضی از بانک مرکزی نبوده است. خوب است بدانیم تامین کسری از طریق فشار به بانک‌ها و صندوق‌های آن‌ها نیز منجر به اضافه برداشت سنگین از بانک مرکزی می‌شود، که شده است. نتیجه، استقراض غیر مستقیم و بسط پایه پولی است. آمار‌های پولی پایان مهرماه مشخص می‌کند!»
در پاسخ به توییت همتی، خاندوزی نیز در توییتی نوشت: «در شرایطی که کشور با کسری بودجه بی سابقه تحویل دولت سیزدهم شده بود، به لطف خدا در مهرماه مخارج دولت بدون هیچ انتشار اوراق بدهی جدید تأمین شد.»
پول به طریق دیگری چاپ شده استوحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی در
گفتگو با فرارو با اشاره به کسری یودجه قابل توجه دولت، اظهار داشت: اینکه مقامات دولتی اعلام می‌کنند بدون استقراض از بانک مرکزی توانسته‌اند، هزینه‌های دولت در شهریور و مهرماه را تامین کنند، یا به نوعی دست به چاپ پول نزنند، تنها یک طرف ماجرا است، زیرا که با فروش اوراق قرضه توسط دولت در بورس که منبع جبران کسری بودجه به حساب می‌آید، دولت به نوعی و به صورت غیر مستقیم از بانک مرکزی استقراض کرده است.
وی افزود: بر اساس احکام بودجه در سال جاری، دولت تا رقم ۱۳۲ هزار میلیارد تومان مجاز است که اوراق قرضه منتشر کند و با این اقدام کسری بودجه خود را تامین نمایند، حال دولت در هفت ماهه نخست سال این سقف را پر کرده، این در حالیست که عمده خریدار این اوراق نیز بانک‌ها و صندوق‌ها بوده‌اند که خود این موضوع مشکل ساز می‌شود، زیرا با توجه به ناترازی بانک‌ها، آن‌ها برای تامین منابع خود مجبور به اضافه برداشت از بانک مرکزی، یا استفاده از بازار بین بانکی خواهند شد که خود این اقدام منجر به خلق پول خواهد شد.
شقاقی با تاکید بر اینکه خرید اوراق از سوی بانک‌ها موجب فشار به آن‌ها خواهد شد، گفت: به دلیل ناترازی بانک‌ها، آن‌ها به هیچ عنوان وضعیت خوبی ندارد و برای جبران این ناترازی اقدام به خلق نقدینگی می‌کنند، حال در شرایطی که خرید اوراق به بانک‌ها سپرده شده، آن‌ها بدون شک نقدینگی بیشتری را خلق خواهند کرد که این موضوع در نهایت، به افزایش تورم دامن خواهد زد و این کار فرقی با استقراض از بانک مرکزی نخواهد داشت، چرا که نتیجه آن یکسان است.
این اقتصاددان با بیان اینکه دولت برای افزایش سقف فروش اوراق در سالجاری باید درخواست خود را در قالب لایجه به مجلس ارسال کند، اضافه کرد: این احتمال وجود دارد که دولت تا سقف ۴۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کند که این موضوع به منظور جبران کسری بودجه خواهد بود، اما بدون شک این موضوع تبعات بسیار سنگینی به دنبال خواهد داشت، چرا که در زمان سررسید این اوراق در دو سال آینده، باید دولت اصل و سود اوراق را تسویه کند که برای این کار دوباره از بانک مرکزی استقراض صورت خواهد گرفت، بنابراین اینکه بیان می‌شود، بودجه بدون استقراض از بانک مرکزی تامین شده، درست است، اما از راه تورم‌زای دیگری منابع جبران شده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضز ناترازی بانک‌ها بالغ بر هزار هزار میلیارد تومان است، ادامه داد: معوقات بانک‌ها هرسال بیشتر می‌شود، بدون اینکه اقدام عملی برای بازگرداندن این منابع انجام شود، از سوی دیگر عدم استقلال بانک مرکزی نیز در این رابطه بسیار موثر بوده، در این رابطه اگر بانک مرکزی بتواند سیاست‌های بودجه‌ای، مالی و تجاری مستقلی را اتخاد کند، بدون شک وضعیت اقتصادی کشور بهتر خواهد شد.
شقاقی خاطر نشان کرد: اما اگر قرار باشد، وضعیت فعلی ادامه پیدا کند، قدر مسلم، نمی‌توان انتطار داشت که چیزی عوض شود، در حال حاضر بانک‌ها نقش بسیار پر رنگی در خلق نقدینگی دارند که در این رابطه بانک مرکزی باید نظارت‌ها و کنترل‌های خود بر روی نظام بانکی را شدت بخشد، تا شاهد این وضعیت نابه‌سامان و آشفته در نظام اقتصادی و مالی کشور نباشیم.