صفحه نخست

سیاست

ورزشی

علم و تکنولوژی

عکس

ویدیو

راهنمای بازار

زندگی و سرگرمی

اقتصاد

جامعه

صفحات داخلی

کد خبر: ۴۹۵۳۵۲
«دیگری‌ستیزی» و «دیگری‌پذیری» مهمترین شاخصِ رفتار افراد و ملت‌ها در برابر یکدیگر است. «دیگری‌ستیز» دیگران را رقیب یا دشمن خود می‌بیند و «دیگری‌پذیر» تفاوت و تمایز را به رسمیت می‌شناسد.
تاریخ انتشار: ۱۲:۰۷ - ۱۴ تير ۱۴۰۰

فرارو- علی اصغر مصلح؛ در بین مفاهیمی که امروزه برای سنجش وضع فرهنگ‌ها به کار می‌روند دو مفهوم «دیگری‌ستیزی» و «دیگری‌پذیری» اهمیتی ویژه دارند. «دیگری» مهمترین واقعیتِ پیش‌رویِ هر کسی است. با «دیگری» است که «من» اعتبار، هویت و شخصیت پیدا می‌کند. «دیگری» در خلوت‌ترین احوال هم با من است و تا او نباشد «من» تقرّر پیدا نمی‌کند.

«دیگری‌ستیزی» و «دیگری‌پذیری» مهمترین شاخصِ رفتار افراد و ملت‌ها در برابر یکدیگر است. «دیگری‌ستیز» دیگران را رقیب یا دشمن خود می‌بیند و نمی‌تواند با رفق و مدارا به آن‌ها بنگرد. اما «دیگری‌پذیر» تفاوت و تمایز را به رسمیت می‌شناسد و سعی در درک «دیگری» با حفظ تمایزاتش دارد. فرد یا قوم «دیگری‌ستیز» در مسیر بی‌انتهای نفی و انکار و مقابله با دیگران قرار می‌گیرد. این خوی نسبتی با خودبزرگ‌بینی، مطلق‌اندیشی و نفرت و کینه دارد. در عوض فرد یا قوم «دیگری‌پذیر» به سوی مدارا، صلح و شفقت تمایل دارد.

نباید این‌گونه مفاهیم را صرفاً اموری متکی بر احساسات تلقی کنیم. چنان که مثلاً ساختار اقتصادی متکی بر سوداگری، باعث افزایش فاصلة طبقاتی، فقر و فساد می‌شود و این پدیده‌ها ناخودآگاه شهروندان را به سوی رقابت، نزاع و البته «دیگری‌ستیزی» سوق می‌دهد. در مقیاس اقوام نیز باید توجه داشت که ستیزه و جنگ آهنگ غالب در مناسبات اقوام و ملت‌ها بوده است. به خصوص تمدن مدرن بر نزاع و جنگ با سایر تمدن‌ها بنا شده‌است. اروپای مدرن در دوران استعمار، با سرکوب و ستیزه تمدن مدرن را بنا ساخته و آمریکای امروز بعد از سرکوب و نابودی صاحبان اصلی این سرزمین و برده‌داری که زشت‌ترین صورت «دیگری‌ستیزی» است، بنا شده است.


با این نگاه می‌توان از وضع جامعه امروزِ ایرانی پرسید. در ایران امروز کدام تمایل غالب است؟ «ما» ایرانیان در نسبت با «دیگریِ» هم‌وطن و «دیگرانِ» غیرایرانی، تمایل به پذیرش و همراهی داریم یا نزاع و واگرائی؟ وقتی به سوابق فرهنگی خود نظر می‌کنیم، اغلب خود را اهل مهر و صلح معرفی می‌کنیم. چنان که به عباراتی این‌چنین که از پربسامدترین توصیه‌های بزرگان فرهنگ ماست استناد می‌کنیم:


آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است

با دوستان مروت با دشمنان مدارا


یا اینکه:


مباش در پی آزار و هر چه خواهی کن

که در طریقت ما غیر ازین گناهی نیست


آیا ایرانیان امروز مصداق چنین منش‌هایی هستند؟ آیا زندگی امروز ما در نسبت با هم‌وطنان و غیرهم‌وطنان بر مدار رفق و مدارا و بی‌آزاری است؟ به نظر می‌رسد که ما وارد شرایطی دیگرگونه شده‌ایم. روند‌هایی بر زندگی ما حاکم شده که با این‌گونه سوابق سازگار نیست. در فضای زندگی روزمره، سیاست‌ورزی، مبادلات اقتصادی، مراودات اجتماعی و فرهنگی و بین‌المللی نشانه‌های اندکی از آن گونه مناسبات دیده‌می‌شود. فضای غالب بر زندگی ما اغلب مقابله‌جویانه و ستیزه‌گرانه است. این وضع را چگونه تحلیل کنیم؟

آنچه مسلّم است ما نیاز به بازاندیشی در وضع خود داریم. در این بازاندیشی باید به دو مقوله توجه داشته باشیم. یکی نسبت ما با سوابق فرهنگی و تجارب تاریخی‌مان، و دیگری روند‌های جهانی که بر زندگی مردم امروز حاکم است. ما در تاریخ ایران مدرن و معاصر وارد تجارب بی‌سابقه‌ای شده‌ایم. ملت‌های با تاریخ‌های طولانی، مانند ایران، دارای استعداد و عناصر بسیار متفاوت و متعارض در فرهنگ خویشند.

ایران، هم در دوره‌هایی از تاریخ خود وضع سلطه و غلبه بر سایر اقوام را تجربه کرده‌است و هم وضع مغلوبی و سکوت و شکست. اما ایران در دوره مدرن به اقتضاء روند خاص مدرنیزاسیونی که در پیش گرفته، به خصوص در کشاکش نزاع‌های جهانی و منطقه ای، وارد فراز و نشیب‌های بسیاری شده و اساس مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دگرگون شده‌اند.

اگر ملاکِ قضاوت، وضع زندگی روزمره و نحوه سلوک ما شهروندان ایرانی با یکدیگر باشد، در زندگی ما رفق و مدارا و شفقت غالب نیست؛ و اگر رویداد‌های بین المللی و منطقه‌ای ملاک باشد، ایران در درون رویداد‌هایی واقع شده که مجبور به نزاع و ستیزه است. باید دائم یادآور شویم که خاورمیانه منطقه نزاع‌های طولانی تمدن‌ها و ملت‌ها در طول تاریخ بوده و اکنون این نزاع‌ها در ابعاد جدیدی زنده شده است. باید در باره این شرایط درنگ کنیم و علاوه بر تفکر در باره اسباب این وضع، به آثار و نتایج تداوم این شرایط بر روح و روان مردم بیندیشیم.

در اینگونه تأملات باید هم از استعداد‌های فرهنگی که ما را بدین سوی سوق داده پرسید و هم از ساختار و روند‌هایی که درون آن‌ها واقع شده ایم.

برچسب ها: علی اصغر مصلح
ارسال نظرات
نام:
ایمیل:
نظر:
ناشناس
۱۵:۲۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
نه جناب
مردم ایرانی از بی پولی به جون هم میفتن
وگرنه ستیز برای چی
شما شکم مردم رو سیر کن بافرهنگ و مهمان نواز و خیلی چیزای دیگه میشن
شما دو تا شیر رو یک ماه گرسنه نگه دار
همدیگه رو میدرن
انسان که جای خود داره
ناشناس
۰۷:۰۵ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
باز صد رحمت به ما ایرانی ها که هر قوم و طایفه را در طول تاریخ پذیرا شدیم و الان ادعای صاحبخانگی و جدایی هم دارند. یک نگاه به تاریخ کشورهای همسایه بیاندازید متوجه عمق نژادپرستی و نسل کشی هایی که انجام داده اند می شوید. نیازی به کارهای خیلی عمیق و علمی هم نیست.
ناشناس
۰۷:۰۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
این مطلب فرصتی برای عقده گشایی طایفه گرایان علیه ملیت ایرانی است ولاغیر.
ناشناس
۲۳:۲۶ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
ایرانی ها متاسفانه حسودن و چشم از خود بهتر رو ندارن. دلشون میخواد دیگران رو هم عین خودشون بدبخت ببینن بجای اینکه دنبال پیش‌رفت خودشون باشن...
احمد
۲۲:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
احسنت. موضوع جدی است.
ناشناس
۲۰:۳۹ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
علت اصلی ای است که مردم نمیتونند اعتراضی به حاکمان داشته باشند و عصبانیتشون رو سر همدیگر خالی میکنند
مثلی هست که میگه زمین سفته ولی گاو سفتی زمین رو از چشم گاو دیگه میبینه و فکر میکنه اون باعث سفتی زمینه
ناشناس
۱۶:۳۸ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
نژاد پرستی یعنی اینکه تو عاشق یک دختر افغان یا دختر عرب میشی ولی برمیگردن بهت میگن چون تو ایرانی هستی نمیدیم ایرانی مظلوم هیچ وقت نژادپرست نبود ونیست خجالت بکشین از همه تخریب هویت ایرانی وملی
محمد باقر دل خوش
۱۵:۵۲ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
با سلام موضوع خوبی مطرح شده و بنظرمن با مهارت کافی مورد نظر قرار گرفته است
سامان
۱۱:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
جامعه ایران تابع احساسات آنی و زودگذر است. رمانی همچون دوران جنگ همه برای شرکت در جنگ سر و دست می شکنند و زمانی همه به فکر مهاجرت هستند. در صف دسشویی به هم تعارف می کنند اما در هنگام رانندگی بر سر هم فریاد می کشند. یک روز همه می گویند واکسن چینی و روسی نمی زنیم روز بعد همان ها از نیمه شب در صف واکسن می ایستند. یک روز همه به بورس هجوم می آورند یک روز صف دلار تشکیل می دهند. همه از خودروسازان داخلی می نالند اما خودروهای خود را به نام زن و فرزند می زنند تا بتوانند خودروی جدید ثبت نام کنند! بهتر است منطقی باشیم و احساسات خود را کنترل کنیم. البته همه به مشکلات خود و جامعه آگاهیم اما همان کارها را تکرار می کنیم. چه بسا فردا من و شما هم در خیابان با هم دعوا کنیم!
ناشناس
۱۳:۱۸ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
عجب! ما به مشکلات اساسی تر جامعه مون هم واقفیم ولی فعلا در موردش کاری نمیتونیم بکنیم یا نمیکنیم. اینها که گفتی ممکنه در همه جوامع باشه ولی اونها مشکل اساسی ما رو که هممون میدونیم رو ندارن!
بابا
۱۳:۳۵ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
سامان جان دردت به سرم کم لطفی میکنی به خودمان! اگر ممکن است شما جامعه ای با شرایط ایران بیابید که مردمانش چنین که میفرمایید رفتار نکنند. نداریم دردت به سرم نداریم. مردم ایران هم ملت متوسطی هستند مثل همه انسانهای جهان. به شما هموطن عزیز توصیه میکنم به مطالعه حال و روز ملتهای دیگری که در وضعیتی مشابه مردم ایران قرار داشته و یا دارند بپردازید تا بلکه کمی با خودمان مهربانتر بشوید. در انتها تنها چیزی که میتوانم برای روشن شدن بیشتر منظورم به ان اشاره کرده و امیدوار باشم که سانسور نشود این است: ماهی از سر گنده گردد نی ز دم!
کاربر جدید
۱۴:۱۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
نظر درهم و برهمی است که الزاماً همه این موارد مشابه و در یک گروه قرار نمی گیرند و بعضی هاشان هم ارتباطی به بحث مقاله ندارند
ناشناس
۰۹:۱۶ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
الناس علی دین ملوکهم. در حدیث داریم" شباهت مردم به حاکمان بیشتر از شباهت آنها به پدرو مادرانشان است"
ناشناس
۰۸:۵۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
ایرانیها ملتی نمک نشناس و فرصت طلب هستند . ایرانیهای امروز که برای پول اونم مفت دست به هرکاری می زنند و تن به هرذلتی می دهند هر روز دارم این رفتار و کردار رو می بینم هر روز
بابا
۱۳:۳۵ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
چه خوب که شما ایرانی نشدید
محمد فقیه نوری
۱۴:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
باهات موافقم
ناشناس
۱۴:۳۶ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
سیستم اینجوری داره بارشون میاره، مخصوصا اموزش، و فرهنگ بعلاوه موقعیت بد اقتصادی فشار روانی و استرس، بنظر همش برنامه ریزی شده هستند.
محمد فقیه نوری
۰۸:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
ایرانیان بیشتر بیگانه پرست هستند
ناشناس
۰۱:۳۲ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
همه ملت ها همواره به دنبال غلبه بر یکدیگر بوده اند قدیم و جدید هم ندارد
حسن
۲۲:۴۶ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
ایرانی ها بیش از هر چیز ایرانی ستیزند
ناشناس
۲۲:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
فقط کافیه ی سری مثلا در شهر تهران و ترافیک و خیابون ها و ... بزنید تا ببنید چجور از هم کینه شتری دارند و ب‌ خون هم تشنه اند
ناشناس
۱۷:۳۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۸
در جامعه تورمی همه نسبت به هم پرخاشگر میشوند این طبیعت تورم و گرانی مغز همیشه درگیر است اجاره بدهد خرج خونه ،مدرسه ،دانشگاه بچهای والا ماشاالله هم با خودش درگیر هم با دیگران آرامش را ازما سلب کردند اخوندها
ناشناس
۲۲:۰۰ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
هفت شهر عشق را عطار گشت ...ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم. ...
ناشناس
۲۰:۴۹ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
فارس و کرد و ترک و عرب که هرکدوم با هم میجنگن که بگن ما برتریم
ناشناس
۲۰:۳۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
باشه ما ایرانی ها بد هر چقدر هم دلتون میخواد جار بزنید و به همه بگید حداقل من یک نفر که خوبی از بقیه ملت ها و نژادها ندیدم نسبت به خودم اما حق با شماهاست ما همه بدیم شماها خوبید.
علی
۱۵:۳۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
همه این ها نتیجه آموزش غلط و دروغ و ریاکاری و خودشیفتگی مسئولانه.
ناشناس
۲۰:۱۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
مسوولان هم یکی مثل شما.
ناشناس
۱۴:۲۷ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
خوشم از فرارو میاد هر از چند گاهی با مقالات اینچنینی تا میتونه هموطنهای خودش رو می کوبه و کامنتهای کاربرهای بنفشش رو میندازه زیرش بعد چند روز بعد مقاله میزنه در ستایش و تمجید افاغنه و اینکه همشون بیان ایران موندگار بشن . آخه نانجیبی تا کجا ؟ چه کرده شیتیل های بنفش چه کرده ؟
ناشناس
۱۶:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
اینها خودشون خارجی هستند آخه، باید یه هفته برن اروپا و آمریکا تا بفهمند بیگانه ستیزی یعنی چی
ناشناس
۲۰:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
صرفا بیگانه ستیزی نگفته بلکه هم وطن ستیزی رو هم گفته مثل صحبت و اخلاق شما.
ناشناس
۲۲:۲۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
من با نظریه پردازی این به اصطلاح پرفسور مشکلی ندارم مشکلم اینه که ایشان حالا کل دنیا از جمله آمریکا و اروپا و ژاپن و ... را گشتن و به این نتیجه رسیدن اگر این کار را کردن من حرفشان را قبول میکنم اگر نه و فقط صرف گذاشتن یه کلاه فرنگی وخوندن اخبار خارج هستش که غضنفر هم آن را بلد هستش من که توانستم یکی دو کشور اروپایی را رفتم تازه فهمیدم چقدر ایرانی ها دیگر دوست و خوش اخلاقند
ناشناس
۱۴:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
موقعيت جغرافياي ايران و تاريخ گذشته و نتيجه اعتماد به كشورهاي غربي و شرقي و مهم تر از همه عدم كنترل و مديريت داخلي و در نهايت جنگ نرم فرهنگي و اعتقادي و ...
به نظر بنده تك بعدي نظر دادن راحت تر است.
جبل الطارق
۱۳:۳۴ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
چقدر عالی نوشتن
مرحبا...
ناشناس
۱۳:۱۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
کاملا همین. طور است ایرانیان خود شیفته و خود برتر بین هستند متظاهرندپای منافع به میان بیاید به هیچ اصلی پایبند نیستند در عین حال فکر می کنند چون مذهب تشیع دارند از همه عالم ارجح ترند
ناشناس
۱۱:۵۴ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
احسنت ، کاملا"درست گفتی ،ضمنا" هشتاد درصد ایرانی ها ، رانندگی شان هم فوق افتضاح است
ناشناس
۱۲:۲۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
در کل بر اساس تجربه بنده ایرانیان در مواردی که فرد مقابل را برتر از خود میبینند بسیار چاپلوس و بی اراه و بدون اعتماد به نفس اند و اگر طرف را پایینتر ببینند بسیار نژادپرست می شوند.
ناشناس
۱۳:۴۲ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
دقیقا اونم با شدت زیاد
ناشناس
۱۵:۰۸ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
کاملا درسته، کاملا.
amg
۱۶:۲۸ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
به خدا گل گفتی
ناشناس
۱۹:۴۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
ایرانیان سلام به بیست و سی خوش آمدید.
امروز ششمین واکسن ایرانی در چرخنه تحقیقات بالینی قرار گرفت که به گفته مقامات مسوول می توانیم به آمریکا نیز صادر کنیم. در عین حال متاسفانه کووید 19 جان تعدادی از هموطنانمان را نیز گرفت
ناشناس
۲۱:۱۵ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
درسته. وقتی موی طلایی و چشم آبی می بینند آب از لب و لوچه شون جاری می شه. در مقابل عرب و افغان و... نژادپرست می شن.
محمد فقیه نوری
۰۸:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
دقیقا
ناشناس
۱۱:۵۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
ناشناس ۲۱:۱۵نگران نباش اون افغان و عرب هم همون نگاه به ایرانی ها داره شاید هم بدتر
ناشناس
۱۳:۲۰ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
لب مطلب همینه
مستر مرارت
۱۳:۵۱ - ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
ناشناس 21:15
بدتر هم شده هموطن، از چشم آبی رسیدیم به چشم تنگ. فقط خارجی باشه... کلاس داره...
اونوقت ایرانی باشه، یکهزار عیب و ایراد داره
ای بابا...