فرارو- در حالی که آمریکا در آستانه فعال سازی مکانیسم ماشه است، کشور‌های اروپایی عضو برجام همچنان سردرگم هستند و از نجات این توافق هسته‌ای که در معرض نابودی کامل قرار گرفته، ناتوان به نظر می رسند.
به گزارش فرارو، روز پنج شنبه آمریکا عملا اولین گام در چارچوب فرآیند مناقشه‌برانگیز فعال سازی ماشه را شروع می‌کند. محافل دیپلماتیک در سازمان ملل متحد از سفر مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، به نیویورک در روز پنج شنبه خبر دادند. هدف اصلی این سفر، زمینه سازی برای بازگرداندن تحریم‌های بین المللی علیه ایران عنوان شده است. اقدامی که به طور جدی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و ۱+۵ را به خطر می‌اندازد.
خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها و مقامات سازمان ملل اعلام کرد که پمپئو روز پنج شنبه به سازمان ملل می‌رود تا با آنتونیو گوترش، دبیر کل این سازمان، و دیان تریانسیاه جانی، سفیر اندونزی در سازمان ملل و رئیس فعلی شورای امنیت، دیدار کند.
منابع دیپلماتیک به چندین رسانه منطقه‌ای و بین المللی گفته اند که مایک پمپئو شکایت نامه آمریکا علیه ایران را به رئیس شورای امنیت تحویل خواهد داد. در این شکایت، آمریکا با وجود خروج یکجانبه از برجام اعلام خواهد کرد که ایران به این توافق پایبند نبوده است.
در این میان، اروپایی‌ها به رغم حمایت از تداوم برجام، عملا سکوت اختیار کرده و تحرکی برای نجات این توافق انجام نمی‌دهند. اروپایی‌ها به قطعنامه اخیر آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی رأی ممتنع دادند و بدین ترتیب، قطعنامه آمریکا به دلیل نرسیدن به حد نصاب ۹ رأی رد شد.
اما رد شدن این قطعنامه، اروپایی‌ها را در برابر یک مشکل بزرگتر قرار داد. حالا، آمریکا دیگر تحریم‌های تسلیحاتی را رها کرده و می‌خواهد کل تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران بازگرداند که البته، تحریم‌های تسلیحاتی، فقط بخش کوچکی از این تحریم‌ها هستند.
اینکه اروپایی‌ها برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه چه خواهند کرد، هنوز معلوم نیست. آنها گفته اند آمریکا به خاطر خروج از برجام حق ندارد از این مکانیسم استفاده کند.
یکشنبه گذشته، یک سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به خبرگزاری آلمانی «دی پی ای» گفت: «با توجه به اینکه آمریکا در ماه مه ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از برجام خارج شد و در فعالیت‌های متعاقب برجام شکست نکرد، نمی‌توان آمریکا را مشارکت‌کننده در برجام تلقی کرد. بنابراین، ما معتقدیم که آمریکا در موقعیتی نیست که بتواند از مکانیسم‌هایی استفاده کند که مختص اعضای برجام هستند. (مانند به اصطلاح مکانیسم ماشه.)».
اما آمریکا مصرانه ادعا می‌کند که بر اساس مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هنوز مشارکت کننده در برجام است و لذا می‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
در سایه این مناقشات، اروپایی‌ها سعی کردند راه حلی میانه پیدا کنند. آنها، پیشنهاداتی مطرح کردند. طبق گزارش‌های رسانه ای، اروپایی‌ها پیشنهاد کرده بودند که تحریم‌های تسلیحاتی به شکل محدود تمدید شوند. اما این پیشنهاد به جایی نرسید.
ظاهرا، اروپایی‌ها بر این باور هستند که استفاده آمریکا از مکانیسم ماشه میان اعضای شورای امنیت شکاف ایجاد خواهد کرد. چرا که با توجه به فرآیند پیچیده‌ای که آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های بین المللی علیه ایران طراحی کرده، ممکن است حق وتوی آمریکا زیر سوال برود. جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، نیز به این واقعیت اشاره کرده و گفته مکانیسم ماشه ارزش به خطر انداختن حق وتوی آمریکا را ندارد.
اما آمریکا به این هشدار‌ها توجهی نکرده و حالا در حال راه اندازی مکانیسم ماشه است. اروپایی‌ها همچنان امیدوار هستند که راه حلی پیدا شود. اما طبق گفته روزنامه الشرق الاوسط هنوز راهی برای حل مشکل مکانیسم ماشه پیدا نکرده اند. منابع دیپلماتیک اروپایی در پاریس به این روزنامه گفته اند که سه کشور اروپایی عضو برجام - فرانسه، بریتانیا و آلمان- هنوز ابزاری برای دفع آنچه آنها «خطر قریب الوقوع» و تهدیدی برای روابط آمریکا و اروپا و نیز تضعیف شورای امنیت می‌دانند، پیدا نکرده اند.
بیشتر بخوانید:
اروپایی‌ها هنوز از برجام حمایت می‌کنند. آنها در پاسخ به کاهش تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، مکانیسم حل اختلاف را فعال کرده بودند، اما از آنجا که ایران اعلام کرده بود که کاهش تعهدات را بعد از رفع تحریم‌ها معکوس خواهد کرد، اروپایی‌ها از ادامه مکانیسم حل اختلاف که ممکن بود به مکانیسم ماشه نیز منجر شود، منصرف شدند.
طبق گزارش الشرق الاوسط، اروپایی‌ها بر این باور هستند که آمریکا دنبال نابود کردن برجام است و نه پیدا کردن راه حلی برای رفع مشکلات. منابع دیپلماتیک اروپایی به این روزنامه گفته اند که هدف ترامپ و دولتش این است که ایران را در یک موقعیت دشوار قرار دهند و آن را از برجام خارج کنند. چرا که بعد از تحقق این سناریو، اروپایی‌ها دیگر نمی‌توانند بگویند که آنها از برجام حمایت می‌کنند. چون دیگر توافقی در کار نخواهد بود.
به هر حال به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها از امکان نجات برجام مأیوس شده اند چرا که به این جمع بندی رسیده اند که آمریکا هدفی جز نابود کردن برجام ندارد. در سایه این تحولات، اروپا سر دو راهی قرار گرفته است؛ اگر با آمریکا همراهی کند، برجام را از دست خواهد داد و اگر برجام را انتخاب کند، شکاف میان اروپا و آمریکا عمیق‌تر خواهد شد. باید منتظر ماند و دید که اروپایی‌ها کدام گزینه را انتخاب خواهند کرد.
چون می دونند که براساس مفاد برجام، آمریکا حق استفاده از مکانیزم ماشه را دارد.