فرارو- رفت و آمد‌های سیاسی دو روز گذشته در تهران و منطقه خلیج فارس حکایت از آغاز تلاش‌های جدی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا، از بیم رخ دادن بحرانی بزرگ دارد.
به گزارش فرارو، روز گذشته (یکشنبه ۲۲ دی) تهران شاهد ورود سه هیئت عالی رتبه سیاسی از کشورهای منطقه بود. امیر قطر، نخست وزیر سوریه و وزیر امورخارجه پاکستان، مقامات سیاسی بودند که در این روز با مقامات بلندپایه سیاسی ایران دیدار و گفتگو کردند.
به دنبال شهادت سردار سلیمانی در عراق به دست نیرو‌های آمریکایی و تأکید ایران بر انجام عملیات تلافی جویانه، اوضاع منطقه به شدت دستخوش تحولات گوناگون شد. چند روز بعد ایران ضمن اعلام گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای خود، پایگاه‌های آمریکایی در عراق را در پاسخ به شهادت سردار سلیمانی، هدف موشک‌های خود قرار داد.
در همان روز نیز یک هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین نیز به اشتباه توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران سرنگون شد. این رخداد‌ها نه تنها تقابل و رویایی ایران و آمریکا را در موقعیت بسیار حساسی قرار داد بلکه منطقه را نیز به طبع خود دچار وضعیتی بحرانی کرد. به دنبال همین تحولات سریع، تلاش‌ها برای کاهش تنش در منطقه نیز شدت گرفت.
ورود غیر منتظره امیر قطر به تهران
در نخستین این سفر‌ها «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر روز یکشنبه برای دیدار و گفتگو با مقامات ایران وارد تهران شد. شبکه خبری المیادین نخستین منتشر کننده این خبر، علت این سفر را «گفتگو درباره مسایل دو جانبه و امور منطقه ای» عنوان کرد.
دیدار امیر قطر و حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان
شیخ تمیم، امیر قطر، پس از سفر خود به تهران، در توئیتی با اشاره به دیدار‌های خود نوشت؛ با برادران خود درباره کاهش تنش‌ها از سوی همه طرف‌ها رایزنی و تاکید کردم که تنها راه کاهش تنش‌ها گفتگو است. «حمد بن جاسم» وزیر خارجه سابق و نخست‌وزیر پیشین قطر درباره سفر امیر این کشور به تهران در حساب توئیتری خود نوشت: «سفر تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به تهران با توجه به زمان و شرایط آن سفر مهمی است و بیانگر اصول سیاسی قطر مبتنی بر حسن همجواری و گفت‌وگوی سازند به خصوص در شرایط کنونی است که نیازمند ایجاد کانال‌هایی برای دستیابی به گفت‌وگوی سیاسی با هدف آرام کردن اوضاع منطقه است».
نخست وزیر سوریه در تهران
دومین هیئت سیاسی که روز یکشنبه وارد تهران شد، نخست وزیر سوریه و مقامات همراه بود. روزنامه الوطن سوریه گزارش داد که هیئت دولتی عالی رتبه به ریاست عماد خمیس نخست وزیر این کشور قصد دارد تا با مقامات ارشد سیاسی ایران در خصوص مناسبات دو جانبه و تقویت مناسبات در تمامی سطوح و همچنین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای بحث و تبادل نظر کنند.
نخست وزیر سوریه در دیدار با رئیس جمهور
این روزنامه می‌افزاید که هیئت مذکور همچنین شامل ولید معلم معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه سوریه و سرتیپ علی عبدالله عیوب وزیر دفاع این کشور خواهد بود. منابع دیپلماتیک دمشق اعلام کردند که این سفر بسیار با اهمیت است، چرا که در پی تحولات متوالی منطقه اتفاق می‌افتد.
سفر وزیر امور خارجه پاکستان به تهران، ریاض و واشنگتن
اما سفر شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان به تهران برای دیدار و گفتگو با مقامات ایران، سومین سفر از این نوع به تهران بود. وزارت امور خارجه پاکستان روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای گفت: «شاه محمود قریشی» در تهران با «محمد جواد ظریف» همتای ایرانی خود دیدار و طرفین درخصوص روابط دوجانبه، تحولات اخیر منطقه و تنش‌ها میان تهران و واشنگتن گفت: وگو کردند.
دیدار وزرای امورخارجه ایران و پاکستان در تهران
در این بیانیه به نقل از اظهارات وزیر امور خارجه پاکستان آمده است: خویشتنداری طرف‌ها و رویکرد خردمندانه برای گفتگو و تعامل جهت غلبه بر تنش‌های اخیر در خاورمیانه اجتناب ناپذیر است. قریشی تاکید کرد: برای نجات منطقه از بی ثباتی و تنش زدایی لازم است تا تمامی طرف‌ها تلاش‌های جدی انجام دهند. وزیر امور خارجه پاکستان بار دیگر اطمینان داد که این کشور اجازه نمی‌دهد از قلمروی خود علیه کشورهای دیگر استفاده شود و هرگز به هیچ درگیری در منطقه نیز ملحق نخواهد شد.
به نقل از وزارت خارجه پاکستان، شاه محمود قریشی پس از ایران و عربستان راهی آمریکا می‌شود.
یک سفر منطقه‌ای دیگر؛ شینزو آبه در خاورمیانه
اما به دنبال این سفر‌های مقامات سیاسی کشورهای منطقه به تهران، روز شنبه ۲۱ دی ماه، شینزو آبه نخست وزیر ژاپن برای بازدیدی ۵ روزه، وارد منطقه خلیج فارس شد. این سفر که برای دوره زمانی پیش از حملات موشکی ایران تنظیم شده بود، بنا به اظهارات رسانه‌های ژاپنی قرار بود لغو گردد، اما به علت عدم پاسخ آمریکا به حملات موشکی ایران، در دستور کار مقامات ژاپنی قرار گرفت.
دیدار شینزو آبه با ولیعهد عربستان
بنا بر اعلام دولت ژاپن، شینزو آبه در این سفر ۵ روزه قرار است با مقامات سیاسی کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عمان، دیدار و گفتگو داشته باشد.
تلاش‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا
در اعلام رسمی مقامات کشورهای پاکستان و قطر به صراحت آمده است که این کشور‌ها برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا اقدام به انجام این سفر‌ها کرده اند. وزیر امورخارجه پاکستان پس از ایران، عازم عربستان و آمریکا خواهد بود تا احتمالاً پیام‌هایی را میان این کشور‌ها رد و بدل کند. قطر نیز که میزبان مقر فرماندهی ائتلاف آمریکا (سنتکام) است تلاش دارد تا با استفاده از مناسبات نزدیک خود با دو کشور ایران و آمریکا، تنش‌های موجود را از طریق گفتگو کم کند.
شینزو آبه نیز اگر چه مدتی قبل میزبان حسن روحانی در ژاپن بود و تلاش هایش برای میانجگری با آمریکا به نتیجه‌ای نرسیده بود، اما اکنون به واسطه بحرانی شدن منطقه و در خطر قرار گرفتن منابع انرژی این کشور، راهی خاورمیانه شده است تا مجدداً بخت خود را برای کاهش تنش‌ها در خاورمیانه بیازماید.
سوریه نیز اگر چه متحد ایران و بخشی از محور مقاومت به شمار می‌رود، اما بی شک علاقه‌ای به درگیر شدن ایران در یک جنگ با آمریکا ندارد چرا که خود سوریه نیز هنوز درگیر جنگ داخلی است. سوریه همیشه ایران را به عنوان یک متحد و حامی در جنگ‌های داخلی، در کنار خود داشته است و بالطبع هنوز هم به این متحد خود نیازمند است. به همین دلیل به نظر می‌رسد که سوریه نیز خواستار کاهش تنش میان ایران و آمریکاست.
ناظران بر این باورند افزایش تنش میان ایران و آمریکا و درگیری این دو کشور را نمی‌توان محدود کرد و چنانچه جنگی رخ دهد، کل منطقه را فراخواهد گرفت. افزایش تنش در میان ایران و آمریکا در منطقه‌ای که بیشترین نقش را در تأمین انرژی جهان دارد، موجی از نگرانی‌های جهانی را به دنبال داشته است. به نظر می‌رسد به دنبال این نگرانی ها، سران کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تلاش دارند تا به طریقی از شدت این تنش‌ها بکاهند.