چندی پیش در مطلب معرفی سریال‌های مناسبتی امسال، در آستانه ماه رمضان نوشتیم که همیشه در تمام این سال‌ها یکی از مهمترین معیار‌های ارزیابی کارنامه یک‌ساله تلویزیون، موفقیت یا عدم موفقیت این رسانه در جلب نظر مخاطبان در مناسبت‌های مهم بوده است؛ اتفاقی که البته بیشتر با تکیه بر محبوبیت سریال‌های مناسبتی این شبکه‌ها و نیز چند برنامه ترکیبی ستاره‌محور به دست می‌آمده- و درواقع مدیران تلویزیون در تمام این سال‌ها موفقیت و محبوبیت چند سریال مناسبتی را بهانه‌ای کرده‌اند برای سخن‌گفتن از موفقیت کلیت رسانه‌ای که متاسفانه خود مدیرانش هم به عقب‌ماندنش از قافله رقبای ریزودرشتش اذعان دارند.
به گزارش روزنامه شهروند، امسال نیز این داستان به نحوی تکرار شده است؛ و مثل همیشه تلویزیون در دو مناسبت مهمی که تاکنون پشت سر گذاشته، همین تعداد معدود مخاطبانش را هم مدیون سریال‌ها و برنامه‌های ستاره‌محورش بوده است. اگر در نوروز امسال، بیش از سریال‌هایی، چون نون. خ، زوج یا فرد یا بر سر دوراهی، این برنامه‌های مجری‌محوری، چون عصر جدید و خندوانه بودند که جور بقیه را کشیدند؛ بیراه نیست اگر بگوییم که در ماه رمضان در شرایطی‌که به‌جز برنامه عصر جدید دست تلویزیون از هر برنامه جذاب دیگری خالی بوده، سریال‌های تلویزیون توانسته‌اند جور بقیه برنامه‌ها را بکشند و حداقل در فضای مجازی سروصدایی ایجاد کرده و مانع از این شوند که نام تلویزیون به‌کل از بحث‌ها و صحبت‌های مردم حذف شود؛ اتفاقی‌که یک‌بار دیگر هم تلویزیون را مدیون سریال‌سازانش می‌کند.
اما فارغ از این آبروداری عمومی، این سریال‌ها در تمام این سال‌ها بین خودشان نیز رقابت‌هایی داشته‌اند و درواقع از همان روزی که نام سریال‌های مناسبتی شبکه‌های مختلف صداوسیما در آستانه رمضان اعلام می‌شود، رقابتی بین شبکه‌ها آغاز می‌شود که کدام خواهد توانست گوی سبقت را از شبکه‌های دیگر ربوده و تبدیل شود به یکه‌تاز رقابت ماه رمضان. رقابتی که نتیجه‌اش را از طرق مختلفی می‌توان به‌دست آورد؛ از طریق دیده‌ها و شنیده‌های عمومی، از طریق بازتاب مجازی سریال‌ها و البته از طریق آمار‌های ارایه‌شده- با این‌که گاه آمار‌هایی ارایه می‌شود که به قول قدیمی‌ها مرغ پخته را هم به خنده می‌اندازد!
دیده‌ها و شنیده‌ها
از این دریچه بیشتر صحبت‌ها حکایت از موفقیت سریال برادرجان می‌کنند. ملودرامی مذهبی درباره حق‌الناس و ادای حق که در قیاس با دو سریال دیگر مناسبتی‌ترین سریال امسال است. سریالی از تیم باسابقه سعید نعمت‌الله سناریست و محمدرضا شفیعی تهیه‌کننده که پیش‌تر سریال‌های عقیق و مادرانه را تولید کرده‌اند؛ آثاری با دیالوگ‌هایی سخت و سنگین و شعرگونه که عده‌ای آن را مورد انتقاد قرار می‌دهند و عده‌ای دیگر، اما به دارا بودن نثری خاص و یکه و یگانه؛ و برای همین هم هست که شنیدن این‌که این سریال به‌اصطلاح گل کرده و توانسته بیش از دو سریال دیگر رضایت بینندگان را به دست آورد، چندان ساده به باور نمی‌نشیند! اما تماشاگر است و سلیقه‌اش؛ و نعمت‌الله در سناریو‌هایی که تاکنون نوشته، نشان داده که ممکن است ده‌ها ایراد فنی و تکنیکی و حتی حسی در کارش داشته باشد، اما در این‌که رگ خواب مردم را می‌شناسد، نباید تردید کرد.
بعد از برادرجان شاید نتوان به‌راحتی برنده رده دوم رقابت امسال را انتخاب کرد. درواقع دلدار برادران محمودی و از یاد‌ها رفته بهرام بهرامیان هر کدام تماشاگران و هوادارانی به‌قاعده دارند؛ و هرکدام به دلایلی. هواداران دلدار آن را بیشتر به خاطر درونمایه عشق و انتقام سریال پسندیده‌اند و هواداران از یاد‌ها رفته را نیز به خاطر فضای تاریخی کار، داستان همیشه جذاب مثلث عشقی- آن هم در پس‌زمینه تاریخ و البته نقش‌آفرینی به‌قاعده رضا یزدانی در یکی از جذاب‌ترین کاراکتر‌های سریال‌های وطنی گرفته و جذب این کار کرده است.
فضای مجازی
در فضای مجازی، اما شاید نتوان برنده رقابت ماه رمضانی امسال را به‌سادگی مشخص کرد. درواقع می‌توان گفت که برآیند نظرات کاربران رسانه‌های اجتماعی فارسی در قبال این سه سریال مواضعی منفی و تندوتیز بوده است؛ به‌خصوص برادرجان که به دلیل بهره‌مندی از مولفه‌های عامه‌پسندتر سیبل مناسب‌تری بوده برای رسانه‌ها و کاربرانی با ادعا‌های روشنفکری؛ و به این دلیل رسانه‌های اجتماعی پر شده از آرا و نظراتی علیه این سریال. ازجمله کاربری که با توییت «کپی‌ای که زده رو دست تهمینه میلانی، کپی سناریو و شخصیت‌های سریال برادرجان از دربارانداز الیا کازانه» موجی علیه سریال محمدرضا آهنج ایجاد کرد. این البته مشتی بود از خروار و پی‌جویی پست‌ها و توییت‌های منفی علیه این سریال صد‌ها نمونه از این تندتر نیز به دست می‌دهد!
از یاد‌ها رفته و دلدار هم البته از تیغ تند انتقادات مجازی ایمن نبوده‌اند. کاربری درباره از یاد‌ها رفته نوشته: «سریال شبکه یک رو ببینید. صد رحمت به فیلمفارسیای قدیم» که صد‌ها لایک گرفته. درباره دلدار هم کاربری نوشته: «خودآزاری یعنی دنبال‌کردن سریال‌های ماه رمضون، برادر جان و دلدار. هر شب با این سناریوهاشون قلب آدم رو چنگ میزنن» که ده‌ها تن واکنشی مثبت به آن نشان داده‌اند.
نظر کاربری، اما می‌تواند برآیند نظرات درباره این سریال‌ها را نشان دهد. کاربری که با هشتگ‌های نام هر سه سریال امسال نوشته: «سریالای ماه رمضان سال به‌سال و هر سال، قسمت به قسمت بدتر و ضعیف‌تر میشن».
اپلیکیشن‌ها
دیروز خبرآنلاین گزارشی منتشر کرد درباره میزان موفقیت سریال‌های ماه رمضان بر اساس یک اپلیکیشن موبایلی که طبق این آمار نیز برادرجان موفق‌ترین سریال امسال بوده است.
طبق آمار این گزارش در این اپلیکیشن اولین قسمت «از یاد‌ها رفته» را ۳۴هزار نفر دیده‌اند؛ یعنی ۳۴ هزار نفر که احتمالا قسمت اول را در تلویزیون ندیده‌اند، برای دیدن آن به این اپلیکیشن مراجعه کرده‌اند. این ملودرام تاریخی که بیشتر به خاطر طراحی لباس زن‌ها در دهه بیست و سی مورد انتقاد قرار گرفته؛ اما در این اپلیکیشن در قسمت‌های بعدی ۲۹هزار، ۲۳هزار، ۲۴هزار، ۱۴هزار و ۱۸هزار تماشاگر داشته است؛ آماری که نشان از افت روزبه‌روز تعداد تماشاگرانش دارد.
دلدار، اما در این اپلیکیشن در قسمت اول ۴۶هزار مخاطب داشته؛ در قسمت دوم ۳۸هزار، در ادامه نیز نظر ۳۶هزار، ۳۱هزار، ۱۸هزار، ۳۳هزار و ۲۷هزار کاربر اپلیکیشن را جلب کرده که نسبت به سریال تاریخی شبکه یک آمار بهتری است. برادرجان، ولی قسمت اولش را ۱۴هزار نفر دیده‌اند. آماری که در قسمت دوم به ۴۳هزار و بعدتر به ۴۸هزار، ۴۸هزار، ۴۱هزار، ۶۱هزار و ۴۳هزار رسیده است. ارقامی که نشان می‌دهد تماشاگران این سریال قسمت به قسمت، شاید از طریق تبلیغات دهان به دهان افزایش یافته است.
صداوسیما
یکی از راه‌های ارزیابی موفقیت یا ناموفق‌بودن سریال‌ها در رقابت شبکه‌ها نیز اعتماد به آمار و ارقامی است که روابط عمومی سیما ارایه می‌کند. آماری که آن نیز حکم به موفقیت برادرجان می‌دهد.
طبق آماری که مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما اعلام کرده؛ تا پانزده رمضان مجموعه تلویزیونی برادرجان بیشترین مخاطب و میزان رضایت را داشت. بعد از برادرجان نیز دلدار و از یاد‌ها رفته در رتبه‌های دوم و سوم جذب و میزان رضایت مخاطب قرار گرفته‌اند.