فرارو- حسن روحانی رییس جمهور صبح امروز لایحه بودجه سال ۹۸ را تقدیم مجلس کرد. روحانی در سخنان مفصلی در صحن علنی مجلس از عملکرد دولت در یک سال گذشته دفاع کرد و از شرایط پیچیده و سخت اقتصادی گفت. او سپس خصوصیات لایحه تقدیمی به مجلس را بیان کرد. براساس سخنان رییس جمهور لایحه دولت چند مسئله مهم را در نظر گرفته و بر مبنای آن تنظیم شده است. روحانی گفت: «اولین مسأله در تحریم، فشار به اقشار جامعه بویژه دهک‌های پایین جامعه است که به این‌ها فشار بیشتری وارد می‌شود چراکه شرایط تورمی در ماه‌های گذشته، شرایط مناسبی نبود و مردم به زحمت افتادند و در این شرایط باید برای اقشار ضعیف جامعه برای سال آینده و بودجه سال آینده تصمیم‌گیری‌های مهمی را اتخاذ می‌کردیم که این کار را در بودجه سال آینده انجام دادیم.» روحانی در سخنانخود به مسئله آب و وضعیت صندوق بازنشستگان هم اشاره کرد.
به گزارش فرارو، لایحه تقدیمی دولت حالا باید در مجلس بررسی شود و نمایندگان تصمیم نهایی را درباره بودجه سال آینده بگیرند. پس از تقدیم لایحه بودجه به مجلس علی لاریجانی رییس مجلس در جمع خبرنگاران گفت: «بررسی بر روی نقشه راه بودجه سال‌های ۹۸ و ۹۹ آغاز شده است.»
لایحه بودجه دولت ابتدا سه هفته قبل آماده ارائه به مجلس بود که با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب ملاحظاتی درباره آن مطرح کرده بودند دولت تصمیم گرفت لایحه را اصلاح کند.
دولت در این لایحه ۴۷۸هزار میلیارد تومان منابع درآمدی از محل مالیات، واگذاری، نفت و ... برای خود پیش بینی کرده است. این عدد در لایحه اولیه دولت که سه هفته قبل تقدیم مجلس شده بود، ۴۳۳هزار میلیارد تومان بود.
در لایحه دولت قیمت پایه دلار ۴۲۰۰تومان در نظر گرفته شده است.
اما جزییات و خصوصیات لایحه بودجه ۹۸ چیست؟
هدفمندی و توصیه دولت برای حذف سه دهک
یکی از سوال های اصلی در افکار عمومی سرنوشت یارانه نقدی است. در تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۹۸ کل کشور ۱۴۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان منابع و مصارف از محل هدفمند سازی یارانه‌ها در نظر گرفته شده است.
گفتنی است براساس تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۷، منابع هدفمندسازی یارانه‌ها در سال جاری ۹۸ هزار و ۸۳۴ میلیارد تومان بود. براین اساس در لایحه بودجه سال آینده، منابع هدفمندسازی یارانه‌ها حدود ۴۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت که افزایشی بالغ بر ۴۴ درصد است.
در این تبصره همچنین اشاره شده که استانداران سراسر کشور مجازند با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بر اساس پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان نسبت به حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی اقدام نمایند. منابع حاصل از حذف یارانه نقدی خانوار‌های پردرآمد با تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان صرف حذف تدریجی فقر مطلق و همچنین تکمیل پروژه‌های نیمه تمام اولویت دار استانی همان استان خواهد شد.
همچنین ۷ هزار میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق و افزایش پرداخت به خانوار‌های تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی در نظر گرفته شده است.
درآمد نفت
۱۴۸ هزار و ۳۸ میلیارد تومان از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای یا همان نفت و گاز در لایحه بودجه سال ۹۸ پیش‌بینی شده که شامل سه بند است:
۱- ۱۴۲ هزار و ۵۳۸ میلیارد تومان حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی
۲- ۴۵۰۰ میلیارد تومان حاصل از فروش و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول
۳- هزار میلیارد تومان منابع حاصل از واگذاری طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
این درحالی است که طبق قانون برنامه ششم توسعه، قرار بود حداکثر ۱۲۱ هزار میلیارد تومان از محل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در سال ۹۸ استفاده شود. به نظر می‌رسد این بندبا قانون برنامه ششم مغایرت دارد.
پیشنهاد افزایش ۲۰ درصدی قیمت گازوئیل
دولت در لایحه بودجه سال ۹۸ در بخش جدول شماره ۵ (درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری دارایی‌های مالی بر حسب قسمت، بخش، بند، اجزا ۱۳۹۸) در ماده واحده لایحه بودجه، خواستار افزایش ۲۰ درصدی قیمت هر لیتر نفت‌گاز (گازوئیل) شده است.
در این بند از لایحه بودجه، درآمد حاصل از افزایش ۲۰ درصد به قیمت هر لیتر نفت‌گاز، ۱۰ هزار و ۷۸۹ میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.
حقوق و دستمزد
دولت در لایحه بودجه سال ۹۸ کل کشور برای پرداخت حقوق و دستمزد بالغ بر ۹۵ هزار و ۲۲۸ میلیارد تومان برای خدمت کارکنان یا همان حقوق و دستمزد پیش‌بینی کرده است؛ همچنین ۲۳ هزار و ۳۷۵ میلیارد تومان در فصل دوم به منظور استفاده از کالا‌ها و خدمات در نظر گرفته است.
از طرف دیگر بر اساس پیش بینی دولت در تبصره ۶ ماده واحده لایحه بودجه سقف معافیت مالیاتی برای کارکنان دولتی و غیر دولتی اعم از حقوق و مزایای فوق العاده و کارانه، سالانه ۲۷۶ میلیون ریال تعیین شد.
در لایحه بودجه پیش بینی شده حقوق شاغلان و بازنشستگان بیست درصد افزایش یابد.
با این حساب، نرخ مالیات بر کل درآمد کارکنان دولتی و غیر دولتی تا سقف حقوق ماهیانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان صفر در نظر گرفته شده است و این حقوق بگیران از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهند شد.
اما بر اساس این تبصره، نرخ مالیات بر کل درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر درآمد مذکور، تا ۵ برابر مشمول مالیات سالانه ۱۰ درصد و نسبت به مازاد آن نیز ۲۰ درصد پیش بینی شده است.
همچنین میزان معافیت مالیاتی در مورد شخص حقیقی که هیچگونه درآمدی ندارد (ماده ۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم) و همچنین مشمولان مالیات مودیانی که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کنند (موضوع ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم)، سالانه تا سقف درآمد ۲۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود. به این ترتیب این افراد تا سقف درآمدی ماهیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند.
بند بحث برانگیز درباره پرداخت حقوق بازنشستگان از صندوق توسعه ملی
دولت در بند «الف» تبصره ۲۱ لایحه بودجه ۹۸ پیشنهاد داد کسری منابع صندوق‌های بازنشستگی برای پرداخت مستمری بازنشستگان و مستمری بگیران، از طریق برداشت از صندوق توسعه ملی تامین شود.
در بند «الف» تبصره ۲۱ لایحه بودجه آمده است: "در اجرای بند (ث) ماده (٧) قانون برنامه ششم توسعه، صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری موظفند از ابتدای سال ١٣٩٨ ضمن افزایش کارایی و بازدهی بنگاه‌های تحت پوشش خود، اعتبار مورد نیاز برای مابه التفاوت هزینه‌های مربوط به مستمری بازنشستگان در سال ١٣٩٨ نسبت به اعتبار مصوب در قانون بودجه سال ١٣٩٧ کل کشور را از محل منابع داخلی و سایر منابع حاصل از سرمایه گذاری‌های خود تامین نمایند. درصورتی که منابع حاصل از سود و بازدهی بنگاه‌های تحت پوشش، کفایت پرداخت مابه التفاوت را نکند، به دولت اجازه داده می‌شود آنرا از محل برداشت مجاز از ورودی منابع صندوق توسعه ملی تامین نماید."
این در حالی است که پیشتر گزارش‌ها حاکی از آن بود که رهبر معظم انقلاب تمایل زیادی به برداشت از صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه ندارند.
خبرگزاری فارس معتقد است که دولت در این بند "درخواست چک سفید امضا" برای برداشت از صندوق توسعه ملی کرده است.
وام ازدواج افزایش نیافت
طبق بند «الف» تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۹۸، مبلغ وام ازدواج جوانان بدون تغییر نسبت به قانون بودجه سال جاری، همان ۱۵ میلیون تومان به ازای هر نفر تعیین شد.
برخی معتقدند که با توجه به افزایش قیمت‌ها،گرانی روز افزون و سخت ترشدن تشکیل زندگی مشترک دولت باید در این زمینه انعطاف بیشتری به خرج میداد و رقم وام ازدواج را افزایش میداد.
یارانه کالا
طبق جزئیات لایحه بودجه در جدول مربوط به تبصره ۱۴ لایحه که مربوط به منابع و مصارف ناشی از درآمد حامل‌های انرژی است بالغ بر ۶ هزار و ۱۴۵ میلیارد تومان یارانه نان و خرید تضمینی گندم در نظر گرفته شده است.
همچنین در فصل چهار لایحه بالغ بر ۱۱ هزار و ۶۳۷ میلیارد تومان یارانه پیش‌بینی شده است. مجموعا ۱۷ هزار و ۷۸۲ میلیارد تومان از این دو محل یارانه برای بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است.
بدهی دولت به بخش‌های خصوصی و تعاونی
مطابق با بند ۲ تبصره ۲ لایحه بودجه سال۹۸، بدهی دولت به بخش‌های خصوصی و تعاونی و نهاد‌های عمومی غیردولتی از محل واگذاری اموال و دارایی‌های متعلق به دولت و موسسات و شرکت‌های دولتی به استثنای موارد مصادیق مندرج در اصل ۸۳ قانون اساسی و غیرمشمول واگذاری موضوع قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی از طریق جدول زیر قابل پرداخت است:
"مطالبات خانواده شهدا، پاداش پایان خدمت و سایر مطالبات و دیون به مبلغ ۵۰ میلیارد تومان، هزینه تحصیلی و آموزشی مصادیق ایثارگری ۵ میلیارد تومان، پرداخت مطالبات صندوق ذخیره فرهنگیان ۵۰ میلیارد تومان، صندوق بازنشستگی وزارت اطلاعات ۴۰ میلیارد تومان، دیون صندوق بازنشستگی فولاد ۱۰۰ میلیارد تومان و پرداخت دیون دولت به کمیته امداد امام خمینی (ره) ۳۰ میلیارد تومان تعیین شده است."
عوارض خروج از کشور
آنچه دولت در تعرفه‌های درآمدی خود برای بودجه سال آینده پیشنهاد کرده نشان می‌دهد که درآمد حاصل از عوارض خروج از مرز‌های کشور برای هر نفر ۲۲۰ هزار تومان و برای عوارض خروج زائرین حج تمتع و عمره نیز ۱۱۰ هزار تومان است.
این در حالی است که برای خروج هوایی زائران ۳۷۵ هزار تومان و برای عوارض خروج زمینی و دریایی حدود ۱۲۵ هزار تومان پیش بینی شده است.
عوارض خروج زائرین عتبات عالیات (زائران اربعین) از تاریخ ۲۴ شهریور تا ۱۲ آبان که از مرز‌های زمینی به مقصد عراق از ایران خارج می‌شوند نیز از پرداخت عوارض خروج معاف خواهد بود.
عوارض خروج از کشور در سال آینده نسبت به سال جاری تغییری نخواهد داشت.
افزایش عوارض قبوض آب
دولت در قالب بند ب. تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۹۸ آورده است: "وزارت نیرو از طریق شرکت‌های آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آب‌های شهری، به ازای هرمترمکعب فروش آب شرب، مبلغ ۲۰۰ ریال از مشترکان آب دریافت و به خزانه‌داری کل کشور واریز کند. صددرصد وجوه دریافتی تا سقف نهصد و شصت و پنج میلیارد رالم از حساب مذکور در ردیف معیت در بودجه شرکت مزبور صرفا جهت آبرسانی شرب روستایی و عشایری اختصاص می‌یابد"
میزان عوارض دریافتی بر روی قبوض آب از این محل، در سال ۹۷، ۱۵۰ ریال بود و سقف وجوه دریافتی از این محل برای آبرسانی شرب روستایی و عشایری، در سال ۹۷ به میزان هفتصد و پنجاه میلیارد ریال بود.
این جزییاتی از لایحه بودجه سال آینده است لایحه ای که محمد باقر نوبخت درباره آن گفته است "با نگاه دو ساله" تدوین شده است. حالا باید دید این لایحه در چکش کاری مجلس چه حال و روزی پیدا خواهد کرد.
کاهش بودجه وزارت فرهنگ
در لایحه دولت بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد با کاهش پنج درصدی مواجه شده است. براین اساس بودجه کل این وزارتخانه از میزان معادل ۱۴ هزار و ۱۵۶ میلیارد ریال پیش بینی شده است که در مقابل با بودجه مصوب سال ۹۷ با کاهش ۷۱۸ هزار میلیون ریالی مواجه شده است.
در لایحه سال جاری همچنین مبلغ ۲۳۲۰۰۰۰ میلیون ریال برای حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات پیش بینی شده است که این رفم نسبت به سال قبل که رقم ۲۴۵۵۰۰۰ میلیون ریال برای این منظور مصوب شده است با کاهش ۱۳۰۰۰۰ میلیون ریالی همراه شده است.
افزایش بودجه محیط زیست
همچنین در لایحه دولت بودجه سازمان محیط زیست به شکل چشمگیری افزایش یافته است. بر این اساس رشد ۸۰ درصدی بودجه هزینه‌ای و رشد ۳۵ درصدی بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سازمان حفاظت محیط زیست و رشد ۴۴ درصدی مجموع بودجه این سازمان پیش بینی شده است.
بیشترین بودجه به آموزش و پرورش رسید/ وزارت کار دوم شد
در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۸ مجموع بودجه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش و دستگاه‌های تابعه این وزارتخانه هم در بخش اعتبارات و هزینه‌ای و هم در بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ۴۵۸ هزار و ۳۱۳ میلیارد و ۳۳۹ میلیون ریال پیشنهاد شده است.
پس از آموزش و پرورش وزارت کار و رفاه اجتماعی بیشترین بودجه را دریافت کرده است. این در حالی است که سال جاری وزارت کار پیشتاز دریافت بودجه بود.
در لایحه پیشنهادی بودجه ۹۸ مجموع بودجه پیشنهادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دستگاه‌های تابعه این وزارتخانه هم در بخش اعتبارات هزینه‌ای و هم در بخش تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ۴۳۱ هزار و ۶۸۷ میلیارد و ۴۵۴ میلیون ریال پیشنهاد شده است.
کاهش بودجه وزارت دفاع
براساس لایحه بودجه، میزان بودجه پیشنهادی برای وزارت دفاع نیز نسبت به سال گذشته با کاهش روبه رو شده است. بودجه وزارت دفاع در این لایحه ۳۵،۹۷۱،۷۰۴،۰۰۰،۰۰۰ ریال تعیین شده است.
جدول بودجه پیشنهادی وزارتخانه ها در سال 98