مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست کشور از انتقال ۴ رأس گورخر آسیایی جدید به پارک ملی کویر در شهرستان گرمسار در استان سمنان خبر داد.
به گزارش ایسنا، سعید نمکی در بازدید از سایت گورخر آسیایی در پارک ملی کویر در جمع خبرنگاران گفت: مرحله اول انتقال گورخر‌ها از پارک توران به پارک ملی کویر، متأسفانه بدون هماهنگی با سازمان انجام شد و کار کارشناسی دقیقی انجام نشد و از روش‌هایی استفاده شد که گرچه این روش‌ها در دنیا نسبتاً معمولی است، ولی درست و کارشناسی انجام نشد.
وی افزود: مرحله دوم که انتقال ۴ رأس از استان یزد به پارک ملی کویر بود، بسیار خوب هدایت شد، و در این مرحله، ۴ رأس از گور خر‌های آسیایی از استان یزد به پارک ملی کویر در استان سمنان منتقل شدند، در این روش از یک مدل بومی برای انتقال استفاده شد، اعتقاد ما بر این است که توان و تجربه‌ی بدنه کارشناسی قدیم محیط زیست به عنوان بزرگترین سرمایه می‌تواند به کار بیاید، در این روش، انتقال گورخر‌ها با روش زنده گیری بدون استرس انجام شد.
مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست کشور ادامه داد: این روش با زنده گیری سنتی که با کمند و تعقیب کلی استرس به حیوان وارد می‌شود و روش مدرن که از بیهوشی برای گرفتن حیوان استفاده می‌شد تفاوت داشت، دارو‌های بیهوشی دارای عوارض زیادی از جمله عوارض کبدی، کلیه حاد و مزمن برای حیوان است، افزایش درجه حرارت در حیوان را به دنبال دارد و در مرحله اول یکی از علل از دست رفتن آن ۵ گورخر آسیایی این بود که از روش بیهوشی استفاده کردند.
نمکی تصریح کرد: در این روش جدید که ۴ گورخر استان یزد به پارک ملی کویر منتقل شدند، روشی است که به عنوان نشنال مدل یا یک مدل ملی ثبت خواهیم کرد، در این روش، حیوان بدون هیچ استرسی، دعوت می‌شود، حتی هدایت هم نه، بلکه دعوت می‌شود به یک محیط محدودتر با یک مکانیزم کنترل تغذیه‌ای در یک منطقه محدودتر و بدون کوچکترین استرس و آسیبی در آن منطقه قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: این گورخر‌هایی که از یزد به پارک ملی کویر وارد شدند هیچ گونه استرسی ندارند و کاملاً حالت طبیعی دارند. این فرآیند انتقال در مرحله بعدی هم با همین روشی که آزمودیم، ادامه خواهد داشت، روش‌های معمول انتقال یک گونه از یک منطقه حیات وحش به منطقه دیگر، بدون مرگ و میر نیست و در استاندارد‌های جهانی درصدی را برای مرگ و میر و آسیب مجاز می‌دانند، این روش ملی به عنوان یک روش تجربی، نشان داد که درصد آسیب و مرگ و میر در این مرحله صفر است.
مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست کشور افزود: انشاءالله در آینده در همین پارک ملی کویر تعداد زیادی از کره‌های گورخر آسیایی را شاهد خواهیم بود که نشان خواهد داد که ما با توان و همت کارشناسان و محیط بانان توانستیم و قادر بودیم این گونه از دست رفته را در منطقه احیا کنیم.
نمکی اذعان کرد: در مرحله بعد ۵ تا ۸ رأس گورخر آسیایی از استان‌های یزد، کرمان و یا توران شاهرود به پارک ملی کویر منتقل خواهد شد، ما معتقدیم که این دوره باید طی شود، ضلع شمالی سیاه کوه در پارک ملی کویر به چند دلیل می‌تواند منطقه مناسبی برای زیست گورخر آسیایی باشد و یکی از آن دلایل نزولات جوی خوب منطقه است.
وی با رد صحبت‌های یکی از متخصصان گیاه شناسی کشور که مدعی شده بود آوردن گورخر آسیایی به پارک ملی کویر باعث کم شدن علوفه برای گونه‌های دیگری مثل کل و بز خواهد شد، تصریح کرد: من این موضوع را رد می‌کنم، چراکه اگر این عزیزان رفتار شناسی حیات وحش را نمی‌دانند، هیچ وقت کل و بز از آن صخره و کوه برای تهیه علوفه به زیستگاه گورخر نمی‌آید، این صحبت‌های ناصحیح، ناشی از عدم شناخت از رفتار شناسی حیات وحش است، کما اینکه خشکسالی باشد و کمبود علوفه، کل و بز بند کوه را طی می‌کنند و به مناطق دیگری می‌روند، و هیچ وقت به سمت دشت چاه قرقره، چاه ویش مست و چشمه پیغمبر نمی‌آیند.
مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست کشور اظهار داشت: پارک ملی کویر در استان سمنان یکی از زیستگاه‌های خوب برای تکثیر گورخر آسیایی خواهد بود، گور خر رفتار برگشت به زیستگاه قبلی را دارد و یک خاطره برگشت به زیستگاه قبلی دارد، انشاءالله به این جمع بندی خواهیم رسید که یک تکثیر در اسارت داشته باشیم و نسل بعدی رها سازی بشوند تا خاطره بازگشت به زیستگاه قبل را نداشته باشند.
نمکی گفت: آخرین بار در ۳۰ سال پیش سه رأس از گور‌های آسیایی در ایران رویت شد و بعد از آن دیگر گور خر‌های آسیایی دیده نشد، تجاوز بی رویه به منطقه و شکار گورخر آسیایی و باور‌های غلطی مانند اینکه مردم از استخوان‌های گورخر برای درمان بیماری‌های روماتیسمی و... بهره می‌گرفتند، و گوشت آن را هم به نحوی مصرف می‌کردند، باعث شد موتور سوار‌های زیادی بعد از انقلاب برای غارت این گونه کمیاب حیات وحش ایران، به منطقه حمله کنند.
وی ادامه داد: بعد از آن در پارک ملی توران شاهرود و مناطق حفاظت شده دیگر تکثیر نمونه‌های در اسارت شروع شد، پارک ملی کویر اولویت زیادی داشت در این زمینه، به دلیل اینکه وجود گله و سگ گله در خارتوران به عنوان یکی از گونه‌های تهدید کننده برای گورخر آسیایی بود، اینجا هیچ تعارضی از سوی گله دار و سگ گله وجود ندارد، ضمن اینکه در قدیم در مناطقی مانند چاه قرقره، چاه ویش مست، چشمه پیغمبر منطقه پارک ملی کویر، زیستگاه‌های اصلی گورخر آسیایی بوده است.
مشاور عالی رئیس سازمان محیط زیست کشور با بیان اینکه فرآیند انتقال گورخر‌های آسیایی به پارک ملی کویر با دوهدف انجام شد، یکی اینکه می‌خواستیم آن زنجیره تنوع زیستی که در منطقه بود را دوباره احیاء کنیم، برای اینکه متخصصین حیات وحش می‌گویند اگر یک گونه از منطقه و اکوسیستمی حذف شد، ممکن است با خود یک زنجیره‌ای را به همراه ببرد، تکمیل زنجیره حیات و تنوع زیستی، در پارک ملی کویر، نیازمند بر گرداندن گونه از دست رفته گورخر آسیایی بود، بحث دیگر اینکه ما نمی‌توانیم اعتماد کنیم که اگر در جایی تعداد قابل توجهی تکثیر گورخر آسیایی انجام شد، آن منطقه همواره امن خواهند ماند و متأسفانه ممکن است جایی دچار اپیدمی شود و تعداد قابل توجهی از گونه‌ها از بین برود.
نمکی تأکید کرد: گونه آلوده را دیگر نمی‌شود به یک زیستگاه پاک منتقل کرد، به خاطر اینکه در همه جای دنیا می‌آیند و رزرو رو در زیستگاه‌های مختلف با گونه در اقلیم‌های سازگار تکثیر می‌کنند و زیاد می‌کنند، و این هم یکی از دلایلی بود که با بدنه کارشناسی سازمان تصمیم گرفته شد با این دو هدف انتقال گورخر‌های آسیایی به پارک ملی کویر انجام شود.