فرارو- دعوای صدا و سیما و دولتِ برآمده از رای نیروهای اصلاح‌طلب و اعتدالی چیز تازه‌ای نیست. اگر نخواهیم گذشته های دور را مرور کنیم در پنج سال دولت حسن روحانی، نمونه های زیادی از تقابل قوه اجرایی کشور صدا و سیما وجود دارد. از همان سال ۹۲ زمانی که صدا و سیما روزهای آخر مدیریت ضرغامی را تجربه می کرد، دولتی‌ها رسانه میلی را برای صدا و سیما به کار می‌بردند. بعد از ضرغامی هم دو مدیر دیگر به صدا و سیما آمدند اما همچنان تقابل ها ادامه داشت. محمد سرافراز بعد از ضرغامی رئیس رادیو و تلویزیون شد. او با هجده ماه ریاست صدا و سیما بعد از صادق قطب‌زاده رکورددار کوتاه‌ترین دوران مدیریت صدا و سیما بود. اما در همین مدت کوتاه عملکردش به گونه ای بود که برای توضیح درباره موضعگیری های سیاسی سازمان تحت امر خود به مجلس اصولگرای نهم احضار شد.
بعد از سرافراز، عبدالعلی علی‌عسگری باید شانس خود را امتحان می‌کرد. با وجود آنکه او هم وارث سازمان عریض و طویلی است که از دوران ضرغامی برای او به جا مانده، اما همچنان بر صندلی صدا و سیما تکیه زده است. البته همان خرداد ماه سال گذشته زمزمه هایی از رفتن او از صدا و سیما نیز شنیده می‌شد اما این شنیده ها تایید و تکذیب نشد و علی‌عسگری کماکان به کار خود ادامه می دهد. با این حال در مدت ریاست او بر صدا و سیما اختلافات سازمانش با دولتی ها کم نشد.
صدا و سیما که بعد از ختم ماجرای اختلاف علی فروغی، مدیر 30 ساله شبکه سه با عادل فردوسی پور مجری باسابقه و محبوب صدا و سیما مدتی حاشیه‌ها را متوجه خود کرده بود، این بار با دولتی‌ها دست به گریبان شده است. روز گذشته شورای اطلاع رسانی دولت دوباره بیانیه ای انتقادی نسبت به عملکرد صدا و سیما منتشر کرد. این بیانیه به حواشی راهپیمایی روز اربعین و نحوه پوشش رسانه ای صدا و سیما برمی گردد. طی روزهای پیش از اربعین حسینی، مشکلات به وجود آمده برای زائرین در دریافت ارز در بسیاری از رسانه ها خبر ساز شده بود.
در این بیانیه آمده است: در این میان، دولت که برخاسته از مکتب سرور آزادگان است و خود را خادم شیفتگان حسینی می‌داند، از ماه‌ها پیش و در قالب ستاد اربعین همه کوشش خویش را برای آماده‌سازی بسترها و زیرساخت‌های لازم جهت تشرف بیش از 2 میلیون زائر به سمت عتبات عالیات به عمل آورده است، اما متأسفانه معدودی از رسانه‌های خاص و در رأس آنها برخی برنامه‌های صدا و سیما در میان تعجب همگان ضمن برقراری ارتباط «زنده» به جای پخش برنامه‌های معنوی و سخنان کارشناسان فرهنگی- مذهبی، آنتن را در اختیار افراد سیاسی و کینه‌توز قرار داد و آنان نیز کوشیدند با برجسته کردن ناروای برخی حاشیه‌ها، خدمت‌رسانی خادمان اباعبدالله الحسین (ع) به زائران را مخدوش و مورد تردید قرار دهند. در این بیانیه آمده است: به عنوان نمونه، در یکی از این برنامه‌ها که توسط یکی از افراد شهره به مخالفت با دولت مدیریت می‌شود، کارشناس مدعی شد دولتمردان، بهره معنوی از سفره اربعین نبرده و صرفاً به سفره‌داری می‌پردازند. این بیانیه همچنین می گوید: این بار نیز، برخی کاستی‌ها در ارائه ارز به برخی زوار اربعین، دستاویزی شد تا این جریان، تمام خدمات ارائه شده از سوی نهادهای دولتی به زوار اربعین حسینی (ع) را نادیده بگیرند و این گونه القا کنند که دولت نسبت به مراسم پرشکوه اربعین بی تفاوت است.
در بیانیه دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت آمده: این هیاهوی جریان مخالف دولت درحالی صورت گرفته است که تنها ساعاتی در ارائه خدمات بانکی و تخصیص ارز به زائران محترم آن هم به دلایل مختلف اعم از نامساعد بودن شرایط آب و هوایی و طوفان صورت گرفته در منطقه مرزی، زیرساخت‌های ضعیف، قطعی برق و اینترنت کشور عراق و همچنین عدم تأمین ساختمان مناسب برای ایجاد باجه ارائه خدمات بانکی از سوی مسئولان عراقی، اخلال ایجاد شد که در ساعات وقفه و برای تسهیل ارائه خدمات مربوطه، مجبور به استفاده از ساختمان‌های نامناسب شد که با تلاش مستمر و رایزنی‌های صورت گرفته ساعاتی پس از وقفه، مشکلات و موانع مرتفع و پس از آن ارائه خدمات به نحو شایسته صورت گرفت. شورای اطلاع‌رسانی دولت ابراز امیدواری کرده است مدیران سازمان صدا و سیما، حرمت مراسم معنوی باشکوهی همچون اربعین سید و سالار شهیدان را پاس دارند و اجازه ندهند رسانه ملی به تریبون و ابزار تسویه حساب‌های سیاسی و شخصی برخی افراد تبدیل شود و نپذیرند منافع ملی، مصالح انقلاب اسلامی و نیز اعتبار اعتقادات مذهبی، فدای اهداف جریان‌ها و افراد تندرو سیاسی شود.
رنجبران پاسخ داد
بعد از این بیانیه، محمد حسین رنجبران، مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما با باشگاه خبرنگاران گفتگو کرد و گفت: توصیه می‌کنیم دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت به جای روش‌های سلبی با جهت گیری‌های سیاسی مثل صدور بیانیه‌های متعدد و پشت سرهم به معرفی خدمات دولت به صورت ملموس بپردازد که همواره مورد تاکید رییس جمهور محترم بوده است.
او ادامه داده: در دیداری که چندی پیش با شورای معاونان سازمان با آقای رئیس جمهوری داشتیم، آقای دکتر روحانی به ضعف روابط عمومی‌های دولت در بیان خدمات صورت گرفته اذعان داشت و خواستار بازنگری روشی آنها شد و الان با گذشت چند ماه ما شاهد هستیم که چقدر صحبت‌های آقای رئیس جمهوری دقیق است و این ضعف دارد به دولت لطمه می‌زند.
رنجبران گفته: شورای اطلاع رسانی دولت بدلیل این ضعف مفرط هرچند وقت یکبار با صدور بیانیه‌هایی ناشیانه فرافکنی می‌کند. مردم به خوبی می‌دانند که رسانه ملی چه نقش ویژه‌ای در شکل گیری حرکت عظیم اربعین حسینی داشته و خدمات همه دستگاه‌ها چه دولتی و چه غیره را لحظه به لحظه در رادیو و تلویزیون منعکس کرده است.
دولت خطاب به صدا و سیما: نظرسنجی معتبر بگذارید
بعد از این اظهارات رنجبران مجری مشهور اصولگرا، دولت بیانیه دیگری منتشر کرد. در این بیانیه آمده: مخاطب انتقاد دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت، نه کلیت صدا و سیما بلکه تهیه‌کنندگان و مجریان چند برنامه مشخص و شناسنامه‌دار بود که با پشتیبانی مالی افرادی خاص تولید می‌شود و وابستگی آشکاری به یک طیف فکری معین دارند و با وجود رهنمودهای مکرر مقام معظم رهبری در زمینه ضرورت پرهیز از سیاه‌نمایی و نیز دستور مقامات ارشد سازمان برای تعامل سازنده با دولت؛ همچنان ساز ناکوک خود را می‌نوازند.
این بیانیه ضمن تکذیب نقل قول از رئیس جمهوری درباره ناکارآمدی روابط عمومی‌های دولت که از سوی مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما بیان شد، اضافه می کند: سوای دروغ بودن این نقل قول، روابط عمومی‌های دولت برای تحقق کامل ظرفیت‌های خود با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کنند که یکی از آنها، صدا و سیماست که برخلاف وظایف قانونی و اخلاقی خود به مثابه «رسانه ملی»، نه فقط اطلاع‌رسانی خدمات دولت را به حاشیه برنامه‌های خود رانده است بلکه بخشی از تولیدات خود را به سیاه‌نمایی و تخریب پی در پی اقدامات قوه مجریه اختصاص داده و موجب شده وقت و انرژی زیادی از روابط عمومی دستگاه‌های اجرایی، صرف زدودن آثار منفی اتهامات و دروغ‌سازی‌های ناروای صدا و سیما شود.
شورای هماهنگی روابط عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی می گوید: تأکید بر ادعای «درخواست یا مطالبات مردم»، ترفند نخ‌نمای صدا و سیما برای دفاع از برنامه‌های تولید شده از سوی جریان سیاسی مطرود مردم و استتار اقدامات اقلیتی غریبه با اراده ملی است که در موضعگیری اخیر روابط عمومی سازمان در قبال بیانیه انتقادی شورای اطلاع‌رسانی دولت هم تکرار شده است. همین جا برای تعیین تکلیف همیشگی این ادعا، به مسئولان صدا و سیما پیشنهاد می‌کنیم اگر جسارت روبه‌رو شدن با واقعیت را دارند، ضمن پرهیز از ارجاع به «نظرسازی»های سفارشی، میزان همراهی و همسویی صدا و سیما با مخالفان دولت را طی سال‌های فعالیت دولت یازدهم و دوازدهم در معرض «نظرسنجی» یک نهاد معتبر و بی طرف قرار گیرد.
انتقاد تند نایب رئیس مجلس به صدا و سیما
علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در نقد عملکرد صدا و سیما یادداشتی در کانال خود منتشر کرده است. او نوشته: از فضائل برنامه ثریا در شبکه 1 سیما شنیده بودم اما ندیده بودم تا اینکه چند روز پیش به طور اتفاقی این برنامه را دیدم و دریافتم هر آنچه درباره آن می‌گویند صحیح است. در آن برنامه دو مهمان و یک مجری هر سه بر اشتباه بودن مذاکرات و توافق برجام پای می‌فشردند و این که نظام هرچه زودتر باید پای خود را از این منجلاب بیرون بکشد و چون می‌دیدند که ترکش این تیر به مقام رهبری نیز می‌خورد هرچند دقیقه یک بار هم می‌گفتند البته مقام ایشان که نمی‌تواند دائم وارد مسائل شود و تعیین تکلیف کند و بدین‌وسیله تقصیر را به گردن دولتی‌ها می‌انداختند. معلوم نیست صدا و سیما کی می‌خواهد از این حالت یکطرفه بودن خارج شود و حرف طرف مقابل را هم پخش کند تا مردم بفهمند مذاکره و توافق برجام که از ابتدا تا انتهای آن با نظر رهبری انجام شد اشتباه نبود بلکه اشتباه بعد از توافق انجام شد که بخشی از نظام به خاطر جنگ قدرت و احیاناً منافع اقتصادی مصمم به اجرا نشدن برجام بود تا مبادا به نفع رقیب سیاسی‌اش تمام شود. اگر کل نظام یکپارچه و متحد بود و از مواهب برجام مانند سرمایه‌گذاری شرکتهای خارجی استفاده می‌کرد ترامپ هم نمی‌توانست به آسانی از آن خارج شود. با همه این احوال، همین برجام موجود امروز اروپا و بلکه اکثر کشورهای جهان را در مقابل آمریکا قرار داده و آمریکا را منزوی کرده است و از طرفی کشورها به فکر کنار گذاشتن دلار در مبادلات تجاری خود افتاده‌اند. اما با شناختی که از طرز فکر آقای دکتر علی عسگری رئیس سازمان صدا و سیما دارم بعید می‌دانم که ایشان از این گونه برنامه‌ها رضایت داشته باشد و به احتمال قریب به یقین برنامه‌هایی مثل ثریا از جاهایی بر او تحمیل می‌شود.
مدیران صدا و سیما در جای دیگری تعیین می شوند
علی رغم واکنش‌ها و انتقاد از دو قوه به صدا و سیما عده ای معتقدند این رئیس رسانه اصطلاحا ملی خیلی توانایی تغییر رویکرد ندارد. انتصابات این سازمان در دوره علی‌عسگری در کانون توجهات قرار گرفت؛ انتصاباتی که به باور بسیاری افراد عرصه را برای مدیران اصولگرا اما میانه روی صدا و سیما نیز تنگ کرده است. با این وجود این اعتقاد در بین برخی تحلیل‌گران وجود دارد که انتصابات و خط مشی سیاسی سازمان در جای دیگری تعیین می‌شود. محمد مهاجری روزنامه نگار اصولگرا در گفتگویی با روزنامه اعتماد از وجود دستگاه‌های قدرتمندی سخن می گوید که آدم‌های خود را به صدا و سیما تحمیل می‌کنند. به عقیده او شناختن این این دستگا ه‌ها خیلی کار سختی نیست. او گفته: اين علي‌عسگري نيست كه مديران را منصوب مي‌كند. او به عنوان رييس سازمان بر آن تسلط و اتوريته ندارد بنابراين هر كسي كه وارد اين سيستم شود، خراب خواهد شد. هر فرد مستقل و متعهد و كاربلد هم در اين سيستم تخريب مي‌شود.
رئیس صدا و سیما نمی‌تواند درباره رنجبران یا خبر ۲۰:۳۰ تصمیم گیری کند
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در این باره به فرارو می‌گوید: به جز دوره آقای لاریجانی آن هم به خاطر توانمندی، نفوذ شخصی و اعتباری که در نزد کانون های تصمیم گیری قدرت داشت، در دوره های بعد حوزه های سیاسی و کانون های اصلی خبر خارج از اراده معاونت سیاسی یا شخص رئیس سازمان بود. بین آقای لاریجانی و روسای بعدی فاصله معناداری وجود دارد. هرچند که بخش قابل توجهی از ساختار کنونی در دوره علی لاریجانی شکل گرفت. البته خود روسای سازمان هم از نظر فکری کاملا با مواضع سیاسی موجود همراه و هم عقیده هستند. اما امروز در توان آقای علی‌عسگری نیست که درباره آقای رنجبران، خبر 20:30 و یا بعضی دیگر از کارهای سازمان تصمیم‌گیری کند. اخبار 20:30 فقط یک بخش خبری نیست بلکه اکنون نهادی است که گفتمان خاصی را در حوزه خبری صدا و سیما دنبال می کند. موقع تاسیس هم نیروهایی خارج از سازمان، آن را شکل داده اند. ممکن است چند کارمند صدا و سیما در آن فعال باشند اما چارچوب‌های گفتمانی آن کاملا توسط افراد دیگر و کانون های دیگر تعریف شده است.
به ضرغامی گفتم شما در تصمیم گیری های سیاسی نقش چندانی ندارید
او ادامه می دهد: ممکن است جغرافیایی که این تصمیمات سیاسی در آن اتخاذ می شود در خود سازمان صدا و سیما قرار داشته باشد اما مانیفست‌ها در جاهای دیگر نوشته می‌شوند و خیلی در اراده سیاست‌های کلی سازمان نیست. بگذارید عزل خود آقای لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی را مثال بزنم. او بعد از صدا و سیما تا سال 86 دبیر شورای عالی امنیت ملی بود. توسط احمدی نژاد عزل شد. آقای ضرغامی، رئیس وقت صدا و سیما دستور داده بود جدایی آقای لاریجانی در خبر ساعت 9 شب استعفا عنوان شود. من، آقایان مرعشی و بیطرف ناهار میهمان ایشان بودیم. ایشان از تصمیم‌شان گفتند که من گفتم در راه که می‌آمدم آقای الهام، سخنگوی دولت وقت به صورت زنده در شبکه پیام خبر به صورت زنده خبر عزل آقای لاریجانی را اعلام کرد، این را که شنید سراسیمه از اتاق بیرون رفت و بعد از یک ربع با چهره عبوس برگشت. آنجا به او گفتیم حدس ما اصلاح‌طلبان درست است؛ شما در بعضی از تصمیم گیری های سازمان و مدیریت سیاسی و خبری نقش چندانی ندارید.
عبدالله ناصری در پاسخ به اینکه "آیا رئیس صدا رو سیما در جریان‌سازی‌های سازمان متبوعش بی‌تقصیر است؟" می گوید: رئیس این سازمان هم مثل هر نهاد دیگری باید مسئولیتش را بپذیرد. باید رسما با مردم صحبت کند و بگوید درباره درباره برنامه های تندی که علیه دولت ساخته می شود نقشی ندارد.