فرارو- پس از افزایش بی‌سابقه دلار و رسیدن آن به بهای ۱۹ هزار تومان، بانک مرکزی از انفعال خارج شد و دست به مداخله در بازار زد. خروج از انفعال موجب شد تا نرخ برابری ریال و دلار به سرعت تغییر کند و با کاهش ۷ هزار تومانی وارد کانال ۱۲ هزار تومانی شود. البته در این کاهش برابری ریال و دلار هماهنگی سایر نهاد‌ها نیز بسیار موثر بوده است.
به طور کلی استراتژی‌هایی را که برای آرام کردن و فرونشاندن التهابات بازار ارز اتخاذ شده، می‌توان در چند بُعد تحلیل کرد. بخشنامه‌های بانک مرکزی، شوک‌های مثبت سیاسی مانند
تصویب CFT و فضاسازی برای کاهش التهاب در شبکه‌های اجتماعی در کنار خبر‌هایی مبنی بر برقراری کانال ارتباطات مالی با اروپا را می‌توان از جمله این اقدامات دانست.
صادر کردن بخشنامه‌های بانک مرکزیپس از آنکه قیمت دلار به میزان بی‌سابقه‌ای افزایش یافت؛ بانک مرکزی در نخستین اقدامات خود دست به انتشار برخی بخشنامه‌ها زد و
بسته های جدیدی برای مدیریت بازار ارز تصویب کرد تا آرامش را به بازار‌ها بازگرداند. خرید ارز توسط شبکه بانکی، فروش ارز خدماتی با سازوکار جدید در ۱۱ بانک عامل، مجاز شدن فروش ارز توسط صرافی‌ها تا ۵ هزار یورو و به صورت اسکناس و مجاز شدن بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به انتشار اوراق مشارکت ارزی ـ ریالی از جمله این اقدامات هستند.
تلاش برای کاهش التهاب روانی
در این بُعد، بانک مرکزی با هماهنگی با نهاد‌های دیگر کشور دست به برخی اقدامات زدند. شبکه‌های اجتماعی در این زمینه نقش بسیار مثبتی داشتند و موجب فرونشاندن نسبی عطش تبدیل دارایی‌های ریالی به دلار شدند. انتشار خبری همچون تصویب CFT نیز به نظر می‌رسد در کاهش نسبی نرخ برابری ریال و دلار موثر عمل کرده باشد. با این همه اگر از فرصت پیش آمده به خوبی استفاده نشود، ممکن است اعتبار نسبی خبر‌های منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی برای اقدام مجدد در این خصوص مخدوش شود.
برقراری ارتباطات مالی با اروپا
در یک ماه اخیر خبر‌های زیادی پیرامون ایجاد ارتباطات مالی با شرکت‌های اروپایی مطرح شده که هنوز از میزان تحقق این موضوع خبر روشنی در دست نیست. گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که این موضوع می‌تواند به عنوان آخرین ضربه به التهاب ارزی در ایران عمل کند و آرامش نسبی را به بازار ایران بازگرداند. این موضوع که یکی از حربه‌های سیاست‌گذاران ایرانی برای مقابله با افزایش ارزش دلار در ماه‌های اخیر محسوب می‌شود؛ احتمالا تا چند روز پیش از تحریم‌های ایالات متحده اعلام خواهد شد تا جلوی انتظارات مردم نسبت به کاهش ارزش ریال را بگیرد. با این حال هنوز سوالات زیادی در مورد نحوه اجرا و کشور‌های شرکت‌کننده در این نقل و انتقالات پولی مطرح است و تا حدودی نیز مباحثی همچون اینکه شرکت‌ها تا چه میزان نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهند و آیا ایالات متحده اقدام متقابلی در این خصوص انجام خواهد داد، وجود دارد که نیازمند روشن شدن جزئیات بیشتری از این شبکه ارتباطی است. به نظر می‌رسد شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ اروپایی و به طور کلی آن دسته از شرکت‌ها که ارتباطات مالی گسترده‌ای با آمریکا و شرکت‌های آن کشور دارند، چندان انگیزه‌ای برای ورود به این موضوع نداشته باشند، اما از سوی دیگر همین موضوع را می‌توان به عنوان فرصتی برای شرکت‌های کوچک در این کشور‌ها دانست.
برندگان و بازندگان التهاب بازار ارز
زمانی که نوسانات بازار زیاد باشد، همواره عده‌ای برنده بوده و سود خواهند کرد و عده‌ای دیگر زیان خواهند کرد. نگاهی به متقاضیان و خریداران چند ماه اخیر در بازار ارز نشان می‌دهد که بسیاری از این افراد را کسانی تشکیل می‌دهند که برای حفظ دارایی یا سود ناشی از جهش قیمت دلار وارد این بازار شده و فاقد اطلاعات کافی در این خصوص بوده‌اند. همین موضوع موجب می‌شود مردم عادی را کسانی بدانیم که در قیمت‌های نسبتا بالایی اقدام به خرید دلار کرده‌اند و به دلیل عدم دانش کافی و شناخت این بازار، عدم دسترسی به رانت‌های گوناگون خبری، ریسک‌پذیری اندک و برخی موارد دیگر، سریع و با بروز نخستین نشانه‌های شوک منفی ارزش دلار نیز از بازار خارج می‌شوند. همچنین فروش ارز برایآنان نیز به اندازه دلالان یا صرافی‌ها ساده نیست. این مسائل آنان را به بازندگان بالقوه التهابات ارزی تبدیل می‌کند. از سوی دیگر، بسیاری از فعالان بازار ارز که از شناخت خوبی از این بازار برخوردارند، ریسک واقعی بسیار کمتری را متحمل می‌شوند و حتی احتمالا بسیاری از آنان از این التهابات سود برده‌اند. در نهایت با تثبیت بازار این گروه نیز از تقاضای سوداگرانه و سفته‌بازی خود خواهند کاست.
* براساس گزارش‌های موجود نرخ ارز در روز‌های بین ۹ مهر تاکنون نیز روند کاهشی پیموده که به دلیل عدم وجود قیمت دقیق ذکر نشده است.
جمع‌بندی
اقداماتی که با صادر کردن بخشنامه‌ها و کاهش تنش روانی بازار توسط نهاد‌های سیاست‌گذار صورت گرفت، دارندگان دلار‌های خانگی را که هم ریسک‌پذیری کمتر و هم دانش و اطلاعات کمتری نسبت به بازار ارز داشتند به شدت تحت تاثیر قرار داد و به بازار فروش کشاند.
+ بیشتر بخوانید: چرا مردم حاضر نیستند دلارهایشان را به بانک بسپارند؟
این موضوع تا حدودی در آرامش نسبی بازار و کمتر شدن التهاب نقش داشته، اما هنوز تا فرارسیدن ثبات راه زیادی باقی مانده است. در صورت برقراری ارتباط مالی مناسب با اتحادیه اروپا و راهکار‌های سیاسی مناسب، نرخ ارز ثبات بیشتری پیدا می‌کند و بر عرضه ارز دلالان و برخی دارندگان دلار که ریسک‌پذیری بالاتری دارند نیز تاثیر خواهد گذاشت. با این حال، عمده بازندگان التهاب ارزی در صورت تثبیت بازار را بسیاری از افراد عادی دارنده دلار‌های خانگی تشکیل می‌دهند که در قیمت‌های بالاتر اقدام به خرید کرده و فاقد اطلاعات کافی از این بازار بوده‌اند.