این رقم پیش‌تر در اسفند سال گذشته تجربه شده بود. بنابراین عدم تغییر نسبت مزبور نسبت به پایان سال گذشته نشان می‌دهد رشد قیمت سهام به‌صورت هیجانی و حبابی رخ نداده و در نتیجه عامل بازدهی بورس رشد سودآوری شرکت‌ها طی مدت مزبور بوده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، در شرایطی بازدهی بورس تهران از ابتدای سال تاکنون به ۲۷ درصد رسیده است که آخرین اطلاعات منتشرشده از نسبت قیمت بر درآمد بازار (P/ E) در سال‌جاری نشان می‌دهد، این نسبت مهم به سطح ۸/ ۶ مرتبه کاهش یافته است.
این رقم پیش‌تر در اسفند سال گذشته تجربه شده بود. بنابراین عدم تغییر نسبت مزبور نسبت به پایان سال گذشته نشان می‌دهد رشد قیمت سهام به‌صورت هیجانی و حبابی رخ نداده و در نتیجه عامل بازدهی بورس رشد سودآوری شرکت‌ها طی مدت مزبور بوده است.
آخرین آمارهای منتشر شده از سوی شرکت بورس تهران نشان می‌دهد متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران بورس تهران (P/ E) در پایان بهمن‌ماه با کاهش ۳۵/ ۰واحدی به ۸۲/ ۶ واحد رسیده که نزدیک میزان این نسبت در سال گذشته است. با در نظر گرفتن این موضوع که بازدهی بورس در سال‌جاری تا پایان معاملات دیروز حدود ۲۷ درصد بوده است، می‌توان کاهش نسبت قیمت بر درآمد بازار را در شرایط کنونی شاهدی برای رونق بورس در سال‌جاری دانست.
بررسی نسبت قیمت بر درآمد صنایع بورسی در پایان بهمن ماه حکایت از کاهش این نسبت در ۶۰درصد صنایع دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمده دلیل کاهش نسبت قیمت بر درآمد بازار در پایان ماه گذشته، از یکسو کاهش قیمت ۵۴ درصد از نمادهای بورسی و از سوی دیگر تعدیل مثبت پیش‌بینی سود هر سهم ۱۸ شرکت سهامی در این بازه زمانی (از ۳۴ شرکتی که سود خود را تغییر دادند) بوده است. باید توجه داشت در صورتی که نرخ سود بانکی به همین منوال (نرخ سود ۲۰ درصدی برای اوراق گواهی سپرده) باقی بماند، لازم است نسبت P/ E اصلاحی داشته باشد تا جذابیت بیشتری برای معامله‌گران داشته باشد.
رصد مهم‌ترین تغییرات قیمت بر درآمد
با نگاهی به وضعیت ۳۲۳ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس تهران از منظر نسبت متوسط قیمت بر درآمد (P/ E) می‌توان دریافت در حال‌حاضر این نسبت در ۲۱۰ نماد معاملاتی (معادل ۶۵ درصد) بالای ۸۲/ ۶ (متوسط P/ E بازار در بهمن) است. آمارها نشان می‌دهد تا پایان بهمن ماه، ۱۸۰ شرکت بورسی (۵۶ درصد) شاهد کاهش نسبت قیمت بر درآمد بودند. همان‌طور که اشاره شد عمده دلیل کاهش نسبت قیمت بر درآمد بازار در ماه مورد بررسی از یکسو کاهش قیمت و از سوی دیگر تعدیل مثبت پیش‌بینی سود هر سهم برخی از نمادهای بورسی بوده است به‌طوری که از ۳۲۳ شرکت مورد بررسی، ۱۷۳شرکت (معادل ۵۴ درصد) با کاهش قیمت همراه شده و ۱۱۶ شرکت (۳۶ درصد) شاهد افزایش قیمت سهام خود بودند.
از منظر سود شرکت‌ها در بهمن‌ماه نیز تنها ۳۴ شرکت سهامی پیش‌بینی سود هر سهم خود را تغییر دادند که از این میان ۱۸ شرکت سود هر سهم خود را با ثبت تعدیل مثبت پیش‌بینی کردند. در مجموع نیز این دو متغیر سبب شد تا مجموع P/ E بازار با افت همراه شود. در این میان باید توجه داشت رابطه مستقیمی میان نسبت قیمت بر درآمد و ریسک شرکت‌ها وجود دارد، به‌طوری که کاهش P/ E برای نمادهای حاضر در بازار سهام، حاکی از کاهش ریسک این شرکت‌ها است.
بیشترین میزان کاهشP/ E به یکی از نمادهای فعال در گروه کاشی و سرامیک اختصاص پیدا کرد. بر این اساس تولیدی کاشی تکسرام با ارزش بازاری حدود ۴۰ میلیارد تومان به دلیل تعدیل منفی ۳۳۹ درصدی سود هر سهم در پیش‌بینی ۹ ماهه، شاهد کاهش نسبت قیمت بر درآمد به میزان ۸۹/ ۷۶ واحد بود. در این‌خصوص مدیرعامل «کترام» رکورد در اجرای پروژه‌های عمرانی و ساختمانی را مهم‌ترین عامل رکورد کاشی و سرامیک و در نهایت زیان‌دهی شرکت‌های فعال در این صنعت عنوان کرد.
به گفته وی فروش این شـرکت تا پایان سال مالی، معادل۸۰درصد نسبت به میزان فروش آخرین پیش‌بینی تحقق می‌یابد. این کاهش فروش نیز منجر به کاهش حاشیه سود شده که با توجه به ثابت بودن هزینه‌های اداری، فروش و هزینه‌های مالی عمدتا منجر به زیان‌دهی شرکت شده است. به این ترتیب «کترام» با ارسال پیش‌بینی ۹ ماهه، ۲۸ ریال سود هر سهم خود را به ۶۷ ریال زیان تبدیل کرد.
پس از «کترام» نیز «دفارا» بیشترین افت P/ E را تجربه کرد. به این ترتیب شرکت داروسازی فارابی با توجه به کاهش ۵ درصدی قیمت سهام خود در بهمن ماه، شاهد کاهش ۲۵/ ۵۸ واحدی نسبت قیمت بر درآمد بود. در آن‌سو اما نماد معاملاتی شرکت بینالمللی محصولات پارس از جمله شرکت‌های فعال در گروه محصولات شیمیایی بازار بود که با ارزش بازاری بالغ بر ۱۱۲ میلیارد تومان، با توجه به رشد ۲۴ درصدی قیمت سهام خود، شاهد افزایش ۷۵/ ۱۰۵ واحدی نسبت P/ E بود. شرکت سیمان دورود نیز در بهمن‌ماه افزایش زیان قابل‌توجهی را به گوش سهامداران خود رساند.
به این ترتیب «سدور» با افزایش زیان ۷ ریالی خود به ۹۴ ریال، در پیش‌بینی ۹ ماهه خود، ۱۲۴۳ درصد تعدیل منفی داد. سیمان دورود علت افزایش زیان این شرکت را ناشی از کاهش مقداری ۱۶۸ هزار و ۲۲۳ تنی در سیمان تحویلی در ۹ ماهه نسبت به پیش‌بینی سالانه با توجه به شرایط رکودی بازار ساخت و ساز اعلام کرد. موضوعی که سبب افزایش نسبت قیمت بر درآمد این شرکت به میزان ۴۶/ ۹۷ واحد شد.
سهام بورسی از منظر P/ E
براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان بهمن ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در گروه مواد و محصولات دارویی است، به‌طوری‌که سهام شرکت داروسازی فارابی با برآورد سود ۴ ریالی، نسبت قیمت به درآمد ۱۰۱۱ واحدی را به خود اختصاص داده تا از این منظر، جایگاه اول بیشترین P/ E را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به کارخانجات تولید محور خودرو تعلق گرفت. به این ترتیب نسبت P/ E بهمن «خمحور»، با سود پیش‌بینی شده ۲ ریالی، رقم ۹۸۱واحد اعلام شد. سهام کارخانجات کاشی و سرامیک حافظ نیز با نسبت ۸۱۹ واحدی در جایگاه سوم بیشترین میزان P/ E این ماه قرار گرفته است.
در مجموع در حال‌حاضر تعداد ۱۹ نماد با نسبت قیمت بر درآمد بالای ۱۰۰ واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۱۴ نماد با نسبت P/ E دو رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام وجود دارند. همچنین طبق آمارهای موجود، ۱۶۹ نماد معاملاتی در بورس تهران، دارای P/ E زیر ۱۰ واحد هستند. یکی از مشکلات موجود درخصوص محاسبه نسبت قیمت بر درآمد مربوط به شرکت‌هایی است که سودآور نبوده و از این‌رو EPS منفی دارند. بر این اساس محاسبه P/ E درخصوص سهام این شرکت‌ها محلی از اعراب ندارد. در حال حاضر ۲۱ نماد بورسی به دلیل پیش‌بینی زیان در این گروه قرار می‌گیرند.
نگاهی به وضعیت برخی صنایع بورسی
براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان بهمن ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد مربوط به صنعت محصولات چوبی است. به این ترتیب این گروه با تک نماد «چفیبر» و نسبت قیمت بر درآمد ۷۵/ ۲۴۴ مرتبه در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. رتبه دوم بالاترین P/ E در میان صنایع بورسی نیز به میزان ۵۷/ ۷۳ واحد به گروه دباغی و پرداخت چرم با تک نماد «وملی» اختصاص پیدا کرده است. در مقابل نیز گروه‌های منسوجات، بانکی‌ها و ابزار پزشکی کمترین میزان قیمت بر درآمد بهمن ماه را کسب کردند.
فلزی‌ها: همان‌طور که به دفعات در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» بررسی شد، از ابتدای سال تاکنون با توجه به رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و افزایش نرخ دلار شاهد پیشتازی گروه‌های وابسته به بازارهای کالایی (کامودیتی‌ها) بودیم. موضوعی که سبب افزایش توجه معامله‌گران و رشد قیمت سهام شرکت‌های زیرمجموعه این گروه شد. به این ترتیب P/ E گروه فلزات اساسی از ۱۵/ ۲ مرتبه در دی ماه به ۳۲/ ۶ مرتبه در بهمن ماه افزایش پیدا کرد. در حال حاضر بیشترین نسبت قیمت بر درآمد این گروه به نماد معاملاتی شرکت لوله و ماشین‌سازی ایران به میزان ۲۶/ ۵۱ واحد اختصاص دارد. در مقابل اما «کاوه» با P/ E به میزان ۶۷/ ۱۱ واحد کمترین نسبت قیمت بر درآمد فلزی‌ها را در اختیار دارد.
شیمیایی‌ها: عنوان بزرگترین صنعت بورسی در حال حاضر با ارزش بازاری بالغ بر ۸۶ هزار میلیارد تومان (معادل ۲۲ درصد از کل ارزش بازار بورس تهران) در اختیار گروه محصولات شیمیایی است. در این گروه ۲۷ شرکت فعال قرار گرفته‌اند. در این میان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بیشترین ارزش بازار به میزان ۲۸ هزار میلیارد تومان را نه‌تنها در میان شیمیایی‌ها بلکه در میان ۳۲۲ شرکت مورد بررسی از آن خود کرده است.
«فارس» که در حال حاضر ۳۳درصد از کل ارزش این گروه را در اختیار گرفته است، نسبت قیمت بر درآمد خود را نیز ۷/ ۶ مرتبه گزارش داده است. بیشترین میزان P/ E این گروه به شرکت بینالمللی محصولات پارس به میزان ۲۵/ ۵۴۵ واحد تعلق گرفته و کمترین نسبت قیمت بر درآمد نیز به میزان ۹/ ۴ مرتبه از آن «شیران» شده است. همچنین از میان ۲۷ شرکت فعال در گروه محصولات شیمیایی، دو شرکت در آخرین گزارش ارسالی زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پتروشیمی فارابی و پتروشیمی آبادان می‌شوند. «شپترو» آخرین پیش‌بینی خود با سرمایه ۶۳ میلیارد تومانی به ازای هر سهم ۶۳۰ ریال زیان اعلام کرد.
خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است. ارزش این گروه افزون بر ۱۵ هزار میلیارد تومان است و حدود ۴درصد از ارزش کل بازار را در اختیار دارد. در مجموع از میان ۳۰ شرکت مورد بررسی در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۶ شرکت در آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال زیان شناسایی کرده‌اند. این شرکت‌ها شامل ایران‌خودرو دیزل، رینگ‌سازی مشهد، سایپا‌دیزل، صنعتی محورسازان ایران‌خودرو، لنت ترمز ایران و فنرسازی خاور می‌شوند. همچنین ۶ شرکت در این گروه، نسبت قیمت به درآمد بالاتر از ۱۰۰ واحد داشته‌اند.
بالاترین P/ E این گروه را شرکت تولید محور خودرو به میزان ۹۸۱ مرتبه با برآورد سود ۲ ریالی به خود اختصاص داده است. «خساپا» و «خودرو» نیز که بیشترین سهم از ارزش این گروه را در اختیار داشته و به‌عنوان بزرگترین نمادهای گروه خودرو و ساخت قطعات شناخته می‌شوند، به ترتیب نسبت قیمت به درآمد ۶۷/ ۷ و ۹۵/ ۲۴ مرتبه را دارند.
مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۸ نماد فعال، ارزش بازاری برابر ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان (معادل ۳ درصد کل بازار) را به‌خود اختصاص داده‌اند. لابراتوار داروسازی دکتر عبیدی با ارزشی حدود یک هزار و ۶۲۰ میلیارد تومان بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی را به خود اختصاص داده است. در میان ۲۸شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی هیچ شرکتی در آخرین گزارش خود زیان شناسایی نکرده و بیشترین میزان سود نیز به داروسازی سینا تعلق دارد. ۶ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد بالاتر از متوسط P/ E بازار داشته‌اند که بیشترین مقدار P/ E به میزان ۱۰۱۱ واحد از آن شرکت داروسازی فارابی بوده است.