داستان بودجه متفرقه چیست؟

فرارو - جدول شماره 17 در بودجه سالهای گذشته یکی از مورد انتقادترین بحث های بودجه به شمار می‌رفت. در بودجه سال 97 اما اثری از این بودجه دیده نشد و بودجه 96 آخرین بودجه ای بود که جدولی به نام جدول شماره 17 در آن درج شد. بسیاری از نمایندگان که با رای مهر تایید بر این بودجه زده بودند از منتقدین این جدول به شمار می‌رفتند. انتقاد آنها این بود که چرا تعدادی نهاد بودجه فرهنگی دریافت کنند اما در عین حال شاهد پاسخ گویی آنها نباشیم و در عوض وزارت ارشاد باید پاسخ دهد. پیشنهادی که آنها مطرح می کردند آن بود که جدول شماره 17 حذف شود و نهادهای ویژه آن، بودجه خود را از وزارت ارشاد دریافت کنند؛ چیزی که حالا در لایحه بودجه 97 به آن جامه عمل پوشانیده شده است. این اقدام حالا با استقبال افراد زیادی رو به رو شده است. سیدعباس صالحی امیری، وزیر ارشاد خود از افرادی است که امیدوار است جدول 17 دوباره به بودجه بازنگردد. البته در بودجه 97 دوباره بودجه فرهنگی جداگانه‌ای برای کمک به بعضی نهادها در نظر گرفته شده بود که آن هم با تصمیم کمیسیون تلفیق مجلس لغو شده است.

راغفر: حذف جدول 17 مثبت اما کافی نیست
حسین راغفر، اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره حذف جدول شماره 17 به فرارو می‌گوید: جدول 17 به دولت این امکان را می داد تا بخشی از بودجه را به صورت سلیقه ای خرج کند. مجلس در زمان دولتهای نهم و دهم این فضا را باب کرد که دولت اختیاراتی داشته باشد که قوه مجریه هرطور که می‌خواهد بتواند مبالغی را به بعضی از شخصیت‌های حقیقی یا حقوقی بپردازد. به این ترتیب حتی برای مواردی که اصلا وجود خارجی نداشتند ردیف بودجه در نظر گرفته شد. یکی از نمونه های این مورد را می‌توان در اختصاص مبلغ 16 میلیاردی دولت دهم به دانشگاه ایرانیان مشاهده کرد که رئیس دولت وقت در واکنش به اعتراضات پیرامون این مورد، آن را قانونی خواند و آن از موارد مصوب مجلس دانست. کاری که آن زمان باب شد، فضایی را فراهم می‌کرد در نهایت به بسیاری از سوء استفاده‌ها وجهه قانونی می‌بخشید. این اقتصاددان حذف جدول شماره 17 از لایحه بودجه 97 را گامی مثبت می داند اما می گوید این اقدام کافی نیست. راغفر ادامه می دهد: حذف جدول 17 تنها جلوی سوءاستفاده هایی را گرفته است که می توانست با صلاحدید رئیس دولت پرداخت شود. اما حذف جدول 17 به تنهایی نمی تواند بودجه را شفاف کند. هنوز ابهامات جدی زیادی در بودجه 97 دیده می شود. مادامی که بودجه شفافیت لازم را نداشته باشد، کماکان امکان سوءاستفاده وجود دارد. در بودجه مواردی به طور مشخص ذکر نشده است و این می‌تواند باعث شود که رئیس دستگاهی بنا به مصلحت از بودجه استفاده کند.

داستان بودجه متفرقه چیست؟
اما با حذف جدول شماره 17 از بودجه 97 داستان بودجه فرهنگی جداگانه پایان نپذیرفت. برای کمک به بعضی نهادها بودجه فرهنگی متفرقه‌ای در نظر گرفته شده بود که آن هم با تصمیم کمیسیون تلفیق مجلس حذف شد. رقم در نظر گرفته شده برای این جدول 240 میلیارد تومان بوده است. با این وجود اینگونه هم نیست که حذف جدول بودجه با استقبال همه نمایندگان رو به رو شود. این تصمیم مخالفانی هم دارد که البته جنس مخالفت ها سیاسی و جناحی نیست. دو تن از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت و گو با فرارو انتقادهای خود به این اقدام را بیان می کنند.

بودجه متفرقه به جای دیگری رفت
فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت و گو با فرارو می گوید: ما امید داشتیم با حذف بودجه نهادهای ویژه، رقمی که به جدول متفرقه اختصاص داده شده است در مسائل فرهنگی هزینه شود. اما اينگونه نشد. در حالی که می شد در این تقسیم بندی کارشناسانه ، و دقیق تر عمل کرد. به عنوان نمونه اين امكان ميسر بود كه به کتابخانه ملی یا میراث فرهنگی اعتبارات بیشتری تخصیص داده شود، چراكه برابر آنچه هم مي دانيم در حال حاضر سرانه کتاب‌خوانی در كشور بسیار پایین است و برای کتابخانه های ما بودجه کمی پرداخت می شود.

به هرحال بودجه متفرقه ای که اختصاص داده می‌ شود یک بودجه فرهنگی بوده و ما می توانستیم حداقل بخشی از این بودجه را در حوزه های فرهنگی و هنری که خروجی خوب و ملموسي در جامعه دارند هزینه کنیم تا تقویت شوند. البته امیدوارم بتوانیم به نهادهای متولی فرهنگ بودجه بیشتری اختصاص دهیم ، زيرا در حوزه فرهنگ، نهادهایی هستند که نیاز به حمایت دارند. این نماینده مجلس در ادامه می گوید نهادهایی که اكنون بودجه جدول ١٧ سالهای گذشته را دریافت می کنند باید به خاطر دریافت این بودجه به مجلس، مردم و جامعه در قبال عملكرد خود پاسخ گو باشند و با ارائه گزارش اعلام کنند كه نحوه مصرف و هزينه بودجه هاي دريافتي را در چه مواردی صرف کرده اند و خروجي كار فرهنگي آنها براي كشور، نظام ، جامعه و مردم چه بوده است.

انتقال بخشی از بودجه فرهنگی مصیبت است
طیبه سیاوشی، دیگر نماینده عضو کمیسیون فرهنگی نیز به فرارو می‌گوید: بودجه‌ای که طی سالهای گذشته تحت عنوان جدول 17 در لوایح بودجه پیش‌بینی می‌شد، بودجه حوزه فرهنگ بود. جدول 17 در بودجه سال آینده ساماندهی شده است. به این صورت که سازمان تبلیغات یا مجمع جهانی اهل بیت بودجه خود را دریافت می کنند اما بودجه این نهادها ذیل دستگاه هایی مثل وزارت ارشاد قرار گرفته است. به این ترتیب آنها نظارت پذیر شده اند و باید به دولت و سازمان برنامه و بودجه پاسخ گو باشند. جدول متفرقه ای اکنون حذف شده است، بودجه متفرقه ای بود که قرار بود به نهادهای کوچک‌تر تخصیص و یا به عنوان کمک به بعضی نهادها اختصاص داده شود.

سیاوشی ادامه می دهد: بودجه متفرقه حدود 240 میلیارد تومان بود که حالا قرار است به مسکن معلولان و رزمندگان اختصاص داده شود. ما مخالف جدا شدن این میزان از بودجه از حوزه فرهنگ بودیم. چرا این بودجه به حوزه فرهنگ که همیشه در سهم ناچیزی در بودجه داشته اختصاص داده نشده است؟ البته ممکن است نمایندگان به بازگشت جدول بودجه متفرقه یا اختصاص بخش هایی از این بودجه به حوزه های دیگر رای دهند. امیدواریم یا بتوانیم محل تخصیص این بودجه را تغییر دهیم و یا به نحوی جدول متفرقه را در بودجه بازگردانیم.

تخصیص بودجه به مسکن رزمندگان بیش از حد بود
این نماینده مجلس می گوید: انتقاد ما این است که این بودجه به دستگاهی رفته است که خرج آن مشخص نیست. جوان ترین رزمندگان ما 51 یا 52 سال دارند. دولت حتما تا کنون به آنها توجه داشته و برایشان سرپناهی فراهم کرده است. البته موارد استثنایی هم وجود دارد اما در شرایطی که ما با مشکلات فرهنگی و آموزشی رو به رو هستیم نباید چنین بودجه هنگفتی به مسکن رزمندگان اختصاص داده می‌شد. این نماینده مجلس با بیان اینکه مسائلی که در فضای مجازی تحت عنوان جدول شماره 17 مطرح می شود دقیق نیست ادامه می دهد: مساله این است که خوشحالی ما از حذف جدول 17 غیرکارشناسی است. این که یک بودجه از بخش فرهنگ حذف شود یک مصیبت است.