معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم به تشریح مصادیق «آتش به اختیار» در دانشگاه‌ها پرداخت و گفت: هرگونه تصوری در این زمینه که منجر به برداشت مفاهیمی در چارچوب هرج‌ومرج، بی‌نظمی و خودسری شود، حتما خلاف نظر رهبری و ظلم به ایشان است.
به گزارش شرق، اشاره ضیاء هاشمی به صحبت‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، بود که عصر روز چهارشنبه هفته گذشته در دیداری سه‌ساعته با دانشجویان، ضمن شنیدن دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات دانشجویان درباره مسائل علمی و دانشگاهی و همچنین موضوعات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور، در سخنان خود از دانشجویان خواستند: در حوادث گوناگونِ تلخ و شیرین، «نقش فعال» داشته باشند و مانند «تماشاچی» عمل نکنند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنانشان افزودند: گاهی دستگاه‌های مرکزی فکر، فرهنگ و سیاست، دچار اختلال و تعطیلی می‌شوند که در این وضعیت، باید افسران جنگ نرم، با شناخت وظیفه خود به صورت آتش به اختیار، تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
رهبر انقلاب اسلامی همچنین تشکل‌های دانشجویی را به برقرارکردن ارتباط واقعی با مخاطبان از طریق میزگرد، نشریه و بحث‌های چند‌نفره و اکتفانکردن به فضای مجازی توصیه کردند و در ادامه از آنان خواستند چند کلیدواژه اصلی مانند «استقلال»، «نقش مردم در حکومت»، «آزادی» و «نفی نظام سلطه» را فراموش نکنند و آنها را به درستی تبیین کنند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در گفت‌وگو با ایلنا درباره فرمایشات رهبر انقلاب در دیدار اخیر دانشجویان با ایشان، گفت: رهبر انقلاب در سال‌های گذشته نیز همواره تأکید کرده‌اند دانشجویان باید فعالیت‌های خلاقانه و احساس مسئولیت‌پذیری داشته باشند و تلاش ویژه‌ای در راستای تبیین مبانی دینی و انقلابی به کار ببندند. همچنین تأکید کردند این قشر باید در راستای جذب و توجیه کسانی که با این مبانی آشنا نیستند، گام بردارند. ایشان همواره تأکید دارند همه این اقدامات باید در چارچوب قوانین انجام شود و عقلانیت انقلابی مبتنی بر قوانین، رهنمودی محوری است.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با تأکید بر اینکه هرگونه تصوری که منجر به برداشت مفاهیمی در چارچوب هرج‌ومرج، بی‌نظمی و خودسری شود، حتما خلاف نظر رهبری و ظلم به ایشان است، افزود: اگر کسانی چنین برداشت کنند که توصیه رهبر به گروه‌های سیاسی و دانشجویان، این است که هرطوری که میل دارند، حتی برخلاف قوانین و ضوابط، رفتار کنند، حتما تعبیر غلطی است. وی خاطرنشان کرد: به نظر من توصیه رهبری خطاب به عموم جوانان و دانشجویان است و توصیه این است که نسل جوان و انقلابی نخبه باید در قبال مسائل فرهنگی، با اعتماد‌به‌نفس و خودباوری وارد صحنه شوند و مسائل فرهنگی را با بهره‌گیری از خلاقیت‌هایی که دارند، تحلیل و تبیین کنند.
هاشمی ادامه داد: رهبر انقلاب، چند سال پیش نیز در نطق نوروزی خود فرمودند حرکت‌های خودجوش باید توسعه پیدا کند و بنابراین فکر می‌کنم اگرچه «آتش به اختیار» واژه کلیدی جدیدی است؛ اما از حیث محتوایی، جدید نیست و در واقع تأکید بر مشی توسعه‌ای است که ایشان همواره داشتند و اگر برخی این تلقی را داشته باشند که به استناد این تعبیر، گروه‌ها حق دارند رفتارهای قانون‌شکنانه در پیش گیرند، قطعا خلاف نظر ایشان و انقلاب است.
توصیه‌ای خطاب به عموم دانشجویان
وی همچنین با بیان این مطلب که دانشجویان نباید منتظر دستوراتی باشند که از بالا می‌رسد، اظهار کرد: دانشجویان باید با رویکردهای مسئولانه و خلاقانه از خلاقیت‌های فردی و جمعی استفاده کنند و خلأها و ضعف‌ها را در عرصه فرهنگی با حرکت‌های خودجوش شناسایی کنند و با راه‌انداختن پویش‌های فرهنگی، در این راستا تلاش کنند.
هاشمی تأکید کرد: رهبر انقلاب، رهبر همه دانشجویان و اظهارات ایشان خطاب به عموم دانشجویان است؛ بنابراین توصیه اخیر ایشان نیز خطاب به عموم دانشجویان است و توقع می‌رود این قشر خلاقانه با مسئولیت‌پذیری ایفای نقش کنند؛ چراکه عموم آنها طرفدار انقلاب و رهبری هستند. معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم ادامه داد: اصول دانشگاه نیز بر مبنای توصیه‌ای است که رهبر انقلاب با به‌کار‌بردن کلیدواژه «آتش به اختیار» داشتند.
وی با تأکید بر اینکه همیشه تأکید کرده‌ایم که دانشگاه و تشکل‌های دانشجویی باید مستقل باشد، افزود: تشکل‌ها نباید تابع احزاب باشند. البته این به این معنا نیست که مقابل آنها قرار گیرند. طیفی از دیدگاه‌ها و سلایق وجود دارد که باید همه در چارچوب وظایف عمل کنند و با توجه به استقلال دانشگاه، بتوانند این مسیر را به درستی و آگاهانه پیش ببرند. معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم خاطرنشان کرد: نباید ضوابط بوروکراتیک باعث محدود‌شدن خلاقیت‌های دانشجویان شود.
هاشمی با تأکید بر اینکه نباید بیانات رهبری تحریف شود، گفت: من معتقدم بدون شک برداشت هرج‌ومرج‌گونه، خلاف نظرات و بیانات صریح رهبری و مبانی انقلاب است؛ چراکه همواره رهبر انقلاب بر مقابله با قانون‌شکنی و پرهیز از نقض قوانین و هنجارها تأکید کرده‌اند؛ بنابراین هرگونه برداشتی مبتنی بر هرج‌ومرج، ناشی از جهل افراد و گروه‌هاست.
وی در ادامه به مصادیق «آتش به اختیار» در دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: به‌عنوان مثال، در یک دهه اخیر با افزایش فزاینده آسیب‌های اجتماعی روبهرو بوده‌ایم و نیاز است حرکت‌های خلاقانه و خودجوش انجام شود تا زمینه توسعه و رشد آسیب‌ها کمتر شده و راه‌های مقابله نیز شناسایی شود و در این راستا، لزوم فعالیت گروه‌های دانشجویی و نخبگان احساس می‌شود. در حوزه هنر، توقع می‌رود خلاقیت‌های زیبایی‌شناسانه، در بین دانشجویان توسعه یابد. در همین راستا، دو سال قبل رهبری در حوزه تئاتر فرمودند که دانشجویان از ظرفیت‌های ارزشمند تئاتر بیشتر بهره‌مند شوند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم اضافه کرد: در حوزه فعالیت‌های دینی نیز دانشجویان باید در قالب مفاهیم قابل فهم و جذاب، آموزه‌های دینی را به یکدیگر منتقل کنند. در حوزه فعالیت‌های جهادی و کمک به اقشار محروم نیز جا دارد فعالیت‌هایی از سوی دانشجویان بدون بخش‌نامه از بالا انجام شود. هاشمی با بیان اینکه نقد وضعیت فرهنگی و دستگاه‌های فرهنگی از دیگر مصادیق آتش به اختیار است، گفت: این انتقاد باید چه به دستگاه‌های دولتی و چه غیردولتی باشد؛ به‌طوری‌که دانشجویان هرساله دستگاه‌های مختلف را نقد کرده‌اند. البته دستگاه‌های فرهنگی عمدتا خارج از دولت هستند؛ اما دستگاه‌های دولتی فرهنگی نظیر صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی و همچنین نهاد نماز‌جمعه مورد نقد دانشجویان بوده که این نقد مشفقانه و سازنده است.
واکنش اصولگرایان به آتش به اختیار
در روزهای گذشته نیز بسیاری از چهره‌های سیاسی جریان اصولگرا و همچنین رسانه‌های وابسته به این جریان، با انتشار مطالبی تأکید کردند منظور رهبر معظم انقلاب از تعبیر آتش به اختیار، چیزی جز انجام وظیفه و عمل در چارچوب قانون نیست.
به‌عنوان مثال روزنامه جوان در مطلبی در همین رابطه نوشت: «کلیدواژه «آتش به اختیار» در فضای مجازی و رسانه‌ای با برداشت‌ها، تعابیر و تفسیر‌های متفاوت و حتی بعضی جاها مضحکانه و مغرضانه زیادی روبهرو شد. نمونه این تفاسیر، یادداشت محسن کدیور بود که نوشته بود: «آتش به اختیار تشویق به اعمال خودسرانه و تقابل منتقدان، با دولت و جمهوریت قلمداد شده است!». این در حالی است که این کلیدواژه دقیقا معنایی برعکس چنین تفاسیری دارد؛ یعنی کار بر مدار «آتش به اختیار» مکمل دولت است؛ یعنی پیگیری آرمان‌ها و مطالبات به‌طور خودانگیخته و خارج از محدوده‌ها و حصارهای ارگان‌ها و نهادهای دولتی و رسمی و حکومتی. «آتش به اختیار» یعنی اعتلا و ارتقای انقلابی‌گری از سطح حاکمیتی به قله مردمی».
همچنین سیدیاسر جبراییلی، از یادداشت‌نویسان خبرگزاری فارس، در بخشی از مطلبی که در همین رابطه نوشته بود، آورده است: «جریان ضدانقلاب در حال ارائه یک تصویر آنارشیک از فرمان آتش به اختیار رهبر انقلاب به تشکل‌های دانشجویی است. گویی قرار است هرکسی هرکاری در هرجایی به ذهنش می‌رسد، انجام دهد؛ اما واقعیت به‌هیچ‌وجه این نیست...».