مشاور مدیرعامل بنیاد برکت با اشاره به حمایت این نهاد از گروههای جهادی برای محرومیت‌زدایی گفت: قریب به ۲۲ استان گستره فعالیت حدود ۱۸۰ گروه جهادی مورد حمایت بنیاد برکت بوده و نزدیک به ۲۰میلیارد تومان اعتبار نیز برای محرومیت‌زدایی صرف شده است.
گروههای جهادی، در طول سالهای گذشته، کنار دستگاهها و ارگان‌های مسئول، از مهم‌ترین نقش‌آفرینان در حوزه محرومیت‌زدایی و آبادانی مناطق کم‌برخوردار بوده‌اند. با تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی به تقویت این گروهها، روند نقش‌آفرینی آنها در مناطق محروم، پررنگ‌تر از گذشته شده است. از جمله نهادهایی که حمایت جدی از گروههای جهادی را در دستور کار قرار داده، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) است که با تشکیل بخشی با عنوان «امور گروههای جهادی» در بنیاد برکت، سازوکاری را برای تقویت آنها سازماندهی کرده است. پای صحبت‌های دکتر محمد حیدری، مشاور مدیرعامل و مدیر امور گروههای جهادی بنیاد برکت نشستیم و درباره کارنامه این بنیاد در حوزه حمایت از گروههای جهادی صحبت کردیم.
درباره سیر شکل‌گیری امور گروههای جهادی در بنیاد برکت توضیح دهید.
از همان ابتدای فعالیت‌های بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، این نگاه و تأکید وجود داشت که از ظرفیت مشارکت‌های مردمی و گروههای جهادی برای ارایه خدمات مضاعف به محرومان استفاده کنیم، علاوه بر این، ماه مبارک رمضان سال گذشته مقام معظم رهبری در دیدار با دانش‌جویان، به توانمندتر شدن گروههای جهادی تأکید کردند و از نهادهای زیرمجموعه دفتر هم خواستند در این زمینه حمایت و مساعدت لازم را به عمل آورند. پس از فرمایش رهبر معظم انقلاب بود که با پی‌گیری رییس محترم ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، امور گروههای جهادی در بنیاد برکت شکل گرفت.
تشکیل این بخش در بنیاد برکت، با چه هدفی انجام شد؟
بخش گروههای جهادی در بنیاد برکت با دو هدف ایجاد شد: یکی توانمندسازی و تقویت گروههای جهادی با اولویت گروههای جهادی جوانان و دانش‌جویان و دوم، بهره‌گیری از ظرفیت گروههای جهادی برای محرومیت‌زدایی و خدمت‌رسانی به مردم.
اولویت‌ها در شروع کار چه بود؟
قرار شد در گام نخست سراغ گروههای جهادی که از امکانات کم‌تری برخوردارند، برویم، منظور گروه‌هایی بود که دورتر از مرکز هستند و دغدغه‌های جدی‌تری برای محرومیت‌زدایی دارند. از اطراف خودمان شروع نکردیم، از دورترین مناطق کشور شروع کردیم.
روند کار به چه شکل بود؟
در تابستان گذشته 90 گروه جهادی شناسایی شدند که بیشتر آنها در استان‌های کم‌برخوردار فعال بودند. تمام مناطق این گروهها، جزو مناطق هدف برای خدمت‌رسانی بنیاد برکت بود. با این گروهها ارتباط گرفتیم، برنامه‌های آنها دریافت شد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن کمک‌ها در اختیار آنها قرار گرفت. با فعالیت جدی‌تر و بهتر این گروهها بود که تابستان گذشته، بحمدالله رضایت‌مندی مردمیِ مناسبی را در حوزه گروههای جهادی همکار با بنیاد برکت شاهد بودیم.
گروهها در چه زمینه‌هایی فعال بودند؟
این گروهها عمدتاً در زمینه‌های زیربنایی و عمرانی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و آموزشی و هم‌چنین اشتغال‌زایی و توانمندسازی اقتصادی فعال بودند.
در تعطیلات نوروز هم فعال بودید؟
بله، در نوروز 96 هم به‌رغم اینکه ایام تعطیلات بوده و مشارکت افراد برای شرکت در گروههای جهادی کمتر و زمان فعالیت کوتاه‌تر است، 85 گروه جهادی را شناسایی کردیم و در زمانی کمتر از ده روز، برنامه‌های آنها مصوب شد و حمایت از آنها انجام گرفت. این گروهها در تعطیلات عید، کار جهادی را شروع کردند و در بعضی مناطق مثل خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با مشارکت چند گروه جهادی، قرارگاه جهادی شکل گرفت.
علاوه بر ایام تابستان و عید، در مقاطع دیگر هم گروههای جهادی فعالیت دارند؟
بله، سازماندهی حضور امدادی گروههای جهادی در مناطق بحران‌زده، دیگر اقدامی بود که در بنیاد برکت انجام شد. خدا کمک کرد ما در سیل سیستان و بلوچستان، زلزله آذربایجان شرقی، زلزله خراسان رضوی و سیل لردگان و اتفاقات مشابه چند ماه گذشته، گروههای جهادی بومی را بلافاصله سازماندهی و از آنها حمایت کردیم تا در حل مشکلات مردم مناطق بحران‌زده به نهادها و سازمان‌های مسئول کمک کنند.
نوع فعالیت این گروهها در این حوادث چه بود؟
تأکید ما این بود و هست که اولاً گروههای جهادی، با مجموعه‌های امدادی استان موازی‌‌کاری نداشته باشند، ثانیاً حیطه فعالیت‌شان، پوشش خلأهای اقدامات دستگاه‌های امدادی باشد و ثالثاً به امور تخریبی و بازسازی‌های مقدماتی برای زمینه‌سازی بازسازی‌های اساسی رسیدگی کنند.
گروههای جهادی در زمینه جهت‌دهی خدمات بنیاد برکت هم نقش دارند؟
حتماً. گروههای جهادی به‌عنوان چشم‌های بینا و پیش‌قراولان شناسایی بنیاد برکت هم نقش ایفا می‌کنند. با توجه به اینکه آنها با مناطق محروم ارتباط دارند و نیازهای آنها را می‌شناسند، به‌عنوان سفیران شناسایی بنیاد برکت ایفای نقش می‌کنند و محرومیت‌هایی را که از چشم بنیاد برکت دور مانده شناسایی و به بنیاد برکت منعکس می‌کنند. نیازهایی که توسط گروههای جهادی قابل رفع باشند با حمایت بنیاد، توسط خودشان رفع می‌شود، هر بخش هم که فراتر از توان‌شان باشد، در مأموریت‌های بنیاد برکت قرار می‌گیرند و در بازه‌های زمانی میان‌مدت و بلند‌مدت توسط بنیاد انجام می‌شود.
عملکرد گروههای جهادی را در این مدتی که از آنها حمایت می‌کنید، چطور ارزیابی می‌کنید؟
ببینید، هرچه ما بتوانیم با این روحیه و فرهنگ بسیجی و جهادی در جهت خدمت‌رسانی گام برداریم و از ظرفیتهای مردمی استفاده کنیم، محرومیت‌زدایی سریع‌تر اتفاق می‌افتد. تجربه جهاد سازندگی، تجربه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تجربه بسیج، ستادهای مردمی اقتصادی اول انقلاب که همه منبعث از نگاه جهادی امام راحل(ره) بود، نشان داده که مشارکت مردمی در محرومیت‌زدایی چاره‌سازتر است، از همین رو ما امید داریم با تأکید مقام معظم رهبری و ساختاری که در مجموعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) برای حمایت از گروههای جهادی شکل گرفته، ان‌شاءالله بتوانیم بسترساز کوچکی برای حضور بزرگ گروههای جهادی باشیم.
نوع حمایت شما از گروههای جهادی به چه شکل است؟
تلاش این است که حمایت‌های ما، حمایت‌هایی چندجانبه باشد. حمایت مالی یکی از حمایت‌هایی است که مجموعه بنیاد برکت انجام می‌دهد. ضمناً ما تلاش می‌کنیم گروهها خودشان هم از مردم جلب حمایت و مشارکت کنند. ما گروهی را حمایت مالی می‌کنیم که اولاً بتواند مردم خود روستا یا بخش محروم را پای کار بیاورد. ثانیاً بتواند بخشی از منابعش را از خیّرین محلی و استانی تأمین کند. بخش دیگری از حمایت ما ارتباط دادن گروهها با مجموعه‌های استانی است. ما در استان‌های مختلف با استانداری، فرمانداری، بخشداری، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، جهاد کشاورزی، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، سپاه و بسیج و خیلی از مجموعه‌های دیگر ارتباط داریم و کار می‌کنیم. با ارتباطی که بین گروههای جهادی و این مجموعه‌ها ایجاد می‌کنیم، گروهها می‌توانند از ظرفیتهای آنها هم در پیشبرد کارهای خودشان استفاده کنند.
نوع دیگر حمایت ما سازمان‌مند و منظم کردن گروههای جهادی در حوزه برنامه‌ریزی و تهیه گزارش‌های مختلف است. تلاش می‌کنیم با یک قاعده‌مندی تسهیل‌شده، بدون اینکه گروهها در گیرودار مسایل اداری قرار بگیرند، فعالیت‌ها و تلاش‌های آنها را سازماندهی و منظم کنیم. نگاه ما این است که در آینده با برگزاری همایش تجمیعی گروههای جهادی و برگزاری دوره‌های آموزشی در جهت هرچه بیشتر توانمند شدن این گروهها گام برداریم.
در حوزه اولویت‌سنجی و شناسایی پروژه‌ها و موارد این‌چنینی هم ورود می‌کنید؟
ما اولویت‌ها را در حوزه شناسایی و تصویب پروژه‌ها رعایت می‌کنیم. فرض کنید وقتی در سال 96، تأکید بر اشتغال‌زایی است، ما تلاش می‌کنیم نیروهای‌مان را به‌سمتی سوق دهیم که بیشتر روی طرح‌های اشتغال‌زایی کار کنند یا به پیشرفت سریع‌تر طرح‌های توانمندسازی اقتصادی و اشتغال‌زایی بنیاد برکت کمک کنند. بنابراین، ما همان ابتدای کار که برنامه‌ها را دریافت می‌کنیم و پیش از تصویب، اولویت‌ها را لحاظ می‌کنیم، یعنی به دوستان می‌گوییم در حوزه این اولویت‌ها برنامه بیاورند. البته این اولویت‌ها کاملاً بسته و صددرصدی نیست و ما معتقدیم بخشی از کار باید در اختیار خود گروههای جهادی باشد تا با خلاقیت و تصمیمات خودشان آن را پیش ببرند.
نحوه مراجعه گروههای جهادی به شما چگونه است؟ چطور می‌توانند با شما ارتباط بگیرند؟
اصلی‌ترین راه ارتباطی ما همین مرکزی است که در مجموعه بنیاد برکت در تهران وجود دارد. البته مجموعه گروهها و اردوهای جهادی بسیج دانش‌جویی، مجموعه گروههای جهادی قرارگاه امام رضا(ع) و هیئت آل‌یاسین که سابقه زیادی در زمینه گروههای جهادی دارند هم به ما کمک و گروهها را به ما مرتبط می‌کنند، علاوه بر این، گروههای جهادی از طریق مراجعه به دفتر بنیاد برکت در تهران و هم‌چنین سامانه و سایت بنیاد برکت می‌توانند مراجعه کنند.
در چه استان‌هایی فعال بودید و در مجموع چه اعتباری برای این کار صرف شده است؟
قریب به 22 استان گستره فعالیت حدود 180 گروه جهادی مورد حمایت بنیاد برکت در تابستان 95 و نوروز 96 بوده است. نزدیک به 20 میلیارد تومان اعتبار نیز برای حمایت از این گروهها در مسیر محرومیت‌زدایی صرف شده است.