می‌گویند برنامه‌های انتخاباتی و به طور مشخص مناظره‌ها در هفته‌های گذشته باعث کاهش مخاطب سینما شده است. آیا این کاهش مخاطب برای تمام فیلم‌ها است؟ و آیا تئاتر هم مثل سینما از این برنامه‌ها متضرر شده است؟
به گزارش ایسنا، در روزهای نزدیک به انتخابات میزان مخاطبان سالن‌های سینما و تئاتر با نوساناتی روبرو شده و در این بین اکران فیلم‌های تازه بر پرده سینماها آن طور که انتظار می‌رفت رونق خاصی را در گیشه، به ویژه پس از پایان اکران نوروزی سینماها به وجود نیاورد. این اتفاق در روزهایی که مناظرات انتخاباتی برگزار و پخش می‌شد شدت گرفت و برخی سینماداران و صاحبان فیلم‌ها به طور رسمی از کم شدن تماشاگران خود صحبت کردند.
این در حالی است که در سینما، یک فیلم توانست یکه تازی کند و در روز پخش آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای ریاست جمهوری هم به رکوردزنی خود ادامه دهد و البته باید اشاره کرد که همین استقبال مردم از فیلم جدید سامان مقدم و به دنبال آن استقبال سینماداران صدای برخی دیگر از صاحبان فیلم‌های روی پرده را در آورده است.
با این حال در شرایطی که سینما روزهای پرفروغ و پرفروش خود را نمی‌گذراند، سالن‌های تئاتری وضعیت بهتری دارند و اگرچه ظرفیت سالن‌های اجرای نمایش با سینما قابل مقایسه نیست اما اوضاع ناامیدکننده هم نیست.
در این باره با مدیران چند سالن سینمایی و تئاتری گفت‌وگو گرده‌ایم که در ادامه می‌آید:
شباهت مناظره‌ها با مسابقات ملی فوتبال
مدیر سینما آزادی در این‌باره بیان کرد: این یک واقعیت است که وقتی مناظره‌های انتخاباتی پخش می‌شود، مردم مثل هنگامی که مسابقات تیم ملی فوتبال از تلویزیون پخش می‌شد، استقبال کمتری از فیلم‌های سینمایی نشان می‌دهند. آن‌ها الان هم برنامه‌های انتخاباتی به ویژه مناظره‌ها را بیشتر دنبال می‌کنند و این قطعا روی فروش فیلم‌ها تأثیر منفی داشته است.
رضا سعیدی‌پور با اشاره به پیگیری و علاقه مردم به تماشای برنامه‌های انتخاباتی مخصوصا مناظره حتی در زمانی که در سینما حضور داشتند، افزود: اما جالب است که در آخرین روز پخش مناظره، این مسئله تأثیری روی استقبال مردم از فیلم «نهنگ عنبر۲» نداشت و همین یک فیلم، فروش فوق‌العاده ۶۰ میلیون تومان در سینما «آزادی» را فقط در روز جمعه (22 اردیبهشت) داشت.
وی ادامه داد: هرچه به انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم شور و حال مردم هم بیشتر می‌شود و آن‌ها بیشتر به دنبال فضاهای انتخاباتی هستند. باید جایی باشد که مردم در این‌باره بتوانند صحبت کنند و خوشبختانه چنین فضایی در کافی‌شاپ‌های پردیس آزادی بوجود آمده و شاهد هستیم که تا پیش از شروع فیلم‌ها در سانس‌های مختلف بسیاری از مردم درباره انتخابات و نامزدها با یکدیگر صحبت می‌کنند.
سعیدی‌پور خاطرنشان کرد: قطعا پس از انتخابات شرایط با این روزها تفاوت خواهد داشت و البته احتمالا باز هم یک هفته‌ای به زمان نیاز خواهد بود تا شرایط عادی شود و با سرد شدن فضای انتخابات جریان معمول از سر گرفته شود.
«نهنگ عنبر 2»؛ یک استثنا
همچنین علی سرتیپی ـ مدیر پردیس سینمایی کورش ـ که از سینماهای پرمخاطب کشور است، به ایسنا پاسخ داد: در شب‌های گذشته به ویژه زمانی که مناظره برگزار شد، با افت مخاطب مواجه شدیم، اما در آخرین مناظره یک استثنای خاص وجود داشت و آن هم فیلم «نهنگ عنبر ۲» بود که در پردیس سینمایی کورش تمام سانس‌هایش بدون حتی یک صندلی خالی و با استقبال زیاد روبرو شد؛ به طوری که حتی در ساعت اوج مناظره هم، سالن‌های نمایش این فیلم پر از تماشاگر بودند.
او گفت: اما این اتفاق برای فیلم‌های دیگر رخ نداد و به نظرم اگر پخش مناظره‌ها نبود، فیلم‌های دیگر هم می‌توانستند فروش بهتری داشته باشند چون علاقه‌مندانی که امکان خرید بلیت «نهنگ عنبر۲» را پیدا نمی‌کردند قاعدتا سراغ فیلم‌های دیگر می‌رفتند.
سرتیپی اضافه کرد: به طور کلی فضای انتخاباتی این روزها مخصوصا عصرهای چند جمعه قبل، تأثیر منفی در میزان استقبال از فیلم‌های سینمایی در این پردیس و همچنین دیگر سینماها داشته و قطعا شرایط پس از انتخابات برای فیلم‌ها بهتر خواهد شد.
اما این کاهش تعداد تماشاگران فیلم‌های سینمایی در حالی رخ داده که انتخابات و حتی پخش مناظره‌ها تاثیر چندانی بر تعداد مخاطبان سالن‌های تئاتری نداشته و دست‌کم باعث کم شدن چشمگیر آن‌ها نبوده است، این در حالی است که تئاتر برخلاف سینما بازه زمانی محدودتری برای میزبانی از مخاطبانش دارد.
شب‌های مناظره، شب‌های پرفروش تئاترشهر
پیمان شریعتی ـ مدیر تئاترشهر ـ درباره تاثیر تبلیغات و برنامه‌های انتخاباتی و نیز مناظره‌ها به ایسنا گفت: اتفاقا روزهای مناظره، جزو روزهای پرفروش مجموعه تئاترشهر بوده است و اصولا تئاترشهر در دو ماه ابتدایی سال ۹۶ به لحاظ مخاطب دچار افت نشد و استقبال خوبی از کارهای روی صحنه مجموعه صورت گرفته است.
او اظهار کرد: با این حال باید به این نکته توجه کرد که مخاطب تئاتر معمولا جزو گروه‌های مرجع جامعه است و فارغ از تمایلات خود به هر کاندیدایی، انتخاب خود را انجام داده و این فضاها ممکن است چندان تأثیری در اقبال و نظر آن‌ها نسبت به کاندیداها تأثیری نداشته باشد.
وی درباره مقایسه میان سینما و تئاتر و کاهش مخاطب سینما در روزهای نزدیک به انتخابات هم گفت: دراین‌باره موضوع اصلی مقایسه میان ظرفیت تئاتر و سینما است و طبیعی است که پر شدن ظرفیت یک سالن تئاتر خیلی راحت‌تر است از سالن‌های یک فیلم که در چند سانس مختلف باید پُر شوند. با این وجود تئاترشهر در روزهای تبلیغات انتخاباتی برای برخی نمایش‌ها حتی دو سانس در روز اجرا داشته و این نشان از استقبال مخاطب دارد.
شریعتی در پاسخ به اینکه آیا نمایش مشخصی بوده که در این روزها با استقبال بیشتری روبرو شده است؟ ادامه داد: در مجموعه تئاترشهر چند نمایش بودند که شرایط ویژه‌تری داشتند مثل «هملت»، «بی‌پدر» و «بوف کور» که «هملت» و «بوف کور» جمعه شب به پایان رسیدند و هرسه جزو کارهای پرمخاطب بودند.
البته برای غالب نمایش‌ها این اتفاق افتاده و به طور خاص مورد مشخصی را نمی‌توان ذکر کرد چون برای تمام نمایش‌ها تعداد مخاطب خوبی در سالن حضور پیدا کرده است مثل نمایشنامه‌خوانی «رگ‌وریشه دربدری» که سه شب در سالن قشقایی اجرا شد و حتی آخرین شب آن که همزمان با مناظره انتخاباتی بود و تصور می‌شد استقبالی نشود شاهد شلوغی سانس اجرا بودیم.
مدیر مجموعه تئاترشهر در پایان با اشاره به رویدادهای فرهنگی ماه اردیبهشت مثل جشنواره جهانی فجر، نمایشگاه کتاب و جشن‌های خانه تئاتر و برنامه‌های حوزه موسیقی که استقبال خوبی هم از آن‌ها می‌شود، اظهار کرد: این استقبال ناشی از تاثیرات برگزاری مداوم آن‌ها است و اگرچه در مقایسه با گذشته و همزمانی این رویدادها با انتخابات، امسال استقبال بهتری را از این برنامه‌ها شاهد هستیم، اما این نکته را هم باید درنظر گرفت که جامعه فرهنگی تئاتر و مخاطبانش دارای بلوغ سیاسی و فرهنگی هستند و معمولا در انتخابات پیشرو بوده‌اند که واکنش مثبت هنرمندان در این عرصه هم به جهت تشویق دوستداران خود برای حضور در انتخابات نشان دهنده همین واقعیت است.
وقتی چهره‌های مطرح روی صحنه نیستند
در این مورد مصطفی کوشکی مدیر تئاتر مستقل تهران ـ یکی از سالن‌های خصوصی تئاتر که معمولا نمایش‌های اجرا شده در آن با استقبال روبرو می‌شود ـ به ایسنا پاسخ داد: روزهای نزدیک به برگزاری انتخابات بویژه هنگام پخش مناظره‌هایی که روزهای جمعه برگزار شدند تا حدودی روی مخاطبان تئاتر مستقل تهران تأثیر داشته اما قطعا در مقایسه با سینما زیاد نیست و شاید بشود گفت حدود ۲۰ درصد با افت مخاطب روبرو بوده‌ایم.
او افزود: به طور کلی در روزهایی که تب و تاب انتخابات وجود دارد، نسبت به زمان عادی میزان مخاطب و تماشاگر تئاترها کمی کاهش پیدا می‌کند و فکر می‌کنم پس از برگزاری انتخابات شرایط به حالت عادی برگردد، مخصوصا اگر آنچه پیش می‌آید مطابق میل علاقه‌مندان به تئاتر هم باشد.
این بازیگر و کارگردان تئاتر همچنین درباره میزان مخاطبان "تئاتر مستقل تهران" از ابتدای امسال گفت: تقریبا مشابه زمان‌های گذشته بوده اما واقعیت این است که نمایش‌هایی که چهره‌های مطرح و سوپراستار ندارند آن طور که باید مخاطب عام و چهره‌پسند را به خود جذب نمی‌کنند، بنابراین در شرایط فعلی بیشتر تماشاگرانی به دیدن نمایش‌ها می‌آیند که از مخاطبان حرفه‌ای و جدی تئاتر هستند.
کوشکی اضافه کرد: تصور می‌کنم اگر در سالن تئاتر مستقل نمایش‌هایی با حضور چهره‌های مطرح اجرا می‌شد، در همین ایام هم می‌توانستیم مخاطب حداکثری را جذب کنیم. با این حال میزان افت مخاطب در سالن‌های تئاتر که هر شب ممکن است بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر به تماشای یک نمایش بنشینند در مقایسه با سینما که سالن‌های بیشتری در اختیار یک فیلم قرار می‌گیرد، قابل مقایسه نیست.
اوضاع ایرانشهر چطور است؟
یکی از مجموعه‌های مهم تئاتری تهران، تماشاخانه ایرانشهر است که البته پیگیری برای گفت‌وگو با مجید رجبی معمار ـ مدیر این تماشاخانه ـ به نتیجه نرسید و در نهایت پرسش ایسنا از دست‌اندرکاران و مدیران این مجموعه به طور غیرمستقیم این طور جواب داده شد: «میزان تماشاگران دو سالن تئاتری ایرانشهر در ایام انتخابات نسبت به ماه‌های مشابه سال گذشته افت مخاطب محسوسی نداشته و برگزاری انتخابات و پخش برنامه‌های ویژه مثل مناظره تاثیر چندانی بر میزان فروش بلیت ایرانشهر نداشته و شاید فقط به کاهش پنج درصدی بتوان اشاره کرد. به این ترتیب به نظر می‌رسد ساعت اجرای تئاتر و نیز ذائقه مخاطب این هنر در کم اثر بودن شرایط فعلی بر مخاطب تئاتر از نکات قابل توجه باشد.
همچنین در پاسخ این مجموعه ادعا شده است که «میزان تماشاگر و فروش (متناسب با بهای بلیت) ایرانشهر در سال 95 نسبت به مدت زمان مشابه در سال 94 دو برابر بوده است که شاید از دلایل این قضیه به برنامه‌ریزی و کیفیت کارها برگردد.»
این مطالب در حالی مطرح شده است که اجراهای روی صحنه تماشاخانه ایرانشهر با آنچه به عنوان برنامه اجراهای شش ماه اول یا دوم اعلام شده بود، تفاوت‌های بعضاً زیادی داشته و به نظر همچنان هم ادامه دارد. ضمن اینکه هم میزان افزایش تماشاگران و هم کیفیت برخی کارهای به صحنه رفته جای بحث و بررسی دارد که به این موارد مطرح شده در گفت‌وگویی با مدیران این مجموعه پرداخته خواهد شد.