فرارو- امروز دومین مناظره انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری برگزار می‌شود. مناظره ای که با محتوای سیاسی انجام می شود و قطعا برجام از موضوعاتی است که کاندیداها درباره آن صحبت‌هایی را مطرح خواهند کرد. برخی موافق آن هستند و عده دیگر آن را به نوعی و خفت و خواری می دانند.
به گزارش فرارو، برجام از آن موضوعاتی است که چه در زمان امضا و چه بعد از آن در داخل کشور مورد بحث و انتقاد و حمایت قرار گرفته است. اما این مباحث درباره توافق هسته ای از سه ضلع تشکیل شده اند که تفاوت های جدی با یکدیگر دارند. یک ضلع آن مخالفان دولت قرار دارند که تاکید دارند برجام یک شکست تمام عیار است که موجب سرافکندگی نظام و برگرفته از وادادگی و غربزدگی دولت است.
ضلع دیگر، نگاه معتدل و میانه‌ای به برجام دارند. به این معنی که کلیت این توافق هسته ای را قبول دارند و مفید می‌دانند اما انتقادهایی را هم به آن وارد کرده اند. به عنوان مثال معتقدند که نباید دولت تمام تخم مرغ ها را در ظرف برجام قرار می داد و می توانست از این توافق بین‌المللی بیشتر استفاده کند.
اما ضلع سوم این بحث طرفداران و موافقان قطعی برجام هستند. این افراد با بیان اینکه برجام یک پیروزی برای دولت و نظام جمهوری اسلامی است می گویند برجام با رفع تحریم‌ها توانسته فضای اقتصادی کشور را از شرایط بحرانی خارج کند و علاوه بر آن، ایران هراسی در جهان را کاهش داده و این از دستاوردهای مهمی است که این توافق هسته‌ای با خود به همراه آورده است.
حالا با فرا رسیدن ایام انتخابات تقریبا از هر سه دیدگاه در این کارزار سیاسی حضور دارند و با شروع مناظره دوم که با محوریت مسائل سیاسی برگزار می‌شود، قطعا دیدگاه‌ها و انتقادهای خود را مطرح می کنند و قرار است دستاوردهای سیاسی دولت که برجسته‌ترین آن برجام است را به چالش بکشند. اما این شش نفر دیدگاه‌های متفاوتی با یکدیگر دارند و تعداد موافقان برجام نیز بیشتر است که در ادامه نگاهی به رویکرد هر کدام از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در خصوص برجام می اندازیم.
ابهام زدایی رئیس ستاد رئیسی
ابراهیم رئیسی تنها کاندیدایی است که طی مدتی که برای انتخابات نام نویسی کرد تا امروز مواضع مشخص و شفافی درباره برجام اتخاذ نکرده است. البته پیش از آن هم صحبت خاصی درباره برجام نداشته است. لذا برخی معتقد بودند که نگاه تند و غیرواقعی به برجام نداشته باشد و ممکن است در گروه دوم قرار بگیرد. اما رئیس ستاد وی بالاخره در آستانه مناظره سیاسی دیدگاه‌هایی را درباره برجام مطرح کرد که می توان آن را مواضع رسمی رئیسی دانست.
علی نیکزاد در گردهمایی حامیان رئیسی گفت: متأسفانه برجام چیزی جز خفت و خواری برای ملت ایران نداشت؛ برجام یک پیمان حقوقی بوده که مقام اجرایی با اذن مقام معظم رهبری آن را اجرا می‌کند و ایشان موافق مذاکرات هسته‌ای نبوده‌اند و می‌فرمودند من به این مذاکرات خوش‌بین نیستم و متأسفانه عزت ایران و ایرانی به فنا رفت.
وی گفت: برجام می‌خواست چرخ زندگی مردم را بچرخاند و زندگی آنها را متحول کند و برای پاسپورت ایرانی عزت داشته باشد اما هیچکدام از آنها نبود و به واقع اگر مدافعان حرم نبودند باید در نقطه صفر مرزی از کشور دفاع می‌کردیم و نباید در حق مدافعان حرم جفا کنیم.
میرسلیم و ادامه دیدگاه معتدل در باره برجام
مصطفی میرسلیم در مدتی که زمان تبلیغات برای کاندیداها آغاز شده و چه پیش از آن به خوبی نشان داده است که از همان نسلی از انقلاب است که تمایلی به تندروی ندارد و سعی می‌کند نگاه واقع بینانه به مسائل داشته باشد. حتی اگر موضوع مورد بحث دستاورد رقیب باشد.
او درباره برجام می گوید: البته مذاکرات برجام مذاکرات سختی بود و برای آن زحمت بسیار کشیده شد و اصلا من زحماتی که وزیر امور خارجه در این مذاکرات کشید و برابر وزیر امورخارجه آمریکا و کارشناسان آن ایستاد را نمی‌خواهم نفی کنم. واقعیت این است که برای مذاکرات برجام زحمات زیادی کشیده شد و دو سال این مذاکرات به‌طول انجامید و یک مساله را در اذهان عمومی روشن کرد و آن حقانیت ما در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بود و نشان داد کسی جرأت ندارد به ما بگوید حق استفاده از انرژی هسته ای صلح‌آمیز را نداریم.
اما با این حال می گوید: اشکالی که ما از دولت‌یازدهم می‌گیریم این است که این دولت همچنان بر درب سازش با 1+5 می‌کوبد در حالی‌که آنها خیرخواه ما نیستند و یک قدم بر برجام حرکت نکردند و حتی تحریم‌های بیشتری بر ما اعمال می‌کنند. اینکه ما بر برجام تاکید کنیم و تمام سعادت‌مان را از آن بخواهیم خطای بزرگی و فرصت‌سوزی است، به همین دلیل من به پیشنهاد دوستان در حزب‌موتلفه قدم در راه انتخابات گذاشتم.
دیدگاه‌های شهردار تهران
محمدباقر قالیباف که در مناظره اول کاندیداهای ریاست جمهوری نشان داد که صرفا با تاکتیک حمله برای بار سوم پا به عرصه انتخابات ریاست جمهوری گذاشته است طی چند سال اخیر مواضع مختلف و متفاوتی نسبت به برجام داشته است. او که بعد از توافق ژنو در صفحه اینستاگرامی خود نوشته بود «خداوند را شاکرم که توفیق این پیروزی نصیب ملت ایران شد ... بنده به سهم خودم به دولت که گام اول را محکم برداشت تبریک می گویم اما باید بدانیم راه پر فراز و نشیب و سختی را در پیش داریم.»
اما مدتی بعد گفت: «متأسفانه رویکرد مدیریتی دولت در دو سال گذشته شرایط را به‌گونه‌ای رقم‌زده که جامعه حس می‌کند انرژی مسئولان به‌جای حل مشکلات آنها صرف مسئله‌سازی‌هایی می‌شود که هدف از آن وابسته کردن کشور به مذاکرات هسته‌ای و گریزناپذیر نشان دادن توافق به هر قیمت است. گویی هدف دولت برای دستیابی به توافق، رفع تحریم‌ها نیست بلکه جلب آرای سیاسی برای پیروزی در انتخابات آتی است.»
مدتی بعد در جمع بسیجیان گفت: به عنوان یک خدمتگزار با برجام موافق هستم اما باید بدانیم که مذاکره هم شیوه ای برای مبارزه است. با اینحال او نشان داده است که بر تخریب دولت تمرکز کرده است و حتی برجام می تواند استفاده کند و دولت را ناکارآمد جلوه دهد. به همین دلیل مدتی بعد در بحبوحه حادثه پلاسکو به اصفهان رفت و در سخنرانی خود اعلام کرد: تردید نکنیم که اگر در برجام و با اجازه مقام معظم رهبری، با دشمنان همیشگی خودمان مذاکره‌ای انجام دادیم، نهفته در قدرت دیپلماسی ما نبود بلکه ریشه در روحیه مبارزه و استکبار ستیزی و ریشه در قدرت خون شهدای مظلوم این انقلاب داشت. تمام قدرت شهداء جمع شد تا جایی که این گروه 1+5 از لاعلاجی در مقابل ملت ما سر تعظیم فرود آوردند؛ این به برکت گفت‌وگو نیست، گرچه مذاکره نیز نوعی مبارزه است.
اما جدیدترین اظهار نظر وی به گفت‌وگوی خبری کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری برمی‌گردد که گفت: این توافقنامه امروز، تعهد حاکمیت است و هیچ دولتی نمی تواند این برجام را برهم بزند. بنده هم حتما از آن پاسداری می کنم. اما باید بگویم هر دولتی غیر این دولت هم بود همین مسیر را طی می کرد چراکه مجموعه نظام تصمیم گرفته بود این روند را طی کنند.
هاشمی طبا برجام را پیروزی می داند
مصطفی هاشمی طبا دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری است که درکنار روحانی و جهانگیری برجام یک موفقیت می‌داند. او در این باره می‌گوید: به نظرم یکی از نقاط قوت دولت روحانی امضای معاهده برجام بود، نفس امضای این معاهده یک پیروزی بود. دشمنان ما مانند صهیونیست‌ها از این امر مکدر شدند، برخی می‌گویند آمریکا بد عهد است اما مگر قرار است آمریکا خوش عهد باشد؟ در دنیای امروز کسانی که اختلاف دارند به یک نقطه سربه سری می‌رسند و ما در تاریخ هم نمونه آن را داریم، مثلا امام حسن با معاویه معاهده صلح امضا کردند. طرفین سعی می‌کنند از این معاهده به نفع خودشان استفاده کنند.
دولتی‌ها و حمایت تمام قد از برجام
با همه این تفاسیر در طرف مقابل منتقدان تمام عیار، برجام حامیان بزرگی در مناظره روز جمعه دارد. حسن روحانی و اسحاق جهانگیری به عنوان رئیس جمهور و معاون مستقر در این برنامه حضور دارند که دیدگاه‌های مشخص خود را درباره برجام طی دو سال گذشته بارها مطرح کرده اند.
روحانی سال گذشته در یکی از سخنرانی های خود با بیان اینکه باید قدردان زحمات کسانی باشیم که برای باز کردن این گره کور تلاش کردند و موفقیت‌های دولت در سایه لطف و عنایت خداوند و حضور، تلاش و پشتیبانی مردم بوده است،تاکید کرده بود: هدف ما در برجام این بود که سایه تهدید را از سر کشور برداریم و همچنین زنجیر تحریم‌های ظالمانه و تحمیلی را پاره کنیم که همه اینها در سایه کمکهای خداوند، هدایت های مقام معظم رهبری و حمایت های مردم تحقق یافت. ضمن اینکه اگر این دولت می‌خواست راه گذشته را ادامه دهد، امروز صادرات نفت کشور به صفر می‌رسید، در حالی که اگر برجام نبود، قدم به قدم حتی یک بشکه نفت را هم نمی‌توانستیم صادر کنیم.
وی حتی در زمان نام نویسی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به صراحت گفته بود: کسانیکه قصد کشتن برجام را داشتند نمی‌توانند سرپرست خوبی برایش باشند.
جهانگیری نیز مواضح کاملا مشابهی با روحانی نسبت به برجام دارد. او هم در باره این توافق می گوید: دولت یازدهم با این هدف که می تواند در یک گفت و گوی جدی با دنیا مسائل را از طریق مذاکره حل و فصل کند، وارد عمل شد. البته کار دشواری بود و تیم مذاکره کننده قوی انتخاب شد، مانند رشته های مختلف که دانشمندان قوی دارد؛ در دیپلماسی کشور نیز از داشمندان قوی دیپلماسی همچون دکتر ظریف استفاده شد. 18 ماه مدیریت و مذاکره سخت و نفس گیر با 6 قدرت بزرگ دنیا صورت گرفت که در پی آن رسیدن به توافق بود که به برجام ملقب شد.
قبل از اجرای برجام تنها یک میلیون بشکه نفت صادر می کردیم و آن ها برنامه ریزی کرده بودند که طی سال های بعد نفت در برابر غذا را پیش بگیرند ولی امروز و در کمتر از یکسال با اجرای برجام، میزان صادرات نفت و میعانات گازی در تاریخ بعد از انقلاب به بالاترین حد خود رسیده است.
وی همچنین با بیان اینکه کار بزرگی صورت گرفته و جمهوری اسلامی ایران و دولت، از برجام حفاظت و حراست خواهد کرد، گفته بود: معتقدم در مقطعی که در دنیا و منطقه افراطی گری، تندروی و خشونت حاکم شده باید به سمت اعتدال، عقلانیت و آرامش حرکت کنیم.