سرنوشت دو متهم مفاسد اقتصادی در ایران که این‌روزها در ینگه دنیا به سر می‌برند، هم عجیب است و هم متفاوت. اولی رضا ضراب، شریک بابك زنجانی است که در آمریکا به اتهام تلاش برای دورزدن تحریم‌ها علیه ایران در زندان به سر می‌برد. دومی اما شرایطی متفاوت دارد؛ محمودرضا خاوری که چند سال قبل در پی اتهام فساد مالی در پرونده سه‌هزارمیلیاردی به کانادا فرار کرد، این‌روزها مشغول سرمایه‌گذاری مالی عظیمی در شرکت سام میزراهی، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در کاناداست. قاضی دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده رضا ضراب در آمریکا پیشنهاد این تاجر ایرانی‌الاصل مقیم ترکیه، را که به اتهام نقض قوانین تحریم‌ها دستگیر شده، رد کرده است. قاضی «ریچارد برمن» در منهتن نیویورک استدلال دادستان مبنی بر اینکه احتمال فرار آقای ضراب در صورت خروج از بازداشت وجود دارد را پذیرفت.
قاضی با توجه به ثروت ضراب و پیوندنداشتن او با جامعه آمریکا تلویحا گفت اگر به ایران یا ترکیه فرار کند، بعید است مسترد شود. ضراب روز ٢١ ماه مارس در شهر میامی در ایالت فلوریدا، به اتهام توطئه برای انجام صدها میلیون دلار معاملات مالی برای کمک به دولت یا سایر نهادهای ایرانی برای دورزدن تحریم‌ها دستگیر شد. بنجامین برفمن، وکیل ضراب، سه هفته پیش از قاضی خواسته بود او را با قرار ٥٠ میلیون دلار وثیقه آزاد کند و در منهتن زیر نظر محافظانی که خودش حقوق آنها را پرداخت خواهد کرد، قرار دهد. ضراب پیشنهاد کرده که ٥٠ میلیون دلار اوراق قرضه به ضمانت بگذارد که توسط ١٠ میلیون دلار تضمین می‌شود. اما نمایندگان دادگستری آمریکا با اشاره به آنچه دارایی‌های هنگفت رضا ضراب، شریک زنجانی خواندند، با درخواست او برای آزادی مخالفت کردند. قاضی برمن گفته است این عوامل انگیزه و توانایی برای فرار را در اختیار آقای ضراب قرار می‌دهد. اما بنجامین برفمن وکیل ضراب گفت موکل او ممکن است خواستار تجدیدنظر در این تصمیم شود. ضراب روز ٢٧ آوریل در دادگاهی در نیویورک اعلام بی‌گناهی کرد.
ضراب هر روز یک تن طلا صادر میکردقاضی برمن ضمن مخالفت با حبس خانگی رضا ضراب گفت شریک بابک زنجانی روزانه یک تن طلا صادر می‌کرده است و پنجاه‌وششمین مالیات‌دهنده بزرگ در ترکیه به شمار می‌رود. به گفته قاضی ریچارد برمن، دادن اجازه اقامت به ضراب در آپارتمانی در منهتن و نظارت بر وی از طریق نیروهای امنیتی خصوصی که او موافقت کرده دستمزد آنها را پرداخت کند، به افزایش نابرابری و رفتار نابرابر به سود یک گروه بسیار کوچک از افراد تحت تعقیبی که بسیار ثروتمند هستند، کمک خواهد کرد. به گفته این قاضی آمریکایی، کسب‌وکار ضراب سالانه حدود ١١٠ میلیون دلار درآمد داشته و ظاهرا او گفته که روزانه یک تن طلا صادر می‌کرده است. ضراب ٣٣ساله دارای گذرنامه ایرانی، ترکی و مقدونیه‌ای است.
به گفته قاضی برمن، او دارای ٢٠ خانه و خودروهای لوکس است. بنجامین برافمن، وکیل ضراب به «بی‌بی‌سی» گفته، او ناامید شده و در حال مرور تصمیمات است تا ببیند که آیا تقاضای فرجام‌خواهی اقدامی مناسب است یا نه. ضراب از ٢١ مارس یعنی زمانی که «اف‌بی‌آی» او را هنگام ورود به یک منطقه تفریحی در دیزنی‌ورلد بازداشت کرد، در زندان به سر می‌برد. این در حالی است که شریک ایرانی ضراب در ایران با حکم دادگاه بدوی به اعدام محکوم شده و در انتظار فرجام پرونده در دیوان عالی کشور است. زنجانی در ایران به اعدام و بازپس‌دادن مبالغ بدهی حدود سه‌میلیاردیورویی خود محکوم شده است.
خاوری در کانادا هم درگیر پرونده قضائی شدسوی دوم ماجرا متعلق به محمودرضا خاوری است. فردی که چند سال پیش به کانادا فرار کرد. همان زمان تصاویری از اقامتگاه مجلل خاوری در کانادا منتشر شد که باعث حیرت و البته عصبانیت بسیاری از ایرانیان شد. اکنون اما براساس اخباری که منتشر شده، خاوری با شریک مالی خود به اختلاف خورده و حالا از او در دادگاهی در اونتاریو شکایت شده است. به گزارش «ایلنا» به نقل از بلومبرگ، محمودرضا خاوری و پسرش خشایار خاوری به دلیل اختلاف با شریک اقتصادی خود «سام میزراهی» یکی از ساختمان‌سازها در کانادا به مشکل برخوردند که در پی آن کار به دادگاه اونتاریو کانادا کشیده شده است. بلومبرگ تأکید کرده که خبرنگار آنها تا خانه خاوری هم رفته اما کسی در خانه را باز نکرده است.
اما از قول «سام میزراهی» نوشته است که خاوری در تماسی تلفنی او را تهدید کرده که در صورت پرداخت‌نکردن مبلغی پول آبرویش را می‌برد و خانه‌اش را آتش می‌زند. براساس این گزارش، اختلاف در پرونده آپارتمان‌سازی در منطقه یورکویل و در موضوع چگونگی تقسیم سود حاصل از پروژه بوده است. محمودرضا خاوری مدیرعامل پیشین بانک ملی ایران است که به اتهام دست‌داشتن در فساد مالی سه‌هزارمیلیاردی به کانادا فرار کرد و با وجود درخواست ایران به اینترپل، پلیس بین‌المللی از استرداد او به ایران سر باز زده است. پاییز سال ٩٣ سام میزراهی، «بیزنس‌منی» که تا پیش از آن به دلیل خدمات «خشک‌شویی» مشهور بود، حق انحصاری ساخت‌وساز در ضلع جنوبی یانگ و بلور، گران‌قیمت‌ترین منطقه کانادا را به دست آورد. براساس گزارش بلومبرگ او از سال ٢٠١٥ با محمودرضا خاوری وارد شراکت شده تا مجموعه‌ای از آپارتمان‌های لوکس را در این منطقه بسازند. محمودرضا خاوری، ایرانی دارای تابعیت کشور کانادا بود. او مهر سال ٩٠ به کانادا فرار کرد.
این سفر ناگهانی به کانادا در رابطه با رسوایی اختلاس سه‌هزارمیلیارد تومانی بود که در شهریور ٩٠ برملا شد. در سیزدهمین جلسه محاکمه متهمان پرونده فساد سه‌هزارمیلیارد تومانی، قاضی پرونده اعلام کرد که یکی از معاونان وقت وزارت اطلاعات در دولت احمدي‌نژاد از خروج محمودرضا خاوری مطلع بوده است. بنابر اطلاعاتی که همان زمان به نقل از قاضی سراج که قضاوت پرونده را بر عهده داشت، منتشر شده بود، خاوری در تاریخ ٢٠ شهریور ١٣٩٠ در مقام رئیس بانک ملی ایران، تقاضای سفر به انگلستان را در قالب یک مأموریت کاری برای شرکت در جلسه پی‌ال‌سی بانک لویدز مطرح کرده بود که در تاریخ ۲۹ شهریور همان سال با حکم شماره ۵۷۸۶۶۹ با مأموریت او به خارج از کشور موافقت شد. چند روز بعد، خاوری با ارسال فکسی از داخل هتلی در انگلستان، استعفای خود را به اطلاع مقامات دولتی ایران می‌رساند.
ورود خاوری به کانادا به دلیل مشخص‌شدن تابعیت دوگانه او، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های مختلف جهان داشت و همه اینها در شرایطی است که هم‌اکنون و در دوران زمامداری استفان هارپر در کشور کانادا، قوانین سختی برای عموم ایرانیان وجود دارد که به‌راحتی حتی اجازه دیدن و ملاقات ایرانی‌ها با بستگانشان را در کانادا نمی‌دهد و نقل و انتقالات پول با ایران نیز به‌سختی انجام می‌شود. نکته جالب‌توجه درباره این دو متهم در آمریکا و کانادا این است که هر دو به مهم‌ترین و عظیم‌ترین پرونده‌های فساد مالی در ایران پیوند خورده‌اند. متهم ردیف اول پرونده فساد نفتی در ایران زیر تیغ است و متهم ردیف اول پرونده اختلاس سه‌هزارمیلیاردی یعنی مه‌آفرید امیرخسروی روز سوم خرداد سال ٩٣ در زندان اوین اعدام شد. اکنون ضراب و خاوری در شرایطی متفاوت در آمریکا و کانادا درگیر پرونده‌های قضائی هستند. باید منتظر ماند و فرجام کار این دو نفر را شاهد بود.