فرارو- یک کارشناس مسائل اجتماعی با انتقاد از حساسیت مسئولان کشور بر مصرف قلیان در بین جوانان گفت: «چرا قلیان تا این حد برای مسئولین مهم شده است؟ و چرا باید این‌همه درباره
ضررهای قلیان، منع آن و دیگر جوانبش صحبت شود؟ این موضوعی قابل تامل است.
چراکه ما مشکلات بسیار زیاد و مهم دیگری داریم که مسئولین می‌توانند درباره
آنها با مردم سخن بگویند.»
به گزارش فرارو، پلیس وجود شیشه در قلیان را تکذیب کرد. رئیس‌پلیس مبارزه با مواد مخدر گفته هیچ گزارشی تاکنون درباره وجود شیشه در تنباکو به ما ابلاغ نشده است. پیش از این رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌طور رسمی وجود مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین را در توتون قلیان‌ها تایید کرده بود.
وجود مواد مخدر در تنباکوی قلیان‌ها تاکنون بارها مطرح شده است. این‌بار این موضوع با اعلام رسمیِ وجود شیشه و آمفتامین در قلیان‌ها توسط رئیس مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت، موج جدیدی از واکنش‌ها را ایجاد کرد. درحالی که خسرو صادق‌نیت می‌گوید در بیمارستان لقمان با مسمومین قلیان‌ها صحبت کرده، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر گفته این مسئله بیشتر یک عملیات روانی است. در این میان رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران نیز در واکنش به وزارت بهداشت گفت "اجازه نمی‌دهیم برای این صنف شایعه‌سازی کنید".
غلامرضا حیدرعرب –رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران- پس از آن‌که رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت از آلوده بودن تنباکوها به مخدر شیشه و آمفتامین خبر داد، در پاسخ گفت "ادعای وزارت بهداشت را صددرصد تکذیب میکنیم". وی همچنین گفته تمام تنباکوها وارداتی بوده و مُهر وزارت بهداشت بر روی آن ثبت شده است. این مکان‌ها زیر نظر پلیس اماکن هستند و بهداشت دائما به آنها سرکشی میکند. حیدرعرب در جوابیه خود ادامه داده که ما هیچ‌وقت گزارشی مبنی بر وجود مواد مخدر به‌ویژه شیشه دریافت نکرده‌ایم و امکان مصرف شیشه و آمفتامین از طریق قلیان وجود ندارد.
با همه این احوال، مسئولان وزارت بهداشت باز هم به آغشته‌بودن توتون‌ها به شیشه اصرار می‌کنند و بازهم پلیس آن را تکذیب میکند. نتیجه این کشمکش‌ها میان وزارت بهداشت، پلیس و قهوه‌خانه‌ها هنوز مشخص نیست. گذشته از این‌ها، تاکنون بارها تلاش شده تا با انواع طرح‌ها، ممنوعیت‌ها و هشدارها مصرف قلیان در جامعه کاهش پیدا کند. از توتون‌های آلوده به سوسک گرفته تا ممنوعیت ارائه قلیان در قهوه‌خانه‌ها، هیچ‌کدام نتوانستند گرایش به قلیان را کم کنند. مصرف قلیان در سال‌های اخیر نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه به رشد خود ادامه می‌دهد.
ضررهای قلیان بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اما سئوال این‌جاست که با وجود آگاهی از این ضررها و حواشی این کالای مخدر، چرا قلیان همچنان محبوب است؟ کارشناسان جامعه‌شناس از وجود ریشه‌های اجتماعی برای محبوبیت قلیان سخن می‌گویند. دکتر سعید معیدفر –جامعه‌شناس و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران- در این‌باره می‌گوید "تمایل به کشیدن قلیان رفتاری است که در پی محدودیت‌ها و نهی‌ها به‌وجود آمده است. آیا چه راه و فضایی متناسب با خواست جوانان ایجاد کرده‌ایم؟ چه ایده و یا خلاقیتی داریم برای اینکه آنها به سمت رفتارهای پرخطر نروند؟"
حساسیت به قلیان از کجا نشات می‌گیرد؟
سعید معیدفر در گفتگو با فرارو گفت: شاید نتوان در مورد همه ابعاد گرایش به قلیان‌کشیدن صحبت کرد. اما چندنکته دراین‌باره وجود دارد. اول آن‌که چرا در کشور ما برخی چیزها برای مسئولین اهمیت زیادی پیدا میکند؟ چرا قلیان تا به این حد برای آنها مهم شده است؟ و چرا باید این‌همه درباره ضررهای قلیان، منع آن و دیگر جوانبش صحبت شود؟ این موضوعی قابل تامل است. چراکه ما مشکلات بسیار زیاد و مهم دیگری داریم که مسئولین می‌توانند درباره آنها با مردم سخن بگویند. باید جواب این سئوال را از خود مسئولان گرفت که آیا حساسیت به قلیان، ناشی از حساسیت به خود آن و ضررهای آن است و یا ناشی از متعلقات آن؛ همچون دورِ هم جمع‌شدن‌ها، پاتوق شکل‌دادن‌ها و... است؟
این جامعه‌شناس در ادامه و با اشاره به اینکه باید ببینیم آیا قلیان مسئله مردم نیز هست یا نه اظهار کرد: در هر مسئله‌ای که به آن توجه میکنیم، زمینه اجتماعی آن اهمیت دارد. برای مثال ممکن است همه افراد جامعه از یک اقدام و یا موضوعی در جامعه ناراحت یا نگران باشند. در چنین مواردی اگر دولت‌مردان و مردم در کنار یکدیگر تلاش کنند تا این نگرانی‌ها و مشکلات را از میان بردارند، نتیجه خوبی در انتظار خواهد بود.
قلیان "مسئله" مردم نیست
عضو انجمن جامعه‌شناسی در ادامه گفت: زمینه اجتماعی در مورد قلیان‌کشیدن وجود ندارد؛ مردم احساس نمی‌کنند قلیان مشکلی دارد. هرچقدر هم هشدار و پیام از جانب مسئولان داده شود، باز هم این مسئله حل نخواهد شد. دولت می‌تواند اقدمات دیگری انجام دهد، مثلا به‌جای هشدارها و ممنوعیت‌ها از طریق معتمدان مردم و نخبگان وارد شود و ببیند آیا آنها در این زمینه احساس مسئولیتی دارند یا خیر؟ اگر آنها نیز نگران نباشند و احساس مسئولیتی در این‌باره نداشته باشند، نمی‌توان کاری کرد. اگر هم احساس مسئولیت داشته باشند که باید عرصه برایشان روشن شود. به نظر من اما، در حال حاضر ما در شرایطی هستیم که نه مردم و نه نخبگان درباره قلیان احساس خطر ندارند. در این شرایط تنها تعدادی از مسئولین احساس خطر می‌کنند که هرچقدر هم به قلیان‌نکشیدن اصرار کنند، بر روی مردم اثری نخواهد گذاشت و مردم لجاجت خواهند کرد.
معیدفر همچنین درباره اینکه چرا مردم به قلیان‌کشیدن گرایش دارند، توضیح داد: دلیل گرایش مردم به قلیان را باید براساس یک‌تحقیق به دست آورد، چراکه ریشه‌های اجتماعی آن را نمی‌دانیم. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که به هرحال جوانان در رفتارهایشان خطرپذیرند. در همه جای جهان نیز جوانان وارد رفتارهای پرخطر می‌شوند و این بخشی از ویژگی دوران جوانی است. می‌توان جهت این خطرپذیری را تغییر داد. چنان‌چه در برخی از کشورها نیز برای این روحیه خطرپذیری جوانان عرصه‌های دیگری را فعال می‌کنند.
این جامعه‌شناس ضمن اشاره به محدودیت‌هایی که در جامعه وجود دارد در ادامه تصریح کرد: جامعه ایران محدودیت‌های زیادی دارد و ما جوانان را تنها نهی کرده‌ایم. این در حالی‌است که به میزان همین محدودیت‌ها برای آنها راه باز نکرده‌ایم. بنابراین به‌نظر می‌رسد بخشی از این توجه به قلیان، به‌دلیل وجود نداشتن زمینه‌های دیگر است. برای مثال یک اقدام جمعی مانند آب‌پاشی برای جوانان ممنوع است. چطور انتظار داریم وقتی همه‌چیز منع می‌شود جوانان به سمت قلیان‌کشیدن نروند؟ درنتیجه باید برای جوانان راه و فضایی وجود داشته باشد. اگر نتوانیم متناسب با خوشایند جوانها فضایی را ایجاد کنیم، نتیجه همین خواهد شد. منظور از ایجاد فضا برای جوانان نیز، ایجاد فضایی است بنابر خواسته‌های آنها و نه متناسب با خواست خودمان. کدام ایده و کدام خلاقیت را برای جوانان شاهد بوده‌ایم. متاسفانه هیچ.
وی همچنین ادامه داد: جوان ایرانی شغل ندارد، آینده ندارد. او یا باید زمانش را به تحصیل سپری کند که در انتهای آن شغلی متناسب با تخصص‌اش وجود نخواهد داشت و یا باید با کارهایی از قبیل قلیان‌کشیدن روزگار بگذراند. او این‌کار را یک فعالیت می‌داند. برای او قلیان کشیدن، تنها استعمال قلیان نیست، بلکه یک جمع، یک تفریح، یک پاتوق و در نهایت نوعی فعالیت است. او در این شرایط ضرر این‌کار را قبول میکند و با این‌کار به نوعی خود را ارضاء خواهد کرد.
سعید معیدفر در انتها گفت: عدم تلاش ما برای جوانان و عدم درکمان از رفتار آنها باعث می‌شود که آنها به سمت خاصی حرکت کنند. من این را در راستای قلیان‌نکشیدن جوانان مطرح نمی‌کنم، چراکه چه ما بپذیریم و چه نپذیریم جوانها به‌دلیل خاصیت جوانی، درگیر رفتارهای پرخطری هستند. مسلما قلیان در ابعاد اعتیاد ضرر ندارد. آیا این بدتر نیست که جوانان به‌جای قلیان به‌سمت مواد مخدر کشیده شوند؟ حال قلیان انتخابی است که بخش زیادی از جوانان بین بد و بدتر کرده‌اند. آیا کسانی ترجیح میدهند که جوان به‌جای قلیان به‌سمت استعمال مواد مخدر در تنهایی برود؟ بنابراین بهتر است مسئولان هم زمینه‌های اجتماعی را بشناسند و هم برای دوران جوانی ایده و خلاقیت و راه‌های بیشتری داشته باشند.
جوانها باید بجای قلیان به اماکن ورزشی که در هر محله ای وجود دارد مراجعه کنند !
بطور مثال از استخر هایی که در هر محله با قیمت های بسیار نازل نزدیک به رایگان !
اصلا چه کاریه برن تو هنر سرا ها که باز هم تو هر محله ای چند تاش وجود داره کارهای هنری بکنن !
نخواستن هم یک عالمه سرگرمی سالم دیگر توی شهر ریخته که می تونن خودشون را با آن ها سالم و سرگرم کنن !
در ضمن اگه مثل تمام کشورهای دنیا تو شهرهامون چهار تا مرکز تفریحی بود ، این همه مردم سراغ قلیان و اینجور چیزها نمیرفتن. مشکل اینه که ما فکر می کنیم کشورمون باید با تمام دنیا فرق داشته باشه. آخه ما خیلی کارمون درسته!!!!
بی هویتی یک نسل زمانی کلید می خورد که مملکت بسیار مصائب داشته باشد و آقایان تنها و تنها به مسئله قلیان کلید کنند! جوان وقتی جایگزینی برای تنها تفریح خود یعنی قلیان نمی بیند حالا چه آنها بگویند مضر است چه شما بگویی لمپن بازی است او کار خودش را می کند اما این راهکار درستی برای مدیریت و پرداختن و حل این مسئله نیست. باید از سطحی نگری بپرهیزیم و تخصصی به این مسئله نگاه کنیم.