٦ سال پیش ٩میلیون نفر بودند و حالا ١١میلیون نفرند. این آخرین آماری است که دیروز از حاشیه‌نشین‌های ایران اعلام شده؛ خبر را دیروز مدیرکل دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی اعلام کرده است.
نریمان مصطفایی نتایج یک مطالعه را اعلام کرده که براساس آن مشخص شده درحال حاضر ١١میلیون حاشیه‌نشین در ایران زندگی می‌کنند: «یک کار مطالعاتی درباره حاشیه‌نشینی ۷۷ شهر کشور انجام شده است، کار مطالعاتی ۱۴ شهر دیگر کشور نیز در دستورکار قرار دارد و با اتمام کار مطالعات ۱۴ شهر باقی‌مانده پیش‌بینی می‌شود جمعیت حاشیه‌نشین کشور به ۱۱میلیون نفر برسد. ساکنان این مناطق حاشیه شهرها از تأسیسات و خدمات شهری مناسب بی‌بهره‌اند.»
به گفته او مساحت سکونتگاه‌های غیررسمی ۷۷شهر کشور بالغ بر ۵۴هزار هکتار با جمعیت بیش از ٦میلیون نفر است. مصطفایی با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای ساماندهی این سکونتگاه‌ها در ۲۴شهر گفته است: «از محل اعتبارات ملی و بانک جهانی بیش از ۱۳۰میلیارد تومان جهت ارتقای سرانه‌های خدماتی هزینه شده است.
براین اساس در سال‌های ۸۴ تا ۸۸ با اعتباری حدود ۷۰میلیارد تومان که از سوی بانک جهانی تأمین شد و اعتباراتی که از سوی دستگاه‌ها به آن افزوده شد، کار ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی ٥ شهر کشور اجرا شد.» او ادامه داده است: «با توجه به بازنگری‌های انجام‌شده در سند ملی توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی در دولت یازدهم، تغییراتی در اجرای این سند ایجاد شده و ستاد اجرایی این سند به ریاست شخص رئیس‌جمهوری و با عضویت ۱۳ وزیر و سه معاون رئیس‌جمهوری تشکیل شده است.»
به گفته او برنامه‌های ارایه شده در این سند، ابتدا در ٥ استان سیستان‌وبلوچستان، کرمانشاه، هرمزگان، کردستان و آذربایجان‌شرقی اجرا شده است.
مدیرکل دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی بعد از آن از وجود ١١میلیون حاشیه‌نشین در ایران خبر داده که یک ماه پیش علی اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزارت بهداشت هم از زیر پوشش قرار دادن١٠میلیون و صد‌هزار نفر حاشیه‌نشین در مرحله دوم طرح تحول نظام سلامت خبر داد.
طبق آمار در کشور ١٠میلیون و صد‌هزار نفر حاشیه‌نشین و ٤میلیون و ٤٠٠هزار نفر جمعیت در شهرهای بین ٢٠ تا ٥٠هزار نفر داریم که روی هم حدود ١٥ میلیون جمعیت را به خود اختصاص می‌دهد که باید اطمینان پیدا کنیم که این تعداد به خدمات مراقبت‌های اولیه دسترسی دارند. تهران یکی از شهرهای ایران است که تعداد زیاد حاشیه‌نشین‌هایش همیشه بر سر زبان‌ها بوده؛ در شهر تهران شهرک‌هاي متعدّدي در منطقه ١٦ و مناطق حاشيه‌اي در پاکدشت، قيام‌دشت، احمدآباد، حسن‌آباد، خليج، بادامک و رامينک وجود دارد و تعداد افراد ساکن آنها روزبه‌روز افزايش مي‌يابد.
اگر در سال‌های گذشته وقتی از حاشیه‌نشینی در ایران حرفی به میان می‌آمد، این تهران و مناطق حاشیه‌ای آن بود که به ذهن می‌رسید، حالا این داستان فرق کرده؛ زاهدان، مشهد، اردبیل، سنندج، همدان، تبریز و کرج حالا جزو شهرهایی شده‌اند که تعداد حاشیه‌نشینان آنها روزبه‌روز درحال افزایش است. براساس آمارهای رسمی، بیش از یک‌میلیون حاشیه شهر مشهد هستند. همین تعداد زیاد حاشیه‌نشین‌های مشهد است که باعث شده در چند ماه اخیر، تعدادی از مسئولان درباره این موضوع واکنش نشان دهند. آخرین آنها برمی‌گردد به دیروز؛ وقتی سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران گفت غیرت و تعصب ما با واقعیت‌هاي حاشیه شهر مشهد متناسب نیست. او گفته وضع این مناطق برای هیچ مسئولی قابل توجیه نیست و رسیدگی به مسائل آن نیازمند کار جهادی و انقلابی است و هر نهادی با توجه به میزان نقش و مسئولیت خود در قبال این معضل مسئول است.
از سال‌های گذشته مجموعه‌ای به‌عنوان توانمندی امکان غیررسمی که با همکاری بانک جهانی در ٥ استان کشور ارایه شده است. اولین شهری که زیرنظر بانک جهانی مورد توجه این مجموعه قرار گرفت، شهر همدان بود که با همکاری قریب به ١٥ دستگاه مانند آموزش و پرورش، بهداشت محیط، شهرداری، نیروی انتظامی و... اقداماتی در جهت حل کردن مشکلات حاشیه‌نشین‌ها صورت گرفت به‌طوری که حدود ٤٠٠ پروژه در این مناطق مصوب و اجرایی شد. حاشيه‌نشيني در شهرهاي بزرگ به دلايل زيادي، ازجمله تمركز امكانات در اين شهرها و توزيع ناعادلانه موقعيت‌هاي شغلي و ثروت برمي گردد و جامعه‌شناسان دلایل زیادی را در آن دخیل می‌دانند.
مثلا اميدعلي ميرزايي، جامعه‌شناس درباره علت و راه مقابله با پديده حاشيه‌نشيني در شهرها و كنترل آن معتقد است: «اگر از رونق اقتصادي كمتر برخوردار باشيم اما از نظام توزيع متعادل، بهره‌مند شويم، پديده حاشيه‌نشيني رو به افول خواهد گذاشت. مسأله اصلي در ايجاد و پيدايش پديده حاشيه‌نشيني توزيع نامتعادل امكانات است و نه ميزان توليد آن. به همين علت براي پيشگيري از به‌وجود آمدن اين پديده، بايد رشد اقتصادي به موازات توزيع غيرمتمركز آن انجام شود. از سوي ديگر براساس آمارهاي رسمي جمعيت حاشيه‌نشينان تا ۱۰سال آينده بيشتر از۳۰درصد كل جمعيت كشور خواهد شد. در حالي كه حاشيه‌نشينان در طول سال‌هاي گذشته نه‌تنها هيچ‌گاه آنچنان كه بايد مورد حمايت دولت و گروه‌هاي سياسي حاكم قرار نگرفته‌اند، بلكه همواره و با تغيير دولت‌ها ومديريت‌هاي شهري همچنان با مشكلات بسياري مواجه بوده‌اند.