دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفت: 1+5 پیشنهاد کرد گامهای ملموسی برای شش ماه آینده و در جهت اعتمادسازی برداشته شود.
سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان امروز (چهارشنبه) پس از پایان دو دور مذاکره با نمایندگان 1+5 و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی خبری به تشریح برخی از توافقات حاصله پرداخت و به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی ضمن قدردانی از دولت قزاقستان برای میزبانی مذاکرات و قدردانی از ملت قزاقستان و شخص نظربایف برای توجه ویژه به این گفت‌وگوها گفت: ایران شش ماه پیش در مسکو طرح جامعی را برای گفت‌وگوها اعلام کرد، این طرح 5 محور برای همکاری‌ها داشت و قرار شد این طرح بررسی و به ما پاسخ داده شود.
جلیلی افزود: روز گذشته طرف مقابل در پاسخ به پیشنهادات و طرح ایران، پیشنهاداتی را ارائه کرد که ناظر بر برخی محورهای طرح پیشنهادی ایران بود.
وی گفت: برخی نکات در این پاسخ نسبت به قبل واقع بینانه‌تر بود و سعی شده بود که در برخی موارد به دیدگاه‌های ایران نزدیک شود که این را مثبت تلقی می‌کنیم. اگرچه تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی اضافه کرد: 1+5 پیشنهاد کرد گامهای ملموسی برای شش ماه آینده و در جهت اعتمادسازی برداشته شود و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه شد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی اضافه کرد: تأکید ایران بر متوازن و هم زمان بودن گامها بود و اینکه پیشنهادات نباید نافی حقوق ایران باشد.
وی افزود: قرار شد در تاریخ 27 و 28 اسفند جلسه کارشناسی در شهر استانبول و 16 فروردین جلسه سیاسی با 1+5 مجددا در آلماتی برگزار شود.
جلیلی خاطرنشان کرد: این گفت‌وگوها را گامی مثبت می‌دانیم که می‌تواند با رویکردی سازنده و برداشته شدن گامهای متقابل تکمیل شود.
جلیلی در خصوص ادعای برخی رسانه‌های غربی مبنی بر توقف غنی‌سازی 20 درصدی از سوی ایران، گفت: یکی از بحث‌هایی که مطرح شد این است که هر پیشنهادی که مطرح می‌شود چه برای شفاف‌سازی و چه برای اعتمادسازی، باید بر مبنای پذیرفته شدن حقوق جمهوری اسلامی ایران، حقوق هسته‌یی جمهوری اسلامی از جمله حق غنی‌سازی اورانیوم باشد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: در این چارچوب موضوعات می‌تواند مورد گفت‌وگو قرار بگیرد. ما در مسکو هم پیشنهاد دادیم. یکی از محورهای پیشنهادی ما در مسکو این بوده است که جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا گامهایی را برای همکاری بردارد. یکی از گامهای همکاری این بحث است که سه سال پیش در ژنو 2 مطرح کردیم که برای راکتور اتمی تهران احتیاج به سوخت 20 درصد داریم، در آن زمان نداشتیم، اعلام کردیم که حاضریم برای همکاری این سوخت را دریافت کنیم. متاسفانه آنها پاسخ مناسب را ندادند و خود ما این سوخت را تولید کردیم.
جلیلی تصریح کرد: لذا تولید سوخت 20 درصد برای تامین نیازهای جمهوری اسلامی ایران حق مسلم ماست که طبق ان.پی.تی این حق به ما داده شده است که این کار را انجام دهیم. اینکه ما برای تامین نیازهای خود این برنامه را داشته باشیم اما در یک برنامه همکاری با آنها باشیم این می‌تواند در گفت‌وگوها مورد بحث قرار گیرد اما در یک نگاه اعتمادساز باید اعتماد ملت ایران هم جلب شود.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که در جلب اعتماد ملت ایران وجود دارد این است که رفتارهایی که خصمانه است و مقابله با ملت ایران است باید کنار گذاشته شود.
جلیلی تاکید کرد: «امروز در پیشنهاداتی که آنها ارائه کردند این پیشنهادات واقع‌بینانه‌تر و منطقی‌تر به نظر می‌رسید من فکر می‌کنم این نشان می دهد امروز بعد از این همه فشارها آنها هستند که به این نتیجه رسید‌ه‌اند که رویکرد خود را تغییر دهند.»
جلیلی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره این که غرب خواسته است غنی‌سازی اورانیوم در ایران کاهش یابد و یا برخی از سایت‌های هسته‌یی بسته شوند نیز گفت: ما برای همکاری‌ها همان طور که در مسکو مطرح کردیم دیدگاه‌های خود را گفته‌ایم آنها در نشست قزاقستان به پیشنهاد ما در مسکو نزدیک‌تر شدند.
وی افزود: ما غنی سازی خود را بسته به نیازمان ادامه می‌دهیم چه 5 درصد و چه 20 درصد، اما موضوع همکاری و در این زمینه که بررسی کنیم همکاری‌ها به چه صورت باشد، آنها امروز پس از 8 ماه به این نتیجه رسیدند که باید گامهای واقع بینانه‌تری را برای نزدیک شدن به ایران تعریف کنند.
خبرنگاری پرسید آیا این امکان وجود دارد که ایران سایت فردو را تعطیل کند که جلیلی گفت: سایت فردو یک سایت قانونی و کاملا شناخته شده برای آژانس است. زیر نظر آژانس کار می‌کند. آژانس فعالیت‌های آن را بررسی می‌کند و کاملا طبق ضوابط آژانس فعالیت‌هایش را انجام می‌دهد و بسته شدن آن هیچ توجیهی ندارد. این درخواست را آنها هم نداشتند.
سعید جلیلی در ادامه نشست خبری‌اش با خبرنگاران در آلماتی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که رژیم صهیونیستی که خود دارنده سلاح هسته‌یی است اعلام کرده که در تماس نزدیک با 1+5 است شما چه توصیه‌ای به 1+5 دارید، گفت: توصیه‌ای که ما به 1+5 داریم این است که آنها هزینه دیگران را نپردازند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در پاسخ به سوالی مبنی بر این که شما گفتید پیشرفتهایی حاصل شده و از طرفی هم به تحریم‌ها اشاره کردید و گفتید که بی‌اثر است، به نظر شما راه‌حل‌های بهتر چه می‌تواند باشد و آیا در بحث پیشرفت فکر می‌کنید که در مذاکراتی که طی این چند ماه انجام شده و یا مذاکرات آتی این پیشرفت به چه صورت است، بیان کرد: آنها به هر حال در این 8 ماه به این نکته توجه پیدا کردند که باید اعتماد ملت ایران را جلب کنند این مساله خود مثبت است. یکی از بحث‌های مهم در بحث اعتماد سازی این است که آنها باید متقابلا رفتارهایی داشته باشند که اعتماد ملت ما را جلب کند. تحریم‌ها یکی از این بحث‌ها است. البته آنها اشاره‌ای به این بحث داشتند.
وی ادامه داد: نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که این گامها را چگونه می‌خواهیم برداریم. ما معتقدیم ما آمادگی داریم و این مساله را نیز در گفت و گوها بیان کردیم که آنچه باید در این مسیری که دنبال می‌کنیم برداشته شود می‌تواند گامهای بلند باشد. اما می‌توانیم از گامهای کوچک هم شروع کنیم. آنها در این بحث گامهایی را اشاره داشتند و ما گفتیم که این گامها باید متوازن باشند. یعنی اگر رفع تحریم‌هایی که ما می‌گوییم باید انجام شود تا اعتماد ملت ایران جلب شود؛ اگر چه نفس ورود آنها به این مسیر رفع تحریم‌ها گام مثبتی است اما باید با یک توازن جدی همراه باشد.
جلیلی گفت: در بحث کارشناسی هم قرار شد بر این مساله بحث شود که مشخص شود این گامها چگونه می‌تواند متوازن باشد.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌یی ایران در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اینکه جزئیات پیشنهاد ایران به 1+5 در آلماتی چه بود و آیا این پیشنهاد مورد استقبال طرف مقابل قرار گرفت؟ گفت: پیشنهاد ایران در مسکو بیان شده بود که رسانه‌ای شد و بر روی اینترنت نیز قرار گرفت، شامل پنج محور بود که مهم‌ترین محور آن این است که حق غنی‌سازی اورانیوم ایران به عنوان یک حق قانونی باید مورد احترام قرار گیرد و به رسمیت شناخته شود، همچنان‌که ما مخالفت خود را با سلاح‌های کشتار جمعی به جد بیان می‌کنیم.
جلیلی در ادامه نشست خبری‌اش در آلماتی، اضافه کرد: همچنین پیشنهادهایی برای همکاری‌های متقابل در زمینه‌های اعتمادسازی و شفاف‌سازی و همکاری‌های متعارف هسته‌یی و همچنین همکاری‌های منطقه‌ای بیان کردیم. نکته مثبت آنها در هشت ماه گذشته که موضوع را بررسی کردند این بود که یک گام به پیشنهادهای ایران نزدیک شدند.
جلیلی ادامه داد: آنها سعی کردند به پیشنهادهای ایران نزدیک شوند که این نگاه واقع‌بیانه است که آن را مثبت تلقی می‌کنیم.
وی توضیح داد: پیشنهادی که ارائه دادیم همان مجموعه پیشنهادات مسکو بود و اینکه چگونه می‌شود این پیشنهادات را اجرایی کرد. جدید بودن پیشنهادات ما این بود که درباره سازوکار اجرایی شدن آنها هم پیشنهادهایی ارائه کرده‌ایم.
خبرنگار دیگری پرسید شما تاکید کردید که ایران حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد آیا راجع به درصد غنی‌سازی اورانیوم نیز با توجه به مجموع شرایط تحریم‌ها علیه ایران نیز صحبت‌هایی شد، آیا زمان این نیست که ایران سازشی با جامعه جهانی انجام دهد؟
جلیلی پاسخ داد: حق غنی‌سازی، حق پذیرفته شده و شناخته شده برای همه اعضای ان.پی.تی است. ما نیز این را حق خود می‌دانیم. ما این حق را برای نیازهای خود اعمال می‌کنیم، ما هر آنچه که نیاز داشته باشیم انجام خواهیم داد چه پنج درصد و چه بیست درصد زیرا این نیاز ما است که باید آن را دنبال کنیم و برطرف نماییم.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌یی ایران ادامه داد: زمانی که اورانیوم غنی‌شده بیست درصد را نداشتیم به همه دنیا آن را از طریق آژانس و حتی 1+5 اعلام کردیم زیرا آنچه که برای ما مهم بود این بود که بتوانیم سوخت 20 درصد را برای مصارف دارویی داشته باشیم اما آنها این سوخت را به ما ندادند و ما آن را تامین کردیم و آن را حق خود می‌دانستیم و امروز نیز حق خود می‌دانیم که این غنی‌سازی را انجام دهیم.
وی ادامه داد: اعمال این حق ما که چگونه آن را دنبال کنیم مبتنی بر نیازهای ما است. مادامی که نیازهایی داشته باشیم این حق را اعمال می‌کنیم و در این چارچوب غنی‌سازی انجام می‌شود.
جلیلی درباره واکنش غرب به تصمیم غنی‌سازی ایران نیز گفت: در این دوره از مذاکرات واکنش‌ها واقع‌بینانه‌تر بود. آنها سعی کرده بودند به دیدگاه‌های ما نزدیک شوند اما همان‌طور که در بیانیه ایران نیز مطرح شده است این واکنش هنوز با نقطه مطلوب فاصله دارد اما در همین حد نیز گام مثبتی بوده است که آنها پیشنهادهایی برای شناخته شدن حق ما داشتند و یا اینکه پیشنهادهای آنها نافی حق ما نباشد و از سوی دیگر گامهایی برای رفع نگرانی‌های ما از جمله رفع تحریم‌ها بردارند.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌یی ایران در پایان گفت: این اقدامات از جانب ما یک گام مثبت تلقی می‌شود اما در حد خودش.